معادله اساسی حسابداری چیست؟
تاریخ انتشار: 1401/11/11
معادله اساسی حسابداری چیه؟ اگه تازه با حرفه‌ی حسابداری آشنا شدی و دوست داری که آموزشش را شروع کنی اولین مبحثی که باید یاد بگیری معادله اساسی حسابداریه. پس با ما همراه باش تا به‌خوبی با این مبحث آشنا بشی.
معادله اساسی حسابداری چیست؟
قبل از اینکه آموزش معادله اساسی حسابداری(Accounting Equation) را شروع کنیم بهتره که بدونیم معادله اساسی حسابداری چی هست؟ مثل معادلاتی که در ریاضی یاد گرفتیم ، معادله حسابداری هم دو طرف تساوی داره و این معادله بر اساس استانداردهای حسابداری باید همیشششه برقرار باشه. و اما معادله حسابداری به‌قرار زیره:
این معادله به معادله ترازنامه هم معروفه. به نظرتون چرا؟
به این خاطر که این 3 عنصر ( دارایی ، بدهی، سرمایه) باید در صورت مالی به نام ترازنامه گزارش و به استفاده‌کنندگان مربوطه ارایه شود.
معرفی سه عنصر اصلی معادله اساسی حسابداری
عناصر اصلی معادله حسابداری به حساب‌های ترازنامه‌ای یا دایمی معروفن. چراکه هر واحد اقتصادی به‌طور دایم و مستمر با این حساب‌ها کار می کنن و مسلماً مانده‌حساب‌ها از هرسال مالی به سال مالی بعد باید منتقل بشن؛ که به‌قرار زیر هستن:
1. دارایی ها
دارایی از دارا بودن و در اختیار داشتن میاد. و طبق معادله اساسی حسابداری ماهیتش بدهکاره. پس دارایی به کلیه کالاها , اموال , مطالبات و سایر منابع مالی متعلق به موسسه که قابل‌تبدیل به پول باشند گفته میشه و جایگاهش سمت راست ترازنامه است. مثل موجودی نقد و بانک ، مطالبات مجموعه از دیگران و ... .
2.بدهی ها
تعهدهایی که شرکت یا موسسه در مقابل اشخاص و موسسات دیگِ داره و معمولاً با خرید نسیه ، گرفتن وام‌ها و … به وجود میان. و باید از طریق پرداخت پول، تحویل کالا، انجام دادن خدمت تسویه بشن. پس بدهی ، { مطالبات دیگران از موسسه } است . و طبق معادله حسابداری ماهیتش بستانکاره و جایگاهش سمت چپ ترازنامه است. مثل وام پرداختنی و پیش‌پرداخت‌ها و ... .
3.حقوق صاحبان سهام
حق مالی صاحب یا صاحبان موسسه نسبت به دارایی‌های آن موسسه است. با ماهیت بستانکار و در سمت چپ ترازنامه قرار می گیره. مثل سود و زیان انباشته و اندوخته‌ها و ... .
آیا همه رویدادها بر معادله اساسی حسابداری اثر می گذارد
در حسابداری و برای حسابداران رویدادهای مالی از اهمیت بالایی برخورداره. حالا این سوال مطرح میشه که "اصلاً رویداد مالی چیه؟" رویداد مالی در اثر انجام معامله رخ می ده و درواقع رویداد مالی زمانی اتفاق می افته که اون فعالیت حداقل روی یکی از عناصر معادله حسابداری تاثیر بذاره.
مثلاً اگه ساختمانی را به‌صورت نسیه خریداری کنید این فعالیت یک رویداد مالیه چراکه باعث افزایش دارایی و همچنین باعث افزایش بدهی‌های می‌شود.
برای یادگیری بهتر مبحث رویداد مالی فیلم آموزشی را مشاهده کنید:
قسمتی که مشاهده کردین بخشی از آموزش‌های ما در پکیج‌های آموزشگاه حصین حاسب سپاهان هست.
معرفی صورت مالی، به نام ترازنامه
"ترازنامه" یا طبق استانداردهای جدید حسابداری "صورت‌وضعیت مالی موسسه" یکی از صورت‌های مالی اساسی در حسابداریه و به‌صورت یک T بزرگ لاتین رسم می شه که ساختار مالی، میزان نقدینگی سازمان و انعطاف‌پذیری اون را نشون میده. و همان‌طور که در تصویر می‌بینید، معادله حسابداری در آن پیاده می شه:
می تونید برای مشاهده جدیدترین استانداردهای حسابداری به سایت سازمان حسابرسی مراجعه کنید.
