حسابداری بازرگانی؛ چرا آموزش حسابداری بازرگانی برای شرکت ها مهم است؟

شرکتها از لحاظ نوع و ماهیت فعالیت به شرکتهای خدماتی، بازرگانی، تولیدی و پیمانکاری تقسیم می‌شوند. فعالیت شرکتهای بازرگانی خرید و فروش کالاست. آموزش حسابداری بازرگانی به افراد کمک می‌کند تا اصول، روش های ثبت و گزارش‌دهی مالی را به طور دقیق بیاموزند تا بتوانند عملیات مالی شرکت‌ها را به نحو صحیح کنترل ومدیریت کنند. این آموزش‌ها شامل مواردی چون ثبت تراکنش‌ها، تهیه صورت های مالی و تحلیل وضعیت مالی برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک است.  

پیشنهاد می‌کنیم قبل از اینکه به بحث حسابداری بازرگانی بپردازیم، مقاله حسابداری خدماتی را هم نگاهی بیندازید. شرکتهای بازرگانی مهم، سالانه گردش‌های مالی زیادی را دارند لذا رویدادهای مالی این شرکتها گاهی بسیار پیچیده است و حسابدارانی را استخدام می‌کنند که دارای مهارت و تخصص لازم در زمینه حسابداری بازرگانی باشد.

تعریف حسابداری بازرگانی

شرکتهای بازرگانی شرکتی هستند که کالایی را بدون هیچ نقشی در تولید آن، خریداری و یا از کشوری وارد می‌کنند سپس بدون ایجاد هیچ تغییری آن را روانه بازار و به مشتری تحویل می‌دهند. به عبارتی این شرکتها واسط انتقال و عرضه کالا از تولید کننده به مصرف کننده هستند. این نوع فرآیند تجارت نیازمند حسابداری بازرگانی است.
خرید و فروش کالاها در شرکتهای بازرگانی به صورتهای نقدی و نسیه امکان پذیر است.

خصوصیات حسابدار بازرگانی

برخی ویژگی های حسابدار بازرگانی به شرح زیر است:

•  نظم به کلیه امور مالی شرکتهای بازرگانی و ارائه صورت سود و زیان به صورت گزارشات مکتوب؛
• تسلط لازم به امور مربوط به مکاتبات اداری؛
•  مهارت در ثبت و بایگانی اسناد؛
• آشنایی با نحوه کار ماشین های اداری؛
• تنظیم اسناد و گزارشات مالی؛
• تسلط کافی به انجام امور بانکی؛
•  آشنایی با قوانین مربوط به مالیات و بیمه.
  
  
  
  توجه
  در  حسابداری بازرگانی دو نوع سیستم ثبت در خرید و فروش کالا وجود دارد. سیستم ادواری و سیستم دائمی.

سیستم ثبت کالا در آموزش حسابداری بازرگانی 

 الف- سیستم ادواری 

در روش ادواری، موجودی و بهای کالا در طی دوره‌ در دفاتر و حساب‌ها ثبت نمی‌شود. به عبارتی در طول یک دوره مالی گردشی ندارد. بلکه در پایان سال تعداد کالاها و بهای آن‌ها در دفاتر و ترازنامه ثبت می‌شود. در واقع ویژگی مهم سیستم ادواری این است که تراکنش‌های مالی به صورت لحظه‌ای ثبت نمی‌شوند، بلکه به طور دوره‌ای (مثلا ماهانه یا سالانه) ثبت و گزارش می‌شود. این روش کمک می‌کند تا هزینه‌ها و درآمدها به طور تجمعی بررسی شوند و صورت های مالی در پایان هر دوره تهیه شود.

ب- سیستم دائمی

در این روش در هر فرآیند خرید و فروش کالا، حساب موجودی کالا بدهکار و بستانکار می‌شود و مقدار و بهای کالا ثبت می‌شود. اگر موجودی کالا در هر زمانی افزایش یا کاهش یابد در حساب ثبت می‌گردد. در واقع میزان موجودی کالاهای شرکت را می‌توان در هر زمان به صورت دقیق مشاهده و استخراج کرد.

