مالیات طلا؛ نکات کلیدی مالیات طلافروشان + مثال محاسبه مالیات طلا

طلا به‌عنوان یکی از ارزشمندترین فلزات گران‌بها همواره جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد و سرمایه ‌گذاری دارد. با توجه به اهمیت این فلز در تجارت، دولت‌ها برای تنظیم بازار و تامین منابع مالی، اقدام به اخذ مالیات طلا در اشکال مختلف می‌کنند. مالیات بر ارزش افزوده به اغلب کالاها تعلق می‌گیرد که طلا نیز از این امر مستثنی نیست. بعد از تصویب قانون جدید ارزش افزوده، میزان مالیات طلافروشان کاهش یافت و محاسبات آن با تغییراتی همراه شد. لذا اطلاع از قوانین مرتبط به مالیات آن برای خریدار و فروشنده ضروری است. در این مقاله، به بررسی مالیات طلا، انواع آن و جنبه‌های مختلف مرتبط با آن می‌پردازیم.

مالیات طلا یا مالیات بر ارزش افزوده طلا چیست؟

مالیات طلا نوعی مالیات است که دولت از معاملات و فعالیت‌های مرتبط با طلا دریافت می‌کند. این مالیات با هدف تنظیم بازار، افزایش شفافیت اقتصادی و تامین بودجه عمومی وضع می‌شود و شامل انواع مختلفی است که هر یک در بخش‌های خاصی از زنجیره طلا اعمال می‌شوند.

با توجه به قانون دائمی مالیات ارزش افزوده از تاریخ 1400/10/13؛ اصل طلا، جواهر و پلاتین از مالیات بر ارزش افزوده معاف شدند. اما به میزان سود طلافروش و اجرت طلا، مالیات تعلق می‌گیرد. نرخ این مالیات در سال 1403 ، 9% است.

آیا خرید طلا شامل مالیات می‌شود؟

بله. به خرید طلا مالیات بر ارزش افزوده تعلق می‌گیرد. البته اصل طلا از مالیات معاف است ولی سود طلافروش و اجرت آن شامل مالیات می‌شود. در واقع مالیات بر ارزش‌ افزوده توسط فروشنده کالا (طلافروشان) و ارائه‌دهنده خدمات از خریدار دریافت و به‌ حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌شود.

انواع مالیات طلا

مالیاتی که به طلا تعلق می‌گیرد به 3 گروه می‌توان تقسیم کرد:

1. مالیات بر عایدی طلا؛

2. مالیات بر ارزش افزوده؛

3. مالیات عملکرد طلافروشان، 15 الی 25 درصد.

1. مالیات بر عایدی طلا

این نوع مالیات دارای نرخ 0 الی 40 درصد است و بر سود حاصل از خرید و فروش طلا اعمال می‌شود. به عبارت دیگر، اگر فردی طلایی را خریداری و سپس آن را با قیمتی بالاتر بفروشد، سود حاصل از آن، مشمول مالیات بر عایدی خواهد بود.

2. مالیات بر ارزش افزوده طلا

مالیات بر ارزش افزوده (VAT) مبلغی است که به قیمت نهایی کالاها و خدمات افزوده می‌شود و نرخ آن، %9 است.. در صنعت طلا، این مالیات معمولاً بر هزینه ساخت و اجرت طلا اعمال می‌شود و خریدار ملزم به پرداخت آن است.

3. مالیات بر عملکرد طلافروشی

طلافروشان موظف به پرداخت مالیات عملکرد بر اساس سود سالانه خود هستند. این مالیات بر مبنای اظهارنامه مالیاتی و طبق قوانین مالیاتی کشور تعیین می‌شود. در این اظهارنامه، درآمد و هزینه‌های مرتبط با فعالیت تجاری قید و بر اساس آن، مالیات عملکرد تعیین می‌شود.

در واقع این مالیات یک نوع مالیات مستقیم است که نسبت به سود طلافروش پس از کسر هزینه‌ها اعمال می‌شود و فروشنده آن را می‌پردازد.

میزان مالیات طلا

میزان مالیات طلا به نوع مالیات و قوانین مالیاتی هر کشور بستگی دارد. برای مثال، مالیات بر ارزش افزوده طلا ممکن است درصدی ثابت از اجرت ساخت باشد، در حالی که مالیات بر عایدی طلا به میزان سود حاصل بستگی دارد. در واقع تعیین رقم دقیق میزان مالیات طلا ممکن نیست زیرا اجرت ساخت برای هر طلا متفاوت است، در نتیجه مالیات آن هم متغیر است.

