عیدی و سنوات 1403؛ روش محاسبه + عوامل موثر و نکات حقوقی

بحث عیدی و سنوات کارگران یکی از مهم‌ترین چالش‌های حسابداران و کارمندان در انتهای هرسال است.

این پاداش‌ها برای کارکنان به‌عنوان یک انگیزه و همچنین به‌عنوان یک حمایت مالی مطرح می‌شود.

بر اساس قانون کار، کلیه حقوق بگیران و همچنین کلیه افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی عیدی و سنوات دریافت می کنند.

عیدی و سنوات پایان سال اصلی‌ترین مزایایی است که وزارت کار برای مشمولین قانون کار در نظر می‌گیرد؛ کارگران باید از حقوق خود در این زمینه آگاهی کامل داشته باشند تا هیچ‌گونه تضییع حق در پرداخت عیدی و سنوات برایشان پیش نیاید. ازاین‌رو در این مقاله می‌خواهیم شما را با نحوه محاسبه و پرداخت عیدی و سنوات 1403 آشنا نماییم. با ما همراه باشید.

 محاسبه عیدی و سنوات 1403

عیدی افراد مشمول قانون کار با مشمولان دسـتگاه‌های دولتی متفاوت است. عیدی کارکنان دولت در پایان هرسال توسط دولت تعیین می‌شود. ولی عیدی کارگران مشمول قانون کار، دوبرابر آخرین حقوق آن‌هاست، مشروط بر اینکه از سه برابر حداقل حقوق سال مربوطه بیشتر نباشد.

عیدی و سنوات در سیستم حقوق و دستمزد ایران به‌طور جداگانه محاسبه می‌شوند. هر کدام از این دو مفهوم دارای فرمول و شرایط خاص خود هستند که با توجه به مدت زمان همکاری کارگر با کارفرما و سایر عوامل تعیین می‌شوند.

چطور عیدی و سنوات 1403 را محاسبه کنیم؟

نحوه محاسبه عیدی و سنوات اقشار مختلف جامعه بر اساس دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌هایی انجام می‌شود که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم.

بر اساس ماده‌ واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران مصوب سال 1370 مجلس شورای اسلامی، کارفرما موظف است به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کارکرد، معادل 60 روز آخرین مزد روزانه، به‌عنوان عیدی و پاداش پایان سال پرداخت نماید. همچنین مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارگران نباید از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند. به‌عبارت ‌دیگر برای عیدی و پاداش پایان سال هر کارگر داریم:

90 روز حداقل دستمزد دریافتی ≥ عیدی و پاداش پایان سال ≥ 60 روز حداقل دستمزد دریافتی

در نتیجه طبق روال سال‌های قبل، حداقل و حداکثر عیدی پایان سال 1402 منتهی به سال 1403 باتوجه ‌به اینکه پایه حقوق روزانه برابر با  2,388,728 ریال تعیین شد، مقادیر زیر خواهد بود:

1. محاسبه عیدی

طبق ماده 71 قانون کار، مبلغ عیدی هر کارگر باید معادل یک دوازدهم (1/12) حقوق و دستمزد دریافتی کارگر در سال باشد. بنابراین، اگر یک کارگر تمام مدت سال را مشغول به کار باشد، عیدی او معادل یک دوازدهم از مجموع حقوق سالیانه‌اش خواهد بود. برای محاسبه دقیق‌تر عیدی، معمولاً از متوسط حقوق ماهانه کارگر در سال استفاده می‌شود. به این صورت که حقوق ماهانه ثابت یا میانگین حقوق در ماه‌های کاری محاسبه و یک دوازدهم آن را برای عیدی در نظر می‌گیرند.

2. محاسبه سنوات پایان خدمت

سنوات پایان خدمت به مبلغی گوییم که کارگر به ازای هر سال خدمت از کارفرما دریافت می‌کند. طبق قانون کار، مبلغ سنوات برای هر سال کار معادل یک‌ماه حقوق کارگر است. بنابراین، برای محاسبه سنوات پایان خدمت، باید به مدت زمانی که کارگر در شرکت خدمت کرده و متوسط حقوق وی در طول این مدت دقت کرد. به‌طور کلی، این مبلغ در هنگام پایان همکاری کارگر با کارفرما (چه به‌دلیل بازنشستگی، استعفا یا اخراج) به وی پرداخت می‌شود.

عوامل موثر در نحوه محاسبه عیدی و سنوات 1403

یکی از مهم‌ترین مسائل در محاسبه عیدی و سنوات، تعیین عوامل موثر در میزان عیدی و سنوات است. بر اساس ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش کارگران، محاسبه عیدی و پاداش پایان سال کارگران، دستمزد دریافتی و فوق‌العاده‌هایی است که به واسطه اشتغال در  آن شغل دریافت می‌کند. در واقع مزایای دریافتی بابت شغل، جزیی از شغل است و در محاسبه عیدی و پاداش لحاظ می‌شود.

