آشنایی با حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

از آنجاییکه اشخاص حقوقی و شرکتها موظف به پرداخت حق بیمه کارمندان خود هستند، سازمان حسابرسی تامین اجتماعی نیز وظیفه دارد در راستای ارزیابی صحت و صداقت گزارشات و عملکرد مالی شرکت با بررسی دفاتر قانونی شرکتها و ... از رعایت قانون در شرکتها مطمئن شود. در واقع حسابرسی بیمه تامین اجتماعی یکی از فرآیندهای مهم سازمان تامین اجتماعی است. با توجه به اهمیت موضوع بیمه و حسابرسی در این مقاله قصد داریم به حسابرسی بیمه تامین اجتماعی بپردازیم.

بیمه تامین اجتماعی

بیمه تامین اجتماعی یکی از انواع بیمه های رایج است که کلیه کارگران و کارمندان دولت باید تحت پوشش این بیمه قرار بگیرند. افرادی که دارای مشاغل آزاد یا به عبارتی غیر دولتی هستند نیز این امکان را دارند که به صورت اختیاری حق بیمه پرداخت کنند و از این بیمه و مزایای بیمه تامین اجتماعی برخوردار شوند.

این نوع از بیمه در راستای حمایت از حقوق کارگر به تصویب رسید و مطابق با قوانین کار در ایران است.

حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

بررسی اسناد کارفرمایان و دفاتر قانونی شرکتها (شرکتهایی که کد کارگاهی دارند و به عبارتی در سازمان تامین اجتماعی دارای پرونده هستند) به منظور مطابقت آنها با قوانین بیمه تامین اجتماعی و اطمینان از پرداخت حق بیمه کارمندان شرکت مربوطه را "حسابرسی بیمه تامین اجتماعی" گویند که توسط موسسه یا سازمان حسابرسی بیمه تامین اجتماعی صورت می‌گیرد.

اسناد مالی کارگاه‌هایی که مرتبط با حساب‌های هزینه‌ای هستند، در این حسابرسی مورد ارزیابی و رسیدگی قرار می‌گیرند. حسابرسی بیمه عموما در دوره های چند ساله انجام می‌شود تا از رعایت مقررات مربوطه توسط شرکت ها مطمئن شوند.

نحوه انجام حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

برای حسابرسی بیمه تامین اجتماعی یک شرکت ابتدا درخواست انجام حسابرسی از شعبه‌ای که پرونده شرکت در آن تحت رسیدگی است، صادر می‌شود. در ادامه مراحل زیر باید انجام شود:

- آماده سازی مدارک اولیه مربوط به حسابرسی و ارسال آن

- ارسال مدارک به سازمان تامین اجتماعی یا به موسسات حسابرسی تامین اجتماعی (موسسات، مدارک را از سازمان تامین اجتماعی درخواست می‌کنند).

- ارسال حکم حسابرسی و فرم های مخصوص، از سازمان به شرکت مذکور جهت تکمیل فرم ها و ثبت اطلاعات مربوط به دفاتر قانونی و اظهارنامه‌های مالیاتی (معمولا قبل از شروع فرآیند حسابرسی کاربرگ های حسابرسی بیمه؛ که یکسری فرم های مشخصی اند، برای شرکت ارسال می‌شود)

- پس از تکمیل اطلاعات فرم های دریافتی توسط شرکت، آن فرمها به شعبه مربوطه و یا موسسه حسابرسی تامین اجتماعی ارسال می‌شود.

- در این مرحله بعد از بررسی مدارک توسط موسسات حسابرسی، نتایج بازرسی به شعبه مورد رسیدگی پرونده مطالباتی شرکت ارسال می‌شود

- نهایتا شعبه مربوطه پس از دریافت گزارش، میزان بدهی بیمه شرکت را اعلام و به عبارتی نتیجه حسابرسی صادر می‌شود.

مدارک لازم برای حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

مدارک مورد نیاز برای حسابرسی بیمه تامین اجتماعی عبارتند از:

- فرم ها و کاربرگ های حسابرسی بیمه؛

- صورت حقوق و مزایای کارمندان؛

- برگه‌های تشخیص مالیاتی؛

(برگ تشخیص مالیات، سندی است که توسط سازمان مالیاتی صادر می‌ شود. در این سند متناسب با گردش مالی و نوع فعالیت، مبلغ قطعی شده مالیات (اعم از مالیات حقوق، مالیات عملکرد، مالیات تکلیفی و ...) به اطلاع فرد مودی می‌ رسد.

- ارائه دفاتر قانونی و اسناد مالی؛

- ارائه صورت های مالی؛

- لیست کارگران و کارکنان همراه با فیش‌های پرداخت حق بیمه؛

- اسامی بازنشستگان و حکم های بازنشستگی کارکنان؛

- تنظیم تراز 4 ستونی کل و معین و تفصیلی؛

- ارائه قراردادها و مفاصاحساب‌ بیمه؛

- سایر اطلاعات مالی دیگر که به هزینه‌کردهای مجموعه مرتبط می‌شود.

کارفرما موظف است تمام مدارک را به صورت منظم و طبقه بندی شده در اختیار بازرسی حسابرسی بیمه قرار دهد.

