انواع تخفیف در حسابداری و ثبت ‌های حسابداری آنها

تخفیف در حسابداری یکی از ابزارهای مهم در حسابداری به شمار می‌رود که به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا از فروش محصولات و خدمات خود بهره بیشتری ببرند. این تخفیف‌ها می‌توانند به اشکال مختلفی مانند تخفیف نقدی، تخفیف فصلی و غیره ارائه شوند. هر یک از تخفیفات اثرات خاصی بر رفتار مصرف‌کننده و جریان نقدی کسب‌وکار دارند. در این مقاله به بررسی انواع تخفیف‌ها و تاثیرات آن‌ها بر روی حسابداری و استراتژی‌های مالی خواهیم پرداخت.

تعریف تخفیف

تخفیف به معنای کاهش مبلغ پرداختی بابت مبادله یک کالا و یا ارائه خدمات است. در واقع خریدار، مبلغ کمتری برای خرید نسبت به مبلغ اولیه‌ی کالا می‌پردازد. در حسابداری، تخفیفات را به عنوان روشی برای تشویق مشتریان به خرید بیشتر، ایجاد روابط تجاری بهتر و یا جبران برخی نواقص کالا یا خدمات در نظر می‌گیرند.

انواع تخفیف در حسابداری

تخفیفات را می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد که هر کدام از آنها روش ثبت حسابداری خاص خود را دارند:

 1- تخفیف تجاری

این نوع تخفیف به صورت توافق قبلی بین فروشنده و خریدار تعیین می‌شود و معمولاً بر اساس حجم خرید، نوع مشتری یا شرایط خاص بازار اعمال می‌شود. معمولا شرکتهای تجاری برای افزایش سطح فروش و رقابت با سایر شرکتها طرح‌هایی برای تخفیف در نظر می‌گیرند که یکی از انواع تخفیف ها، تخفیف تجاری است.

تخفیف تجاری را بیشتر برای خریدهای عمده در نظر می‌گیرند. مثلا یک سازمان تجاری اعلام می‌کند که در صورت خرید بالای 100 عدد از یک کالا، از 15 درصد تخفیف برخوردار می‌شوید.

2- تخفیف ناشی از عیب و نقص کالا

زمانی که کالای فروخته شده دارای نقص یا ایرادی باشد، فروشنده ممکن است به عنوان جبران، تخفیفی به خریدار ارائه دهد.

3- تخفیف نقدی

این تخفیف به خریداری که مبلغ کالا را به صورت نقد پرداخت کند، تعلق می‌گیرد. هدف از این تخفیف، تشویق مشتریان به پرداخت سریع‌تر بدهی است. به عبارت دیگر در فروش‌های نسیه برای اینکه خریدار حسابهای خود را زودتر تسویه نماید، فروشنده نسبت به پرداخت زودتر از موعد، تخفیفی را اعمال می‌کند که این نوع تخفیف در حسابداری را تخفیف نقدی گویند.

توجه

در فروش نسیه گاهی فروشندگان مدت زمانی را برای دریافت طلب ناشی از فروش کالا بصورت نسیه برای مشتری‌ها تعیین می کنند که به آن شرط فروش گوییم.

شرط فروش به صورت "ن/30" به معنی نسیه ی 30 روزه است. یعنی خریدار باید در مدت زمان 30 روز بدهی خود را پرداخت کند.

4- تخفیف بر اساس توافق طرفین

این نوع تخفیف در نتیجه مذاکره و توافق بین خریدار و فروشنده حاصل می‌شود و در دفاتر ثبت نمی‌شوند.

در واقع بعد از توافق، خریدار قیمتی کمتر از قیمت واقعی کالا پرداخت می‌کند. این کار  را اصطلاحا چانه زنی نیز می‌گوییم.

ثبت حسابداری انواع تخفیف

الف- ثبت تخفیف تجاری

تخفیف تجاری معمولاً در فاکتور فروش لحاظ می‌شود و در دفاتر قانونی، تنها مبلغ نهایی پس از اعمال تخفیف ثبت می‌شود. در واقع اثرات تخفیفات تجاری در دفاتر حســابداری ثبت نمی‌شود. با این حال، برای کنترل بهتر و تحلیل دقیق‌تر، می‌توان میزان تخفیف را در شرح سند حسابداری و یا در یک حساب مجزا ثبت کرد.

