حسابداری مدیریت هزینه و اهمیت مدیریت هزینه ها

مدیریت هزینه ها در حسابداری به کسب و کارها کمک می‌کند که میزان هزینه های یک پروژه اعم از هزینه های خاص یا عمومی را تعیین کنند. حسابداری مدیریت هزینه یکی از مهم ترین شاخه های متنوع در حسابداری است. این نوع از حسابداری بر جمع آوری، تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به هزینه ها تمرکز دارد و به مدیران کمک می‌کند که با درک هزینه ها تصمیمات بهتری اتخاذ کنند. قبل از اینکه به سراغ این شاخه از حسابداری برویم بهتر است در ابتدا با مفهوم هزینه به طور دقیق تر آشنا شوید.

تعریف هزینه

به زبان ساده می‌توان گفت کلیه‌ی مخارجی که یک کسب وکار برای ایجاد درآمد برای خود متحمل می‌شود، به عنوان هزینه شناسایی می‌شود.

در تعریفی دیگر داریم:

هزینه در حسابداری به ارزش پولی مخارج مواد اولیه، تجهیزات، ارایه خدمات، نیروی کار، محصولات و غیره اشاره دارد.

به عبارتی هزینه به ارزش پولی گویند که برای تولید چیزی یا ارایه خدمات، استفاده شده است و دیگر برای استفاده در دسترس نیست.

توجه

هزینه ها در حسابداری یک حساب موقت هستند که ماهیت بدهکار دارند.

انواع هزینه در حسابداری مدیریت هزینه

انواع هزینه را می‌توان به دو دسته عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم نمود.

هزینه های عملیاتی شامل: هزینه بازاریابی، مشاوره، هزینه مربوط به صدور پروانه، هزینه های فروش، اداری، تعمیرات، عمومی و هزینه حسابرسی

هزینه های غیر عملیاتی یعنی هزینه هایی که به طور مستقیم به عملیات شرکت مربوط نمی‌شود. مانند هزینه های

پذیرایی، تخفیفات نقدی فروش، هزینه بهره، زیان و خسارت ناشی از اسقاط یا حذف دارایی‌ها و...

هزینه های ثابت و متغیر

در یک دسته بندی هزینه ها به دو گروه ثابت و هزینه های متغیر تقسیم می‌شوند. هزینه های ثابت هزینه هایی هستند که در یک بازه زمانی طولانی بدون تغییر باقی می‌مانند و به میزان تولید کالا یا ارایه خدمات ربطی ندارند مثل هزینه اجاره یک ساختمان. در حالی که هزینه‌های متغیر به میزان تولید یا فعالیت یک واحد ربط دارند و هرچه حجم تولید بالاتر باشد، هزینه‌های متغیر نیز افزایش می‌یابند. مثل مواد اولیه.

هزینه های مستقیم و غیر مستقیم 

هزینه های مستقیم یعنی هزینه هایی که ارتباط مستقیم با تولید یا مرحله ای از تولید دارند. مانند مواد اولیه بکار رفته در تولید کالا یا دستمزد مستقیم نیروی کار مرتبط با تولید و..

هزینه هایی که ارتباط مستقیم با تولید ندارند یا به عبارتی در تولید محصول نقش اصلی ندارند هر چند در پروسه ساخت و تولید محصول ایجاد می‌شوند هزینه های غیر مستقیم (هزینه سربار) هستند. مانند روغن مصرفی جهت ماشین آلات تولیدی، هزینه استهلاک ساختمان کارخانه و غیره.

حسابداری مدیریت هزینه چیست؟ 

حسابداری مدیریت هزینه به فرآیندها و روش هایی اشاره می‌کند که برای جمع آوری، طبقه بندی و ارزیابی هزینه ها در شرکتها استفاده می‌شود. می دانیم که یکی از مهم ترین اهداف هر کسب و کاری افزایش درآمد و کاهش هزینه هاست، که در نتیجه آن سود شرکت بالا برود. حسابداری مدیریت هزینه ها نیز به حسابداران و مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات کارآمدتری در مورد قیمت‌گذاری، ارایه خدمات و کالاها، تخصیص منابع و مابقی مسائل تجاری اخذ کنند و بتوانند هزینه ها را به درستی کنترل و مدیریت کنند.

چرا حسابداری مدیریت هزینه مهم است؟

برخی از مواردی که منجر به اهمیت حسابداری مدیریت هزینه و مزایای آن می شود به شرح زیر است:

1- برنامه ریزی و بودجه بندی

مدیران همواره به دنبال گزارشات مربوط به هزینه کالاهایی که ساخته می‌شود و هزینه ارائه خدمات هستند، در این راستا حسابداری مدیریت هزینه به سازمان ها کمک می‌کند تا هزینه های خود را کنترل و برنامه ریزی کنند. توسط اطلاعات دقیق در خصوص هزینه ها یک سازمان می‌تواند بودجه بندی رو به نحو صحیحی انجام دهد.