ماده 26 قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده طلا

 بر اساس قانون جدید مالیات طلا که همان ماده 26 قانون دائمی مالیات ارزش افزوده است، اخذ مالیات از خرید و فروش طلا را صرفا به سود فروشنده، حق العمل و اجرت ساخت طلا محدود کرد. این نوع مالیات با توجه به قانون بودجه 1403 ، همان 9 درصد است. به عبارت دیگر اصل طلا، جواهر و پلاتین که در مصنوعات ساخته‌شده از فلزات مزبور  به کار می‌رود، معاف از مالیات و عوارض است.

توجه

مالیات بر ارزش‌ افزوده که بابت سود طلافروش و اجرت ساخت دریافت می‌شود در مقایسه با اصل طلا مبلغ زیادی نیست زیرا  بیشترین بخش مبلغ پرداختی توسط خریدار بابت خرید اصل طلا است.

مزایا و معایب اخذ مالیات طلا

موارد زیر را می‌توان از مزایا و معایب مالیات طلا بر شمرد:

مزایا

- افزایش شفافیت اقتصادی و نظام مالیاتی؛

- تامین منابع مالی دولت؛

- تنظیم بازار طلا، جلوگیری از سفته‌بازی و پول‌شویی.

معایب

- افزایش هزینه برای مصرف‌کننده نهایی؛

- پیچیدگی در محاسبات مالیاتی؛

- کاهش تمایل به سرمایه‌ گذاری در طلا.

روش محاسبه مالیات طلا

برای محاسبه مالیات طلا، باید نوع مالیات مشخص شود. به‌عنوان نمونه:

برای مالیات بر ارزش افزوده: درصد مشخصی از اجرت ساخت طلا محاسبه و به قیمت نهایی افزوده می‌شود.

برای مالیات بر عایدی: سود حاصل از خرید و فروش محاسبه می‌شود و سپس درصد مشخصی از آن را به‌عنوان مالیات در نظر می‌گیرند.

مراحل محاسبه اجرت و مالیات خرید طلا

به طور کلی برای محاسبه اجرت و مالیات خرید طلا مراحل زیر را داریم:

1) اجرت ساخت طلا به ارزش اصل طلا اضافه می‌شود.
2) 7 درصد سود فروشنده (طلا فروش) از کل مبلغ را به قیمت طلا اضافه کنید.
3) علاوه بر مبالغ فوق، 9 % اجرت ساخت و سود فروشنده هم به‌ عنوان مالیات طلا به این مبلغ نهایی افزوده می‌شود.
4) همانطور که گفتیم، مالیات طلا فقط به اجرت ساخت و سود فروشنده تعلق می‌گیرد که مبلغ آن باید از طریق سامانه مالیات بر ارزش افزوده به آدرس  www.evat.ir، پرداخت شود.

مثال محاسبه اجرت و مالیات طلا

فرض کنید قصد خرید یک دستبند طلا با وزن 10 گرمی دارید. مشخصات زیر را در نظر بگیرید:

•  قیمت هر گرم طلای 18 عیار: 3,000,000 تومان
• اجرت ساخت هر گرم: 200,000 تومان
•  سود فروشنده: 7 درصد
•  مالیات بر ارزش افزوده: 9 درصد

مراحل محاسبه:

1. قیمت خالص طلا:

قیمت هر گرم طلا × وزن

 تومان 30،000،000 = 10 * 3،000،000 

2. اجرت ساخت:

اجرت هر گرم × وزن

 تومان 2،000،000 = 10 * 200،000

3. جمع قیمت خالص و اجرت ساخت:

 تومان 32،000،000 = 2،000،000 + 30،000،000

4. سود فروشنده:

 7درصد جمع قیمت خالص و اجرت ساخت

2،240،000 =0.07 * 32،000،000

جمع کل با سود فروشنده:   34،240،000 =2،240،000 + 32،000،000

5. مالیات بر ارزش افزوده:

 9 درصد جمع کل با سود فروشنده

3،081،600 = 0.09 * 34،240،000

6. قیمت نهایی:

جمع کل با سود فروشنده + مالیات بر ارزش افزوده

 تومان 37،321،600 = 3،081،600 + 34،240،000

در نتیجه قیمت نهایی دستبند طلای 10 گرمی برابر با 37,321,600 تومان می‌شود.