مطالعه بیشتر: حسابداری موجودی کالا و انواع روش های آن

مراحل مهم در آموزش حسابداری شرکت های بازرگانی

•  خرید کالا؛
•  فروش؛
• سود و زیان در حسابداری بازرگانی؛
•  ترازنامه.

الف- خرید کالا در شرکتهای بازرگانی

در حسابداری بازرگانی هنگام خرید کالا توجه کنید که فروشنده ممکن است تخفیفاتی به شرکت دهد. این تخفیفات شامل چهار نوع تخفیف تجاری، توافقی، نقدی و تخفیف به علت نقص است.

مطالعه بیشتر: انواع تخفیف در حسابداری و ثبت ‌های حسابداری آنها

ب- فروش کالا

در موسسات بازرگانی، حسابداری فروش جزء مباحث بسیار مهم است.  فروش به روش سیستم ادواری، در صورت فروش نسیه، حساب‌های دریافتی بدهکار و در صورت فروش نقدی، حساب صندوق بدهکار و حساب فروش بستانکار است. در صورت برگشت کالای به فروش رسیده؛ مبلغ برگشت از فروش و تخفیفات، بدهکار و مبالغ دریافتی بستانکار ثبت می‌شوند.

ج- سود و زیان در حسابداری شرکتهای بازرگانی

گزارشی که در آن گزارش، درآمدها و هزینه‌های یک دوره (نتایج عملیات شرکت در طول یک دوره مالی) مقابل هم قرار بگیرند صورت سود و زیان آن شرکت است.

صورت سود و زیان در شرکت‌های بازرگانی باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

•  میزان فروش خالص؛
•  قیمت تمام شده کالای به فروش رسیده؛
•  سود یا زیان خالص، همچنین سود و زیان ناخالص؛
• هزینه های عملیاتی.

د- ترازنامه در حسابداری شرکت‌های بازرگانی

ترازنامه در حسابداری بازرگانی، مانده حساب‌های بستانکار و بدهکار شرکت در یک زمان خاص را نشان می‌دهد. طرف چپ آن شامل حسابهای بستانکار (بدهی ها و حقوق صاحبان سهام) و طرف راست آن حسابهای بدهکار (دارایی ها) است. به عبارتی ترازنامه صورت وضعیتی است که گزارشی از سرمایه، دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت بازرگانی را ارائه می‌دهد.

ترتیب طبقات در ترازنامه به صورت زیر است:

•  دارایی های جاری؛
• غیر جاری؛
• بدهی های جاری؛
• بدهی‌های بلند مدت.
  
  

اهمیت آموزش حسابداری بازرگانی برای شرکت ها

آموزش حسابداری بازرگانی برای شرکت ‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است به دلایل زیر:

1. مدیریت مالی بهتر و تحلیل عملکرد مالی

حسابداری بازرگانی به مدیران کمک می‌کند تا وضعیت مالی شرکت را درک کنند و بتوانند تصمیمات بهینه‌تری برای سرمایه‌ گذاری، هزینه‌ها و سودآوری بگیرند.

و در کل، آموزش حسابداری کمک می‌کند تا شرکت‌ها بتوانند به‌طور منظم عملکرد مالی خود را ارزیابی و در صورت لزوم اقدامات اصلاحی انجام دهند.

2.  شفافیت مالی

 آموزش اصول حسابداری باعث می‌شود که تمامی تراکنش‌ها و هزینه‌ها به‌طور دقیق ثبت شوند، که این به شفافیت و جلوگیری از تخلفات مالی کمک می‌کند.

3. رعایت قوانین و مقررات مالی

 با یادگیری مباحث مختلف حسابداری از جمله حسابداری بازرگانی، شرکت‌ها می‌توانند به راحتی قوانین مالیاتی و سایر مقررات قانونی را رعایت و از جریمه‌ها و مشکلات حقوقی جلوگیری کنند.

