معرفی گرایشهای رشته حسابداری

با توجه به اهمیت حسابداری و بازار کار فراوان حوزه‌های مختلف حسابداری، همه افراد به دنبال این هستند که وارد چه گرایش و چه حوزه‌ای از شاخه های حسابداری شوند تا بتوانند به درآمد بالاتری برسند.

لذا در این مقاله قصد داریم در مورد گرایشهای رشته حسابداری صحبت و آنها را معرفی کنیم.

قبل از اینکه به معرفی شاخه های حسابداری بپردازیم لازم است در مورد خود رشته حسابداری بیشتر آشنا شوید.

معرفی رشته و شغل حسابداری

حسابداری که آن را نیز زبان تجارت می‌نامند، علم گزارشگری مالی شرکتهاست. گزارشهایی که وضعیت مالی، سود و زیان، درآمدها، هزینه ها، سرمایه ها، بدهی های یک شرکت را با توجه به استانداردهای حسابداری به استفاده کنندگان از این گزارشها انتقال دهند به طوریکه هر فرد با مطالعه این گزارشها می‌تواند وضعیت کنونی، گذشته و آینده شرکت را به خوبی درک کند. حسابداری ثبت معاملات و اسناد مالی مربوط به یک شرکت است.

یک حسابدار جملات فضای کسب و کار و فضای مالی را به عدد تبدیل می‌کند تا با توجه به قوانین مشخص زبان عددی در حسابداری برای سایر افراد در این حوزه قابل درک باشند. یک حسابدار باید به خوبی بتواند گزارش کارهای خود را ارایه دهد بنابراین باید به یک سری قوانین مسلط باشد.

گرایشهای رشته حسابداری برای چه افرادی مناسب است؟

حسابداری برای افرادی مناسب است که بتوانند با اعداد به صورت مرتب و مستمر سروکار داشته باشند و قدرت تجزیه و تحلیل آنها را نیز داشته باشند. همچنین حسابهای مختلف را به راحتی تفکیک و بررسی کنند. افرادی که خلاقیت و نوآوری های اقتصادی و مالی را دارند می‌توانند حسابداران موفقی باشند.

تارخچه حسابداری در ایران را می توان به پنج دوره تقسیم کرد:

1- ایران قبل از اسلام؛

2- ایران‌ بعد از اسلام تا قاجاریه؛

3- از قاجار تا مشروطه؛

4- ازانقلاب مشروطه تا اوایل دهه 40؛

5- از دهه چهل تا کنون.

در مقاله ای دیگر در آینده این دوره ها را توضیح خواهیم داد.

گرایشهای رشته حسابداری شامل موارد زیر است

اکنون به توضیح هر کدام از این موارد می پردازیم:

1- حسابداری مالی

یکی از گرایشهای رشته حسابداری، حسابداری مالی است. این نوع حسابداری برای ثبت و سازماندهی اطلاعات مالی یک مجموعه یا سازمان است و شامل عملیاتی مانند ثبت دفاتر، تنظیم صورت های مالی، تجزیه و تحلیل فعالیت های مالی و تنظیم گزارش درباره معاملات در طول یک بازه زمانی مشخص است.

در حسابداری مالی به جزییات و روند فعالیت های اقتصادی شرکت بسیار توجه می‌شود. بنابراین رسیدگی به تمامی امور مالی یک مجموعه به عهده حسابدارمالی است. این گرایش در لیست یکی از اصلی ترین رشته های دانشگاهی حسابداری است. گزارش گیری هایی که از طریق حسابداری مالی ارائه می‌شود به تصمیمات کلیدی شرکت برای سرمایه گذاری، روند سود و زیان و کلیه گردش های مالی شرکت کمک می‌کند. از اصلی‌ترین استفاده‌کنندگان گزارش‌های واحد حسابداری مالی، بانکها هستند.

2- حسابداری دولتی

حسابداری دولتی که شامل کنترل هزینه‌های دولتی و پیش بینی میزان هزینه و درآمدهای دولتی را برعهده دارد یکی دیگر از گرایشهای رشته حسابداری است. در واقع این شاخه از حسابداری افرادی را تربیت می‌کند که بتوانند مخارج دولتی را به طور صحیح کنترل و مدیریت کنند. مثلا دولت برای ارایه بودجه هرسال به مجلس نیاز به افراد متخصصی دارد که به حسابداری دولتی تسلط دارند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که بخش تفکیک ناپذیر سازمان‌ها در امور بودجه و روند اظهارنامه‌های مالیاتی نیز، حسابداری دولتی است که در آن حسابدار دولتی مربوطه، اسناد مالی را برای ارائه به دولت بررسی می‌کند.