ب- ثبت تخفیف ناشی از معیوب بودن کالا

در این حالت، میزان تخفیف به عنوان کاهشی از درآمد فروش ثبت می‌شود و معمولاً در حساب "تخفیفات فروش" منظور می‌گردد. همچنین، ممکن است حساب‌های مربوط به کالاهای برگشتی یا حساب‌های ذخیره برای پوشش ریسک‌های احتمالی نیز تحت تاثیر قرار گیرند.

مثلا در دفاتر فروشنده ثبت زیر را داریم:

در دفاتر خریدار عکس این ثبت را داریم:

ج- ثبت حسابداری تخفیف نقدی

تخفیف نقدی  در دفاتر فروشنده تحت عنوان"تخفیفات نقدی فروش" ثبت می‌شود و ماهیت بدهکار دارد. در دفاتر خریدار، تخفیف نقدی خرید است و ماهیت بستانکار دارد.

د- ثبت تخفیف بر اساس توافق طرفین

ثبت حسابداری این نوع تخفیف مشابه تخفیف تجاری است و به شرایط توافق بستگی دارد.

منظور از درصد تخفیف و محاسبه درصد تخفیف

درصد تخفیف به نسبت مبلغ تخفیف به مبلغ اولیه کالا یا خدمات گفته می‌شود. در واقع برای محاسبه درصد تخفیف، باید مبلغ تخفیف را بر مبلغ اولیه تقسیم و سپس حاصل را در 100 ضرب ‌کنیم.

مثلا فرض کنید قیمت کالایی 100،000 تومان است و  20 درصد تخفیف اعلام شود، در این صورت مبلغ پرداختی توسط مشتری به صورت زیر به دست می‌آید.

20،000= 20 % (0.2) * 100،000

80،000=20،000- 100،000

یعنی مبلغی که باید پرداخت کنید، 80،000 است.

چه زمانی باید از تخفیف استفاده کرد؟

مواردی که شرکت‌ها معمولا اعلام تخفیف می‌کنند به شرح زیر است.

 - برای معرفی محصولات و خدمات جدید

 تخفیفات می‌توانند به معرفی محصولات جدید و ایجاد آگاهی در مورد آن‌ها کمک کنند.

 - افزایش فروش در دوره‌های کم تقاضا

 در فصل‌های کم فروش یا در زمانی که سرعت فروش کند است، تخفیف می‌تواند منجر به افزایش فروش شود.

- برای تخلیه انبار

برای محصولات قدیمی یا فصلی که دیگر تقاضایی برای آن‌ها وجود ندارد، تخفیفات می‌توانند راهکاری موثر برای تخلیه انبار باشند.

 - جلب رضایت مشتری

اگر محصولی دارای نقص یا ایرادی باشد، تخفیف می‌تواند به عنوان یک راه حل برای جلب رضایت مشتری استفاده شود.

نکات مهم استفاده از انواع تخفیف در حسابداری

تعیین اهداف مشخص:

قبل از ارائه تخفیف، باید اهداف خود را به وضوح مشخص کنید. آیا هدف شما افزایش فروش، جذب مشتری جدید، تخلیه انبار یا سایر اهداف دیگر است؟

انتخاب محصولات مناسب:

تخفیف را برای همه محصولات ارائه ندهید. محصولات با حاشیه سود بالاتر را برای تخفیف انتخاب نکنید.

مدیریت انتظارات مشتری:

مشتریان را به تخفیفات دائمی عادت ندهید.

 اندازه گیری نتایج:

تاثیر انواع تخفیفات را بر فروش و سودآوری خود اندازه‌گیری کنید تا بتوانید تصمیمات بهتری بگیرید.

در نهایت، استفاده از تخفیف باید با دقت و برنامه‌ریزی انجام شود. تخفیفات می‌توانند ابزاری قدرتمند برای افزایش فروش و سودآوری باشند، اما اگر به نحو صحیح استفاده نشوند می‌توانند به کسب ‌و کار آسیب برسانند.

تاثیر تخفیف بر سودآوری: یک شمشیر دو لبه

تخفیف، یکی از ابزارهای بازاریابی است که می‌تواند برای جذب مشتری، افزایش فروش و تخلیه انبارها استفاده شود. با این حال، استفاده نادرست از تخفیفات می‌تواند عواقب ناخواسته‌ای برای سودآوری یک کسب‌وکار  به همراه آورد. در ادامه تاثیرات مثبت و منفی تخفیف بر سودآوری را بیان می‌کنیم.