مزایای حسابرسی بیمه

- شناسایی موارد مشمول حق بیمه در پرداختی به کارمندان؛

- اصلاح مغایرت‌های قانونی سرفصل حقوق و دستمزد؛

- عارضه‌یابی بیمه‌ای اسناد مالی و دفاتر قانونی (با این هدف که جریمه‌ی حسابرسی بیمه در سال‌های آینده صفر شود)؛

- مشخص کردن حق بیمه کارکنان و نظارت بر پرداخت آن حق بیمه‌ها؛

- شناسایی هزینه های مشمول بیمه از جمله:

هزینه های مشمول بیمه در پرداختی به اشخاص با عناوین حق الزحمه، حق المشاوره و همچنین هزینه های مشمول بیمه در قالب فاکتور یا قراردادهای خرید کالا و خدمات و ارائه راهکار به منظور جلوگیری از ایجاد جریمه در حسابرسی بیمه.

هدف از حسابرسی بیمه

دو هدف اصلی در حسابرسی بیمه تامین اجتماعی وجود دارد:

1- اطمینان از رعایت حقوق بیمه‌ای کارکنان کارگاه‌ها توسط کارفرما

این امر با رسیدگی سازمان تامین اجتماعی به دفاتر قانونی و مدارک مرتبط به لیست بیمه و گاهی لیست مالیات شرکت‌ها کنترل می‌شود.

2- اطمینان از اجرای قوانین تامین اجتماعی (ماده 38)

 افراد حسابرس تامین اجتماعی قراردادها، پرداخت‌های کارمزد، صورتحساب دارای کارمزد را دقیقا بررسی می‌کنند تا همه کارکنان قراردادی نیز مطابق با ماده 38 حقوق بیمه‌ای خود را دریافت کنند.

ماده 28 ، 38 و 47 قانون تامین اجتماعی در ارتباط با بیمه

ماده 28 قانون تامین اجتماعی

بر اساس این ماده که بیانگر منابع درآمد یک سازمان است، حق بیمه به میزان 28% مزد یا حقوق است که پرداخت 7% از آن به عهده بیمه شده، 18% به عهده کارفرما و 3% آن توسط دولت تامین می‌‍شود.

ماده 38 قانون تامین اجتماعی

بر طبق ماده 38، کلیه کارفرماها و مقاطعه کاران تحت عضویت سازمان تامین اجتماعی موظف هستند که علاوه بر بیمه کارکنان خود، نسبت به بیمه‌ی نیروهای پروژه های مناقصه ای و قراردادی نیز اقدام کنند.

ماده 47 قانون تامین اجتماعی

در این ماده به موضوع حسابرسی بیمه‌ای اشاره می‌شود. در واقع بر اساس ماده 47 ق.ت.ا؛ کارفرمایان مکلفند صورت مزد، حقوق و مزایاى بیمه شـدگان همچنـین اسناد، دفاتر و مدارک لازم را در موقـع مراجعـه بـازرس سـازمان، در اختیار وی بگذارنـد. بازرسان می‌توانند از تمام یا بخشی از دفاتر و مدارک مذکور رونوشت تهیه و برای کسب اطلاعات لازم به‌ هر یک از روسا و پرسنل کارگاه و مراجع ذیربط مراجعه کنند. همچنین حق دارند کارگاههای مشمول قانون را مورد بازرسی قرار دهند.

مراحل اعتراض به حسابرسی تامین اجتماعی

اگر کارفرما یا پیمانکار نسبت به صدور حکم حسابرسی بیمه اعتراض داشت، در این حالت می‌توانند اعتراض خود را طی مراحل زیر به سازمان انتقال دهند:

1. ثبت اعتراض توسط کارفرما؛
2. تعیین تاریخ رسیدگی به اعتراض توسط سازمان تامین اجتماعی؛
3. رسیدگی به اعتراض در هیئت بدوی؛
4. رسیدگی در هیئت تجدید نظر؛
5. پذیرش یا عدم پذیرش اعتراض؛
6. ابلاغ رای هیئت بدوی؛
7. صدور رای نهایی؛
8. ارجاع به دیوان عدالت اداری.

نکات مهم حسابرسی بیمه تامین اجتماعی

- کارفرما موظف است در هنگام بازرسی کارشناس یا حسابرس تامین اجتماعی، همکاری لازم را داشته باشد و اطلاعات را به صورت دقیق در اختیار آنها قرار دهد.

توجه کنید که در صورت عدم همکاری با بازرسان بیمه‌ ممکن است متحمل جرائم مالی سنگین شوید و یا حتی کد کارگاهی شما به عنوان کارفرما غیرفعال شود.

- گزارش حسابرسی را به عنوان سند رسمی و معتبر نگهداری کنید که در صورت بروز اختلاف بین کارفرما و نیروی کار بتوانید این گزارش را به مراجع تصمیم‌گیری مانند شورای حل اختلاف یا اداره کار ارائه دهید.

- اطلاعات اسناد مالی و بیمه ای را به صورت منظم و طبقه بندی شده درج کنید تا بازرس هنگام رسیدگی دچار سردرگمی و ابهام نشود.

سخن آخر

حسابرسی بیمه از اهمیت ویژه ای در سازمان تامین اجتماعی برخوردار است. در این مقاله سعی کردیم اطلاعات کلیدی و مفیدی نظیر چگونگی انجام حسابرسی بیمه، مدارک لازم برای حسابرسی، مزایای حسابرسی بیمه ، اعتراض به حکم حسابرسی و... را در اختیار شما قرار دهیم. نظرات ارزشمند خود را در ارتباط با بیمه و حسابرسی آن می‌توانید در بخش کامنت ها با ما در میان بگذارید. پیشنهاد ما به شما این است که برای تسلط کامل بر این مباحث دروه کارورزی حسابداری سطح مدیران را از دست ندهید.