اما دیوان عدالت اداری پس از بررسی‌های مختلف در خصوص عوامل موثر در محاسبه حق سنوات، در تاریخ 14 شهریور 1400 طبق رایی، تنها حقوق و مزد را مبنای محاسبه حق سنوات اعلام نمود؛ در واقع مزایای رفاهی و انگیزه‌ای مبنای پرداخت حق سنوات نیست. در ادامه با عوامل موثر در محاسبه عیدی و سنوات به صورت جزیی‌تر آشنا خواهیم شد.

چند عامل در محاسبه دقیق عیدی و سنوات تاثیرگذار هستند:

1. مدت زمان کار: برای محاسبه سنوات، مدت زمان خدمت کارگر از ابتدای سال تا تاریخ پایان خدمت را در نظر می‌گیرند. اگر کارگر کمتر از یک سال در یک شرکت کار کند، سنوات به‌طور تناسبی محاسبه می‌شود.

2. حقوق ثابت و مزایا: حقوق ثابت کارگر و همچنین مزایای مستمر مانند حق اولاد، حق مسکن و سایر مزایای نقدی می‌تواند در محاسبه عیدی و سنوات موثر باشد. بر اساس قانون، این مزایا باید در محاسبه عیدی لحاظ شوند.

3. نوع قرارداد کار: قرارداد کار موقت و دائم ممکن است در نحوه محاسبه سنوات و عیدی تفاوت‌هایی داشته باشند. برای مثال، اگر کارگر در طول سال‌های کاری خود به‌طور موقت قرارداد دارد، ممکن است دریافت سنوات برای او متفاوت از کارگرانی باشد که قرارداد دائمی هستند.

کدام مزایا در محاسبه عیدی و پاداش پایان سال موثر است؟

مزایای مستمر در محاسبه عیدی و پاداش عبارتند از:

♦️ فوق العاده سختی کار.

♦️ فوق‌العاده شغل.

♦️ فوق العاده مسئولیت

و سایر مزایایی که به تبع شغل به کارگر پرداخت می‌شوند.

مزایای مستمر در محاسبه عیدی و سنوات به‌طور کامل محاسبه می‌شوند و کارگر حق دارد آن‌ها را در کنار حقوق اصلی خود دریافت کند.

حق سنوات کارگران در سال 1403

حق سنوات و یا سنوات پایان خدمت، پاداشی است که پس از اتمام قرارداد کار از سوی کارفرما به مستخدمین مشمول قانون کار پرداخت می‌شود. ازاین‌رو حق سنوات را مزایای پایان کار یا پاداش پایان خدمت نیز می‌نامند.

حق سنوات با پایه سنوات متفاوت است؛ مهم‌ترین فرق حق سنوات و پایه سنوات عبارت‌اند از:

• حق سنوات معاف از پرداخت بیمه و مالیات است درصورتی‌که پایه سنوات مشمول پرداخت بیمه و مالیات است

• پایه سنوات به‌صورت ماهیانه پرداخت می‌شود، اما حق سنوات در پایان قرارداد پرداخت می‌شود

• پایه‌سنوات مقدار مشخصی دارد که همه‌ساله از سوی وزارت کار تعیین می‌شود؛ حق سنوات بر اساس میزان حقوق و دستمزد افراد متفاوت است

عیدی و سنوات کارگران 1403

آیا به کارگری که کمتر از 1 سال سابقه دارد، سنوات تعلق می گیرد؟

بله؛ حق سنوات برای افرادی که مدت زمان قرارداد آنها کمتر از یک سال است، به نسبت مدت زمان کارکردشان محاسبه و پرداخت می‌شود.

نکته

بر اساس رای شماره 249 مورخ 1399/2/9 دیوان عدالت اداری، حق سنوات پرداختی به کارگران در قراردادهای یک ساله و یا کمتر، قطعی است؛ اما در قراردادهای دائمی یا قرارداد موقتی با مدت زمان بیش از یک سال، مبلغ حق سنوات پرداختی علی‌الحساب است و تسویه حق سنوات در زمان انقضای قرارداد کار انجام می‌شود.

سنوات مشاغل سخت چگونه است؟

بر اساس قانون کار، میزان حق سنوات پرداختی به شاغلین در حوزه مشاغل سخت نیز معادل یک ماه (30 روز) آخرین حقوق و دستمزد دریافتی کارگر به ازای هر سال کارکرد او است.

