حقوق ساعتی ؛ نحوه محاسبه + مزایا و معایب حقوق ساعتی

در بازار کار امروزی، راههای مختلفی برای پرداخت حقوق به کارگران و کارمندان وجود دارد. یکی از متداولترین روشها، پرداخت بر اساس ساعت کار است که به آن "حقوق ساعتی" گوییم. این مدل پرداخت در بسیاری از کسب و کارها کاربرد دارد و برای طرفین قرارداد میتواند مزایا و محدودیتهایی به همراه بیاورد. در این مقاله به بررسی کامل حقوق ساعتی، نحوه محاسبه آن و مزایا و معایب این شیوه پرداخت میپردازیم.
تعریف حقوق ساعتی
حقوق ساعتی، دستمزدی است که بر مبنای تعداد ساعاتی که فرد در محل کار حضور دارد یا فعالیتی را انجام میدهد، به او پرداخت میشود. در واقع مبلغی است که فرد به ازای هر ساعت کار خود دریافت میکند.
برخلاف حقوق ثابت ماهانه، در این سیستم میزان پرداختی با توجه به ساعات کار واقعی متغیر است. سیستم ساعتی برای مشاغل پاره وقت و کارگران فصلی مناسب تر است.
حقوق ساعتی کارگران در سال 1404
بر اساس مصوبه شورای عالی کار ، حداقل حقوق ساعتی برای کارگران رسمی و قراردادی در سال 1404 بهصورت زیر اعلام شد:
حداقل حقوق روزانه: 3٬463٬656 ریال
حداقل حقوق ساعتی (بر اساس 7 ساعت و 20 دقیقه کار در روز) :
حدود 472،531 ریال است که برای کارگران بدون سابقه و با حداقل مزد اعمال میشود
این رقم مبنای پرداخت در قراردادهای ساعتی است و ممکن است با توجه به مزایا، سابقه، شغل خاص یا سختی کار، افزایش پیدا کند.
📖 مطالعه بیشتر: حقوق و دستمزد سال 1404 کارگران؛ افزایش حقوق 1404 + جدول حقوق
اهمیت حقوق ساعتی
حقوق ساعتی به عنوان یکی از روشهای پرداخت حقوق و دستمزد در دنیای امروز اهمیت زیادی دارد، بهویژه در مشاغل پارهوقت، پروژهای و آزاد. سیستم پرداخت ساعتی حقوق از نظر کارفرماها به معنی مدیریت بهتر هزینهها و مخارج است.
این نوع نظام پرداختی به دلایل زیر اهمیت دارد:
- انعطافپذیری بیشتری به کارفرما و همچنین کارگر میدهد.
- امکان کنترل دقیقتر هزینهها و زمان کار را فراهم میسازد.
- شفافیت بیشتری در ارزیابی عملکرد و روابط کاری ایجاد میکند.
- در بسیاری از موارد منجر به افزایش رضایت شغلی کارگران و تقویت انگیزهی آنها میشود.
روش محاسبه حقوق ساعتی
محاسبه حقوق ساعتی به دو شکل میتواند باشد:
الف- اگر مبلغ توافقی کارفرما با نیروی خود، بر اساس دستمزد روزانه باشد، ابتدا باید مشخص شود که هر روز شامل چند ساعت کاری است. طبق قانون کار، کارگران در یک هفته 44 ساعت به فعالیت مشغولند، با فرض 6 روز کاری در هفته، هر روز کاری برابر 7 ساعت و 20 دقیقه یا به عبارتی 7.33 ساعت میشود.
نکته:
توجه کنید که اگر فرد مشمول دریافت پایه سنوات باشد، در محاسبه حقوق ساعتی وی در نظر میگیرند.
اکنون در این روش، برای محاسبه حقوق ساعتی، حقوق روزانه را بر تعداد ساعات کاری در روز تقسیم میکنند.
فرمول:
حقوق ساعتی = حقوق روزانه (دستمزد روزانه) ÷ ساعت کاری روزانه
یعنی اگر ساعت کاری استاندارد 7 ساعت و 20 دقیقه (7.33 ساعت) باشد و حقوق روزانه 3٬463٬656 ریال باشد،
حقوق ساعتی = 7.33 ÷ 3٬463٬656 ≈ 472،531 ریال
ب- در این روش اگر کارفرما براساس مبلغ ماهانه با پرسنل به توافق برسد، میتوان مستقیماً به حقوق ساعتی رسید. در این حالت برای محاسبه حقوق ساعتی دو روش وجود دارد.
1- محاسبه حقوق ساعتی به طور غیر مستقیم
در این روش ابتدا حقوق ماهانه را با تقسیم به تعداد روز در ماه به حقوق روزانه تبدیل سپس با استفاده از روش "الف" حقوق روزانه را به عدد 7.33 تقسیم میکنیم تا به ساعتی تبدیل شود.