3- حسابداری مدیریت

ارائه گزارشاتی از جمله قیمت تمام شده محصولات، هزینه‌ ها، قیمت فروش خدمات، برآورد میزان تولید و همچنین بررسی ظرفیت تولید تجهیزات و منابع بر عهده بخش حسابداری مدیریت است.

اهداف حسابداری مدیریت

- کمک به برنامه ریزی و تصمیم گیری صحیح سازمان؛

- شناسایی موانع و مدیریت استراتژی در جهت رفع موانع در یک مجموعه؛

- کمک به سود آوری و پیشرفت سازمان؛

- افزایش توان و قدرت مدیران در تصمیم‌گیری‌های مالی.

4- حسابداری هزینه

از دیگر گرایشهای رشته حسابداری، حسابداری هزینه (بهای تمام شده) است که نوعی حسابداری مدیریتی است. در واقع به واحد مدیریت در تعیین بها و کنترل هزینه‌های تولید کمک می نماید.

وظیفه این بخش از حسابداری، ارزیابی هزینه محصول و خدمات است. همچنین هزینه‌ها را از لحاظ ساختاری و عوامل اداری نیز بررسی می‌کند.

حسابداری هزینه تمام هزینه های ورودی مرتبط با تولید از جمله هزینه های متغیر و هزینه‌های ثابت را در نظر می گیرد.

انواع حسابداری هزینه ها شامل موارد زیر است:

- هزینه یابی استاندارد؛

- هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت؛

- حسابداری ناب؛

- هزینه یابی حاشیه ای.

5- حسابداری صنعتی

محاسبه بهای تمام شده کالاها و محصولات بر عهده حسابداری صنعتی است. این گرایش حسابداری آینده شغلی خوبی دارد و همچنین امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است به این علت که بسیاری از کشورهای در حال توسعه به احداث واحدهای صنعتی نیازمندند. این حسابداری به نوعی با حسابداری هزینه در ارتباط است زیرا مهم ترین هدف حسابداری صنعتی تخمین بهای فروش بر مبنای هزینه تمام شده و عوامل بخش تولید است.

در حقیقت کنترل و مدیریت هزینه ها و سعی درکاهش هزینه های اضافه و افزایش سود شرکتها در این گرایش حسابداری اهمیت زیادی دارد و مخصوصا به پیشرفت شرکتهای تولیدی کمک می‌کند.

مطالعه بیشتر:  حسابداری صنعتی به همراه فایل های ضمیمه

6- حسابداری مالیاتی

حسابداری مالیاتی یکی از گرایشهای رشته حسابداری است که در آن فرد حسابدار به جای رسیدگی به صورت‌های مالی مختلف، تمرکز خود را بر روی بحث مالیات و رسیدگی به امور مالیاتی می‌گذارد. در واقع تمام امور مالیاتی از جمله تنظیم اظهار نامه های‌ مالیاتی را برعهده دارد.  با توجه به اینکه قوانین و بخشنامه های مالیاتی کشورها با هم متفاوت است، بنابراین یک فردی که حسابدار مالیاتی است باید به تمام قوانین مالیاتی کشورش آگاه باشد. افرادی که در این گرایش فعالیت می‌کنند، می‌توانند در مشاوره تخصصی راهکارهای کاهش پرداخت مالیات به سازمانها کمک کنند.

7- حسابرسی

علم حسابرسی یکی دیگر از گرایشهای رشته حسابداری است که جزء مهم‌ترین شاخه های حسابداری می‌باشد. حسابرسی خود انواع مختلفی دارد که در این مقاله در ادامه فقط به نام آنها بسنده می کنیم. ارزیابی و نظارت بر صورت های مالی یک شرکت بر عهده حسابرس است. در واقع آنها گزارش‌های مالی را با قوانین حسابرسی و مالیاتی مطابقت می‌دهند و سپس گزارشات را تایید یا رد می‌کنند و آنها را به مدیریت شرکت ارایه می‌دهند. اگر از تفاوت حسابدار و حسابرس بخواهیم به طور خلاصه بگوییم حسابدار، اسناد مالی را در دفاتر ثبت می‌کند و حسابرس وظیفه ارزیابی این اسناد را بر عهده دارد.

انواع حسابرسی

- حسابرسی صورت های مالی؛

- حسابرسی‌رعایتی؛

- حسابرسی عملیاتی؛

- حسابرس قانونی؛

- حسابرس داخلی.

مطالعه بیشتر:
استانداردهای حسابرسی

زیرشاخه های حسابداری در مقاطع دانشگاهی

حسابداری در دانشگاه دارای مقاطع مختلف از جمله کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است.