نحوه محاسبه حق سنوات پایان خدمت کارگران

کارفرما موظف است به کارگرانی که یک سال یا بیشتر در کارگاه آنها مشغول به خدمت بوده‌اند، به‌ازای هرسال (متوالی یا متناوب) معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی را بپردازد. (ماده 24 قانون کار)

بر اساس آخرین رای مربوط به حق سنوات اصلاحیه شماره 2-3328 مورخ 1400/6/14 دیوان عدالت اداری، مبنای محاسبه سنوات پایان کار بر اساس مواد 24 و 31 قانون کار، فقط مطلق حقوق و مزد کارگر است. در نتیجه فرمول محاسبه حق سنوات کارگران بر اساس مدت‌زمان کارکرد آنها به‌صورت زیر است:

پایه سنوات چیست؟

شورای‌عالی کار باهدف حمایت از کارگران و جبران کمبود حداقل دستمزد، مبلغی را تحت عنوان پایه سنوات در نظر می‌گیرد که به حداقل حقوق کارگرانی که بیش از یک سال در یک کارگاه مشغول به فعالیت باشند، اضافه می‌شود. به این ترتیب، پایه سنوات جزیی از دستمزد دریافتی ماهانه است و به صورت مجزا پرداخت نمی‌شود.

مبلغ پایه سنوات به صورت سالیانه از سوی شورای عالی کار تعیین و ابلاغ می‌شود. این مبلغ از سال 1401 تا کنون تغییر نداشته یعنی در سال 1403 نیز برابر با 70,000 ریال در روز است؛ بنابراین مبلغ پایه سنوات ماهانه (در ماه های 30 روزه) برابر با 210 هزارتومان است.

به این ترتیب حقوق کارگران با یک سال سابقه کار به صورت زیر محاسبه می‌شود:

نحوه محاسبه عیدی و پاداش کارگران پاره وقت چگونه است؟

بر اساس ماده 39 قانون کار، مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می‌شود که عیدی و پاداش نیز از این قاعده کلی مستثنی نیست. عیدی کارگران ساختمانی که به صورت پاره وقت مشغول هستند را می‌توان با استفاده از نرم افزارهای حسابداری محاسبه کرد.

نحوه محاسبه عیدی در سال کبیسه

از آنجا که محاسبه عیدی به صورت روزانه انجام می‌شود، تعداد روزهای کارکرد در آن موثر است؛ در نتیجه برای سال‌های کبیسه که اسفند ماه یک روز بیشتر است فرمول محاسبه عیدی به صورت زیر خواهد بود:

زمان پرداخت عیدی و سنوات کارگران

بر اساس تبصره 1 ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، پرداخت عیدی و پاداش کارگران تنها در پایان سال و قبل از عید نوروز انجام می‌شود؛ همچنین هر گونه پرداخت از این بابت در طول سال، مبلغ علی‌الحساب عیدی و پاداش آخر سال محسوب می‌شود.

در بسیاری از سازمان‌ها، عیدی در ماه‌های پایانی سال پرداخت می‌شود تا کارگران بتوانند از این مبلغ برای خرید و تامین هزینه‌های تعطیلات نوروز استفاده کنند.

در زمینه زمان پرداخت حق سنوات باید گفت: سنوات پایان خدمت معمولاً پس از پایان قرارداد کار و یا پایان هر سال و در زمان تسویه حساب با کارکنان پرداخت می‌شود.

نکات مهم در خصوص عیدی و سنوات 1403

محدودیت مبلغ عیدی: طبق قانون، حداقل و حداکثر مبلغ عیدی در هر سال مشخص می‌شود. حداقل عیدی 1403 مبلغ 143،323،680 ریال است.

کارگرانی که به‌صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند: این کارگران نیز باید عیدی و سنوات دریافت کنند، اما محاسبه آن‌ها به‌صورت تناسبی با ساعات کاری و حقوق پرداختی خواهد بود.

محاسبه عیدی برای کارگر با سابقه کمتر از یکسال: برای کارگرانی که کمتر از یک سال در یک شرکت مشغول به کار بوده‌اند، مبلغ عیدی به نسبت مدت زمان همکاری محاسبه خواهد شد.

کلام آخر

نحوه محاسبه عیدی و سنوات بر اساس قانون کار، مبتلا به کلیه حقوق بگیران و همچنین کلیه افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی است؛ به بیان دیگر نحوه محاسبه عیدی و سنوات تحت تاثیر مدت زمان کارکرد فرد قرار ندارد و حتی اگر مدت کارکرد کمتر از یک سال (مثلاً یکی دو ماه باشد) نیز به وی تعلق خواهد گرفت. طبق آنچه در آموزش حقوق و دستمزد دوره کارورزی حسابداری فرا می‌گیرید، نحوه محاسبه عیدی و سنوات برای کارمندان در گروه‌های مختلف از کارکنان فعلی شرکت گرفته تا بازنشستگان تامین اجتماعی قواعد خاصی دارد. 

از این رو انجام عملیات حسابداری حقوق و دستمزد برای حسابداران از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا در یک طرف کارفرما قرار دارد و کوچک‌ترین اشتباه مجموعه را دچار چالش می‌سازد؛ در طرف دیگر کارگر و حقی که ممکن است از او ضایع گردد. در نتیجه حسابداران باید با کسب مهارت‌های لازم بکوشند تا حقی از کسی ضایع نسازند. شما می توانید سوالات خودتان را در همین صفحه از ما بپرسید.