الف- تاثیر مثبت تخفیف بر سودآوری

موارد زیر را می‌توان از جمله تاثیرات مثبت تخفیف برشمرد:

 افزایش فروش

تخفیفات می‌توانند به طور موقت تقاضا را افزایش و در نتیجه فروش را بالا ببرند.

جذب مشتری‌های جدید

انواع تخفیف منجر به جذب مشتریان جدید و افزایش تعداد آنها می‌شود.

تخلیه انبار

 با ارائه تخفیف برای محصولات قدیمی یا فصلی، می‌توان انبارها را خالی کرد و لذا هزینه‌های نگهداری را کاهش داد.

ایجاد حس فوریت

تخفیفات محدود زمانی، می‌توانند حس فوریت ایجاد کنند و در نتیجه مشتریان به خرید سریع‌تر ترغیب شوند.

ب- تاثیر منفی تخفیف بر سودآوری

 کاهش حاشیه سود

 تخفیف‌ها به طور مستقیم بر حاشیه سود تاثیر می‌گذارند و می‌توانند آن را کاهش دهند.

 تغییر در رفتار مشتری

 مشتری‌ها ممکن است به تخفیفات عادت و انتظار داشته باشند که همیشه کالاها با تخفیف عرضه شوند.

کاهش ارزش برند

 استفاده بیش از حد از انواع تخفیف می‌تواند به کاهش ارزش برند منجر شود.

 اثرات نامطلوب بر قیمت‌گذاری

 تخفیفات می‌توانند به عنوان یک استاندارد قیمت‌گذاری در نظر گرفته شوند و در نتیجه قیمت‌های پایه محصولات را کاهش دهند.

اثر تخفیف بر محاسبه مالیات بر درآمد

تخفیفات، به عنوان یک ابزار بازاریابی، تاثیر مستقیمی بر محاسبه مالیات بر درآمد دارند. به طور کلی، تخفیفات باعث کاهش درآمد مشمول مالیات می‌شوند. اما این کاهش به چه صورت است و چه عواملی در آن موثرند؟

چگونه تخفیفات بر مالیات تاثیر می‌گذارند؟

کاهش درآمد

 اصلی‌ترین اثر تخفیف، کاهش درآمد فروش است. هرچه مقدار تخفیف بیشتر باشد، درآمد کمتری برای شرکت باقی می‌ماند و در نتیجه مالیات کمتری نیز پرداخت می‌شود.

 هزینه‌ های قابل قبول

 در برخی موارد، تخفیفات را به عنوان یک هزینه قابل قبول در محاسبه مالیات در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال، تخفیف‌هایی که برای جبران نقص کالا یا خدمات ارائه می‌شوند، ممکن است به عنوان یک هزینه قابل قبول تلقی شوند.

 تخفیف‌های تجاری

تخفیف‌های تجاری که به طور معمول بین فروشنده و خریدار مبادله می‌شود، به طور مستقیم بر درآمد مشمول مالیات تاثیر می‌گذارند.

عوامل موثر بر محاسبه مالیات پس از اعمال تخفیف

 نوع تخفیف: نوع تخفیف (تجاری، نقدی، ناشی از نقص کالا و ...) در نحوه محاسبه مالیات موثر است.

زمان اعمال تخفیف: اینکه تخفیف قبل یا بعد از صدور فاکتور اعمال شود، بر محاسبات مالیاتی تاثیر می‌گذارد.

 قوانین مالیاتی: قوانین مالیاتی هر کشور و همچنین قوانین حسابداری، روش‌های محاسبه مالیات پس از اعمال تخفیف را تعیین می‌کنند.

سخن آخر

انواع تخفیف در حسابداری، روش‌های ثبت حسابداری متفاوتی دارند که شناخت آن‌ها برای حسابداران و مدیران مالی ضروری است. انتخاب نوع تخفیف و تعیین میزان آن به عوامل مختلفی مانند سیاست‌های فروش، قدرت چانه‌زنی طرفین و شرایط بازار بستگی دارد.

در  این مقاله به صورت کلی به موضوع تخفیف در حسابداری پرداختیم و ممکن است در موارد خاص، روش‌های ثبت حسابداری متفاوت باشد.

اطلاعات ارائه شده در این محتوا، صرفاً جنبه اطلاع‌رسانی دارد و برای تصمیم‌گیری‌های مهم مالی، بهتر است با یک متخصص و تحلیلگر مالی نیز مشورت کنید.