4.  گزارش‌گیری صحیح

حسابداری بازرگانی به تهیه گزارشات مالی دقیق و به موقع کمک می‌کند که برای تصمیم‌گیری‌های داخلی و همچنین ارائه گزارش به سهامداران و نهادهای دولتی ضروری است.

5.  افزایش سودآوری

با یادگیری نحوه مدیریت صحیح منابع مالی، شرکت‌ها می‌توانند هزینه‌ها را کاهش و از منابع خود به‌طور بهینه استفاده کنند، که در نهایت به افزایش سودآوری منجر می‌شود.

در مجموع، حسابداری بازرگانی به عنوان ابزاری کلیدی برای حفظ سلامت مالی شرکت‌ها و بهبود عملکرد اقتصادی آن‌ها عمل می‌کند.

انواع شرکتهای بازرگانی

حسابدار واحدهای بازرگانی جهت بهبود عملکرد آن واحد باید با انواع مختلف این شرکتها و وظایف آنها آشنا باشد. انواع این شرکتها طبق قانون تجارت به شرح زیر است:

- شرکتهای سهامی

منظور از شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به تعدادی سهام بین افراد سهامدار تقسیم می‌شود. و هر فرد سهام دار میزان محدودی از سهام شرکت را در اختیار دارد.  تعداد افراد شریک سهام دار در این شرکتها حداقل سه نفر است.

- شرکتها با مسئولیت محدود

بهترین نوع شرکت برای افرادی که قصد فعالیت با تعداد محدود از شرکاء را دارند، شرکت بازرگانی با مسئولیت محدود است. این شرکتها بین دو یا چند شریک محدود تشکیل می‌شود و هریک از آنها تنها به میزان سرمایه‌ی خودش در مقابل تعهدات شرکت مسئولیت دارد.

- شرکت تضامنی

شرکتی است که جهت انجام امور بازرگانی بین دو یا تعدادی از افراد با مسئولیت تضامنی ایجاد می‌شود. در واقع مسئولیت شرکا در این شرکتها فقط محدود به سرمایه و سهام شرکت نیست بلکه در برابر قروض و تعهدات شرکت نیز مسئول هستند.

نحوه حسابداری شرکت های تضامنی

- مختلط سهامی

در این نوع از شرکتها برای شرکاء سهامی، سهام صادر می‌گردد. در واقع شرکت مختلط سهامی، شرکتی است که بین تعدادی شریک سهامی و یک یا چند نفر شریک تضامنی تشکیل می‌شود.
شرکای سهامی افرادی هستند که سرمایه‌ی آن‌ها به صورت سهام (یا قطعات سهام با ارزش یکسان) درآمده و مسئولیت آنها در قبال بدهی‌های شرکت تا میزان همان سرمایه‌ای است که در آن شرکت دارند.

- مختلط غیر سهامی

مطابق با ماده 141 قانون تجارت، شرکتهای مختلط غیر سهامی شرکتهایی هستند که برای امور تجاری و بازرگانی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شوند. توجه کنید که در اسم شرکت باید عبارت "شرکت مختلط" و حداقل نام یکی ازشرکاء ضامن قید شود.

- شرکت نسبی

شرکتی است که بین دو یا چند نفر تشکیل می‌شود و همانطور که از اسمش پیداست، مسئولیت هر کدام از این افراد به نسبت سرمایه ای است که در شرکت می‌گذارند.

- شرکتهای تعاونی تولید و مصرف

بطور کلی شرکت تعاونی شرکتی است که بین اشخاص (حقیقی و حقوقی) برای فعالیت در اموری مرتبط با تولید و توزیع تشکیل می‌شود.
شرکت تعاونی تولید، شرکت تعاونی است که هر یک از شرکا در جهت تولید و فروش کالا فعالیت دارند. شرکت تعاونی مصرف، شرکتی است که هدف از تشکیل آن، فروش اجناس و تقسیم سود و زیان بین شرکا به نسبت خریدشان (خرید بیشتر، سود و زیان بیشتر) است.