حقوق روزانه = حقوق ماهانه ÷ تعداد روز ماه
حقوق ساعتی = حقوق روزانه ÷ 7.33
2- محاسبه به طور مستقیم از حقوق ماهانه به ساعتی
در این روش باید مشخص کنیم اگر فردی در یکماه کامل کار کند، کارفرما باید چند ساعت حقوق به او پرداخت کند.
بنابراین ابتدا باید تعداد روز در یکماه (مثلا ماه 30 روزه) در عدد 7.33 (ساعات کاری روزانه) ضرب شود که تقریبا 220 ساعت به دست میآید سپس با تقسیم حقوق ماهانه بر عدد 220، به حقوق ساعتی میرسیم.
7.33 *30 ≈ 220
حقوق ساعتی = حقوق ماهانه ÷ 220
روش دیگر تبدیل حقوق ماهانه به حقوق ساعتی
برای تبدیل حقوق ماهانه به ساعتی، مراحل زیر را طی میکنیم:
1. تقسیم حقوق ماهانه بر تعداد روزهای کاری (مثلاً 30 روز) تا حقوق روزانه به دست آید
2. تقسیم حقوق روزانه مرحله 1 بر تعداد ساعات کاری در روز (7.33 ساعت)
مثال:
حقوق ماهانه = 10٬000٬000 تومان
=> حقوق روزانه = 10٬000٬000 ÷ 30 = 333٬333
=> حقوق ساعتی = 333٬333 ÷ 7.33 ≈ 45٬472 تومان
مزایای حقوق ساعتی
حقوق ساعتی مزایایی دارد که به موارد زیر میتوان اشاره نمود:
- محاسبه دقیقتر کاری که به صورت ساعتی انجام میشود و کنترل هزینهها
کارفرما با تعیین نرخ یک ساعت کار میزان هزینه ها را پیش بینی و کنترل میکند.
- انعطافپذیری در تعیین ساعات کاری
در سیستم پرداخت ساعتی حقوق، کارفرما میتواند بر اساس نیازهای کاری کسب و کار خود ساعات کاری پرسنل ساعتی را مشخص کند.
- مناسب برای مشاغل فصلی یا پارهوقت
- شفافیت در پرداختها
در این سیستم احتمال بروز اختلاف در پرداختی حقوق کاهش مییابد و کارفرما با توجه به ساعات کاری کارگر، سریعتر و دقیق تر حقوق ساعتی وی را محاسبه میکند.
- افزایش بهرهوری در سازمان
پرداخت ساعتی حقوق باعث میشود کارگر رقبت بیشتری برای انجام کار اضافی پیدا کند زیرا با انجام ساعات کاری بیشتر، درآمد بیشتری کسب میکند که این امر منجر به افزایش بهرهوری سازمان میشود.
معایب حقوق ساعتی
- ناپایداری درآمد برای کارگر (با توجه به اینکه به تعداد ساعات کاری وی بستگی دارد)؛
- عدم برخورداری از مزایای ثابت مانند بیمه در برخی قراردادها؛
- احتمال استثمار و اجبار کارگر از طریق کاهش ساعات کاری؛
- پیچیدگی در مدیریت ساعات و حضور؛
- تمایل کارفرما به حداکثر استفاده از ساعات کاری کارگران که گاهی منجر به کاهش کیفیت کاری و تعادل زندگی کارگران میشود.
سخن آخر
حقوق ساعتی با وجود مزایایی همچون انعطافپذیری و شفافیت در پرداخت ها، نیازمند تنظیم دقیق قرارداد و نظارت قانونی است تا از حقوق کارگران بهخوبی حمایت و حق آنها ضایع نشود. استفاده از این روش پرداخت حقوق باید با در نظر گیری نوع شغل، ساعات واقعی کار و تعهدات طرفین همراه باشد تا یک تعامل برد-برد بین دو طرف شکل بگیرد.
برای محاسبات دقیق تر و جزئیات بیشتر از مباحث حقوق و دستمزد پیشنهاد میکنیم که دوره بی نظیر آموزش حسابداری حصین حاسب را از دست ندهید.
سوالات متداول
-
1- حقوق ساعتی برای چه افرادی مناسب تر است؟
سیستم ساعتی پرداخت حقوق برای مشاغل پاره وقت، پروژه ای و کارگران فصلی مناسب تر است.
-
2- محاسبه حقوق ساعتی به چه صورت است؟
محاسبه حقوق ساعتی به دو شکل میتواند باشد: 1- بر اساس دستمزد روزانه 2-بر اساس مبلغ ماهانه. روش محاسبه بر اساس مبلغ ماهانه نیز خود به دو روش است که در متن مقاله شرح آن را میتوانید ببینید.
-
3- مزایای حقوق ساعتی چیست؟
حقوق ساعتی مزایایی دارد که به موارد زیر میتوان اشاره نمود: کنترل هزینهها، انعطافپذیری در تعیین ساعات کاری، مناسب برای مشاغل فصلی یا پارهوقت، شفافیت در پرداختها، افزایش بهرهوری در سازمان.