کاربرد معادله اساسی حسابداری
با توجه به اینکه معادله حسابداری رابط بین سه عنصر اصلی ترازنامه را نشان می‌دهد، گزارشات حسابداری و مالی بر اساس این معادله تهیه می‌شوند. این گزارشات مالی وضعیت دارایی سازمان را مشخص می‌کنند و نشان می‌دهد که آیا سازمان قادر است به تعهدات خود عمل کند یا خیر. لذا بدون وجود معادله حسابداری، ایجاد گزارشات مالی با مشکل مواجه می‌شوند.
نکته
درست است که معادله حسابداری به ثبت دقیق تمامی معاملات حسابداری کمک می کند. اما با این حال هیچ تضمینی برای حذف خطا، اشتباه یا تقلب وجود ندارد. همچنین نمی تواند اطلاعات زیادی در مورد وضعیت مالی شرکت را ارایه دهد. به بیان دیگر، افراد سرمایه گذار و صاحبان مشاغل برای بررسی بیشتر و بهتر ترازها باید جداگانه به تجزیه و تحلیل امور بپردازند.
معادله اساسی حسابداری نقش مهمی را به عنوان اساس سیستم حسابداری 2 طرفه ایفا می کند.
شاید بپرسید سیستم حسابداری دو طرفه چیست؟
در واقع حسابداری دوبل یا همان دو طرفه یک سیستم حسابداری است که علت این نامگذاری این است که ثبت هر تراکنش مالی دو بار انجام می‌شود: یک بار به عنوان بدهکار و سپس به عنوان اعتبار.
به عبارت دیگر، هر تراکنش مالی حداقل در دو حساب ثبت می شود.
آموزش تصویری معادله اساسی حسابداری
در قسمت‌های قبل با معادله حسابداری و اجزا و عناصرش به‌خوبی آشنا شدیم. در این قسمت با ارایه آموزش تصویری این آموزش را کامل‌تر کردیم.
فیلمی که مشاهده کردین بخشی از پکیج حسابداری جامع شرکت‌هاست. و پیشنهاد می‌کنم این دوره فوق‌العاده و جامع آموزشگاه حصین حاسب را از دست ندین. البته آموزش‌های ما به‌صورت حضوری و آنلاین هم برگزار میشه.
مثال هایی برای معادله اساسی حسابداری
در این قسمت با ارایه مثال‌هایی نشان داده ایم که هر رویداد مالی چطور بر معادله حسابداری اثر می گذارند و همچنان تساوی معادله برقراره.
مثال1:
آقای رایس شرکت حصین حاسب را با سرمایه 40 میلیون ریال و واریز به‌حساب بانک افتتاح نمود .
مثال 2:
آقای رایس میز و صندلی اداری را به مبلغ 1 میلیون ریال به‌صورت نسیه خریداری کرد.
همین‌طور که مشاهده کردین معادله اساسی حسابداری همواره برقرار ماند.
-
تمرین
حالا نوبت شماست که خودتونو محک بزنید و تمرین زیر را حل کنید و جواب شو برامون کامنت کنید:
تمرین 1:
جاهای خالی را تکمیل کنید
نکته! برای مورد دوم بدهی یک‌سوم دارایی است
تمرین 2:
اگر آقای رایس مبلغ 50 میلیون ریال از حساب بانک به‌حساب صندوق واریز کند. رویداد مالی اتفاق افتاده. با تحلیل پاسخ دهید.
سوالات متداول
1- ترازنامه در حسابداری به چه معناست؟
ترازنامه (بیلان یا صورت وضعیت مالی) یکی از صورت‌های اساسی مالی است و در واقع گزارشی است که وضعیت دارایی ها، بدهی ها و سرمایه های یک واحد اقتصادی را در یک زمان مشخص تعیین می‌کند. به عبارت دیگر ترازنامه در حسابداری نشان دهنده اجزای معادله اصلی حسابداری است که تصویری از وضعیت مالی واحد اقتصادی را در یک بازه زمانی معین نشان می‌دهد.
ترازنامه معمولاً در پایان یک دوره مالی تهیه و تنظیم می‌شود.
2- عناصر معادله حسابداری چه هستند؟
دارایی، بدهی و سرمایه ها 3 عنصر اصلی معادله حسابداری هستند.
و در آخر
به‌خوبی متوجه شدیم که معادله حسابداری نقش مهم و حیاتی برای هر حسابداری در تمام مراحل کاری ازجمله تجزیه‌وتحلیل رویدادها ، ثبت سند و تهیه گزارش‌های مالی مثل تهیه صورت‌وضعیت مالی واحد اقتصادی و... را به عهده دارد. بنابراین اگه دوست دارید به این مبحث مسلط بشین مجدد آموزش را ببینید و تمرین ها را حل کنید.