مزایای حسابداری بازرگانی برای شرکت ها

حسابداری بازرگانی مزایای زیادی برای شرکتها دارد برخی از این مزایا عبارتند از:

• کنترل و نظارت بر بودجه های شرکت؛
•  پیش بینی درآمد شرکت بازرگانی؛
•  اطلاع از هزینه‌های خرید یک کسب و کار و تصمیم گیری در مورد آن؛
•  پیگیری کلیه هزینه‌های جاری؛
•  اطلاعات دقیق در مورد بدهی‌ها و معوقات؛
•  کمک به سلامت مالی شرکت با نظارت بر جنبه‌های مختلف دارایی؛
• توانایی نظارت و بررسی روند رشد تجارت شرکت یا واحد تجاری.

چالش های حسابداری بازرگانی

با توجه به اینکه حسابداری بازرگانی یکی از شاخه‌های مهم حسابداری است که در شرکت‌های بازرگانی و تجاری برای مدیریت مالی و ثبت معاملات استفاده می‌شود، با این حال این نوع حسابداری معایب و چالش‌هایی نیز به همراه دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پیچیدگی در مدیریت اسناد و معاملات

شرکت‌های بازرگانی معمولاً تعداد زیادی معامله مالی انجام می‌دهند، لذا مدیریت و ثبت دقیق این حجم از اطلاعات ممکن است پیچیده و زمان‌بر باشد.

چالش‌ها و قوانین مالیاتی 

قوانین مالیاتی مرتبط با شرکت‌های بازرگانی می‌توانند دشوار باشند و در صورت عدم رعایت، منجر به مشکلات قانونی و مالی شوند.

نیاز به افراد حسابدار ماهر 

وابستگی به نیروی کار متخصص و آشنا با روش‌های حسابداری بازرگانی می‌تواند هزینه‌بر باشد، به ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط.

هزینه‌های نگهداری و توسعه سیستم‌ها 

شرکت‌های بازرگانی ممکن است نیاز به استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی حسابداری داشته باشند که نگهداری، به‌روزرسانی و ارتقاء آن‌ها هزینه‌بر است.

 مدیریت پیچیده موجودی کالا 

یکی از ویژگی‌های حسابداری بازرگانی، مدیریت موجودی کالا است که می‌تواند با مشکلاتی نظیر خطاهای موجودی، سرقت کالا یا افت کیفیت مواجه شود.

فشار برای ارائه گزارش‌های فوری و دقیق

شرکت‌ های بازرگانی معمولاً باید به‌سرعت گزارش‌های مالی دقیقی ارائه دهند که این امر می‌تواند فشار زیادی به حسابداران وارد کند.

تغییرات سریع در قوانین و مقررات

قوانین بازرگانی ممکن است به‌سرعت تغییر کنند و نیاز به تطبیق مداوم با این تغییرات می‌تواند چالش‌زا باشد.

اگر چه این معایب و چالشها در حسابداری شرکتهای بازرگانی وجود دارد، اما استفاده از فناوری‌های نوین، آموزش حسابداری به درستی و مدیریت موثر می‌تواند بسیاری از این چالش‌ها را کاهش دهد.

سخن آخر

یکی از شاخه‌های پرکاربرد حسابداری که بازار کار خوبی نیز دارد، حسابداری بازرگانی است اما برای ورود به این بازار باید با مفاهیم آن به خوبی آشنا باشید. در این مقاله از سری مقالات حصین حاسب سعی کردیم مفاهیم اصلی حسابداری در شرکتهای بازرگانی را برای شما به طور خلاصه توضیح دهیم. در پایان از شما دعوت می‌کنیم برای اینکه به طور جامع و مفصل بر نحوه حسابداری در این شرکتها تسلط پیدا کنید، در  سطح 4- تکمیلی (حسابدار شرکتهای بازرگانی)  آموزش دوره کارورزی حسابداری شرکت نمایید.

بیشتر بخوانید: بهترین نرم افزار حسابداری شرکتهای بازرگانی