2- بهبود فرآیندهای مالی

حسابداری هزینه ها و مدیریت آنها باعث می‌شود که سازمان بتواند هزینه ها را کاهش و سودآوری را افزایش دهد در نتیجه با شناخت عوامل تاثیر گذار بر هزینه ها و تحلیل آنها می‌توان عملکرد مالی سازمان را بهبود بخشید و نقش به سزایی در کمک به مدیران در فرآیند تصمیم گیری دارد.

اطلاعات مربوط به هزینه ها که نقش مهمی در تصمیم گیری ها دارد شامل تحلیل های مقایسه ای هزینه، ارزیابی پروژه های مختلف هزینه، تحلیل هزینه – فایده  و... می‌تواند باشد.

3- افزایش رقابت

یکی دیگر از مواردی که باعث اهمیت حسابداری مدیریت هزینه می‌شود، این است که با کاهش هزینه ها یک شرکت می‌تواند بهای تمام شده کالاها و خدمات خود را نیز کاهش دهد و در نتیجه توانایی رقابت در برابر رقبا را پیدا می‌کند. لذا این امر منجر به جذب مشتری های جدید و افزایش سهم آن سازمان در بازار خواهد شد.

4- ارتقاء بهره وری منابع

تشخیص هزینه های تکراری و بی اثر در یک سازمان کمک می‌کند تا آن سازمان بهره وری منابع خود را ارتقاء دهد و در این راستا اقدامات بهبودی لازم صورت گیرد.

پیاده سازی حسابداری مدیریت هزینه

- در محله اول از پیاده سازی، باید بدانید هدف شما از این شاخه از حسابداری چیست!

این اهداف می‌تواند شامل کاهش هزینه ها و پرهیز از هزینه های تکراری و بی اثر، افزایش سودآوری و در نتیجه بهبود عملکرد مالی سازمان باشد.

- استفاده از یک سیستم حسابداری مناسب در مدیریت هزینه ها نقش مهمی ایفا می‌کند. این سیستم باید مطابق با استانداردهای حسابداری باشد و قابلیت شناسایی، تجزیه و تحلیل و گزارش گیری دقیق هزینه ها را فراهم کند.

- مرحله بعدی از پیاده سازی این نوع حسابداری؛ جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های مربوط به هزینه هاست. در واقع بعد از جمع آوری اطلاعات، با استفاده از روش های تحلیل هزینه، هزینه ها بر اساس عوامل موثر بر آنها تحلیل می‌شوند.

- در این مرحله با بررسی و ارزیابی نتایج تحلیل، راهکارهای بهینه سازی و کنترل هزینه تعیین می‌شود. ممکن است بعد از تحلیل نیاز به تغییر یکسری سیستم ها یا روش ها برای کاهش هزینه ها و بهبود عملکرد سازمان باشد.

- اکنون بر اساس راهکارهایی که شناسایی شدند، اقدامات لازم صورت می‌گیرد.

- در این گام هزینه ها و همچنین سیستم مدیریت هزینه ها مورد پایش و کنترل قرار می‌گیرد. در نهایت اگر به روز رسانی در این سیتم لازم باشد در جهت دستیابی به نتایج مطلوب انجام می‌شود.

سوالات متداول 

تفاوت هزینه با مخارج چیست؟

اگر کالا یا خدماتی را به دست آوریم، دارایی ها افزایش می‌یابد در نتیجه می‌توان گفت مخارج نیز افزایش یافته یا به عبارتی مخارجی اتفاق می افتد. به عبارت دیگر مخارج زمانی انجام می شود که شخصیت حسابداری کالا یا خدماتی را تحصیل می‌کند. (مخارج ممکن است با پرداخت پول نقد، مبادله ی دارایی دیگر، ایجاد بدهی، یا ترکیبی از هر دو صورت گیرد.) حال اگر دارایی‌هایی که شما توسط مخارج در یک دوره مالی به دست آوردید، در همان دوره مالی منافعی هم برای شما ایجاد کند در این صورت می‌توانید آن مخارج را به عنوان هزینه هم شناسایی کنید.

سخن آخر

حسابداری مدیریت هزینه، اطلاعات مربوط به هزینه ها را بطور دقیق در اختیار مدیران می‌گذارد تا آنها بتوانند این اطلاعات را در تصمیم‌گیری‌های مربوط به انتخاب محصول، بازارهای هدف، قیمت‌گذاری ها، مدیریت بهینه و کنترل هزینه‌های پروژه‌های مختلف و سرمایه‌گذاری‌ها استفاده کنند. به عبارتی این نوع از حسابداری با تمرکز بر کاهش هزینه های بی فایده و تکراری به سازمانها در جهت ارتقاء کیفیت خدمات و محصولات خود کمک شایانی می‌کند.

بیشتر بخوانید: حسابداری مدیریت؛ ویژگی ها و کاربردهای آن