تکالیف مالیاتی طلافروشان

طلافروشان موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی، ثبت دقیق معاملات و پرداخت مالیات‌ها هستند. عدم انجام این تکالیف ممکن است منجر به جرائم مالیاتی شود.

به طور کلی طلافروشان مانند همه مودیان مالیاتی تکالیف مالیاتی زیر را باید انجام دهند:

• ثبت نام و تشکیل پرونده مالیاتی؛
•  ارسال اظهارنامه مالیاتی؛
• ارسال لیست مالیات حقوق افراد تحت استخدام طلافروشی؛
•  ارسال فهرست صورت معاملات فصلی؛
• ارائه اظهارنامه عملکرد و پرداخت مالیات عملکرد.

توجه

اگر طلافروش جزء گروه اول مشاغل باشد، باید نسبت به پلمب دفاتر خود از طریق سایت irsherkat.ssaa.ir اقدام نماید.

مالیات طلای دست دوم

طلای دست دوم که از مشتری خریداری می‌شود، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شود. اما اگر پس از تغییر شکل یا افزودن اجرت مجدداً به فروش برسد، مالیات بر ارزش افزوده و سایر مالیات‌ها اعمال خواهد شد. در واقع طلافروشان این امکان را دارند که بابت فروش طلای دست دوم 7 درصد را به عنوان کارمزد و 9 درصد را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده از فرد خریدار دریافت کنند.

مالیات طلای آب شده

به طلای آب شده که از بازیافت طلاهای قدیمی، شکسته و یا از ذوب طلای دست دوم تولید می‌شود، مالیات خرید و فروش تعلق نمی‌گیرد، اما در صورت تبدیل به مصنوعات طلا، مشمول قوانین مالیاتی خواهد بود.

هنگام خرید طلای آب شده هزینه ای‌ بابت مالیات، کارمزد یا اجرت ساخت نباید از شما دریافت شود. در واقع از مزیت‌های اصلی خرید این نوع طلا این است که به عنوان خریدار از پرداخت مالیات معاف هستید و هم خرید طلاهای آب‌شده دستمزد و اجرت ساخت ندارند.

مالیات سکه طلا

سکه طلا نیز ممکن است مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شود، به این معنا که اگر سکه‌ای خریداری و با قیمت بالاتری به فروش برسد، سود حاصل مشمول مالیات خواهد بود.

با این حال مالیات فروش سکه طلا با توجه به تعداد سکه‌ها متغیر است و میزان آن سالانه تغییر می‌کند. خرید تعداد محدودی سکه طلا معمولا معافیت مالیاتی را به همراه دارد.

در حال حاضر روش محاسبه مالیات سکه به صورت زیر است:

- خریداران تا 10 عدد سکه: معاف از پرداخت مالیات.

- برای 10 تا 30 سکه: به ازای هر سکه 4 میلیون ریال مالیات.

- بیش از 30 تا 50 سکه: به ازای هر سکه 5 میلیون و دویست هزار ریال.

- بیش از 50 تا 105 عدد سکه: برای هر سکه، 1 میلیون و 600 هزار ریال مالیات باید پرداخت شود.

بیشتر از 105 عدد سکه:  این افراد، باید اظهارنامه مالیاتی تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. سپس میزان مالیات با توجه به شغل آنها، مجوزهای قانونی و شرایط دیگر بررسی می‌شود.

افرادی که بیشتر از 185 عدد سکه خریداری کردند، مشمول مالیات مقطوع نمی‌شوند و باید برای تشکیل پرونده مالیاتی اقدام نمایند و مانند یک بنگاه اقتصادی، اظهارنامه مالیاتی ارسال کنند.

سخن آخر

مالیات طلا یکی از ابزارهای مهم دولت‌ها برای تنظیم بازار و تامین منابع مالی است. آشنایی با انواع مالیات طلا و نحوه محاسبه آن می‌تواند به سرمایه‌گذار و طلافروش کمک کند تا به‌طور قانونی و بهینه در این حوزه فعالیت کنند. با توجه به قوانین متغیر مالیاتی، مشورت با کارشناسان و مشاوران مالیاتی برای پیشگیری از جرائم و مشکلات احتمالی ضروری است.

بیشتر بخوانید: بهترین نرم افزار حسابداری طلافروشی + نکات مهم