1- گرایش های حسابداری در مقطع کاردانی

شاخه های حسابداری در مقطع کاردانی شامل موارد زیر است:

- حسابداری مالی؛

- حسابداری‌صنعتی؛

- حسابداری دولتی؛

- مالیاتی؛

- حسابرسی.

با تحصیل در مقاطع بالاتر می‌توان به سمت‌های بالاتری در این رشته ها دست‌یافت.

2- گرایش‌های حسابداری در کارشناسی

در مقطع کارشناسی علاوه بر گرایشهای حسابداری مالی، صنعتی، دولتی و حسابرسی که در مقطع کاردانی بود گرایش حسابداری مدیریت و حسابداری منابع انسانی نیز هستند. حسابداری مدیریت را که در پاراگراف های قبل توضیح دادیم اما حال برویم سراغ حسابداری منابع انسانی.

حسابداری منابع انسانی، به سنجش هزینه‌ها و بررسی ارزش منابع انسانی شرکت‌ها کمک می‌کند.
به بیان دیگر فرآیند شناسایی، تشخیص و سنجش داده‌های مربوط به منابع انسانی را حسابداری‌ منابع انسانی گویند. ارزیابی منابع انسانی می تواند در ثبت دقیق دارایی های هر سازمان بسیار موثر باشد.

3- شاخه های حسابداری در مقطع کارشناسی ارشد

گرایشهای حسابداری در ارشد همان گرایش های حسابداری در مقطع کارشناسی است. یعنی حسابداری مالی، حسابداری صنعتی، حسابرسی، حسابداری دولتی، حسابداری مدیریت و حسابداری منابع انسانی است.

4- گرایش های مقطع دکتری

گرایش های حسابداری درمقطع دکتری نیز همان گرایش های حسابداری در مقطع ارشد است که نام آنها را ذکر کردیم.

سایر گرایشهای رشته حسابداری

* حسابداری بودجه ای

حسابداری بودجه ای که از زیرشاخه های حسابداری هست، همانطور که از اسمش پیداست چگونگی تهیه و تنظیم بودجه را با توجه به نتایج فعالیت های مالی مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین وظیفه مقایسه بودجه تعیین شده با نتایج واقعی عملیات مالی بر عهده این بخش از حسابداری است.  در این شاخه از حسابداری روش های مختلف تهیه بودجه را آموزش می‌دهند.

* حسابداری پزشکی قانونی

این بخش از حسابداری شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات و حساب‌های یک شرکت برای استفاده در دادگاه است. در واقع تمامی دعواهای دادگاهی، مراحل تحقیق و حل و فصل اختلافات در حوزه حسابداری بر عهده این بخش است.

مواردی که در این شاخه مورد بررسی قرار می‌گیرند عبارتند از:

- کلاهبرداری و جعل حسابها؛

- دعوا و  مشاجره در کسب‌وکارها؛

- طلاق و درگیری زناشویی؛

- جرایم سایبری؛

- مضرات محیط ‌زیست؛

- خسارت های مربوط به اختلاس؛

- کلاهبرداری بیمه؛

- تخلف در امور مالیاتی؛

و ... .

* حسابداری اجتماعی

حسابداری‌اجتماعی جزء یکی از گرایشهای جدید حسابداری است که تاثیرات اجتماعی و محیط زیستی بر فعالیت‌های حسابداری یک سازمان را بررسی می‌کند. همچنین برای اندازه گیری هزینه ها و فواید اجتماعی آنها استفاده می‌شود.

با استفاده از این گرایش از گرایشهای رشته حسابداری می‌توان مدت زمان و میزان بازگشت سرمایه پروژه های اجتماعی  را پیش بینی کرد. حسابداری اجتماعی از بازار کار خوبی نیز برخوردار است و در مراکز دولتی و شهرداری ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

* حسابداری‌موسسات غیر انتفاعی

این رشته از گرایشهای رشته حسابداری در سیستم ها و عملیات حسابداری موسسات غیر انتفاعی از جمله موسسات خیریه، موسسات آموزشی و ... استفاده می شود. به بیان دیگر حسابداری موسسات غیر انتفاعی فرایند منحصر به فردی است که سازمانهای غیر انتفاعی برای برنامه ریزی، ثبت و تهیه گزارشات مالی خود از آن استفاده می‌کنند. حسابرس موسسات غیر انتفاعی نیز یکی دیگر از گرایشات حسابداری است که بازار کار خوبی دارد.

* حسابداری سیستم

یکی دیگر از گرایشهای رشته حسابداری که پرکاربرد نیز هست، حسابداری سیستم می‌باشد که به ارائه  سیستم های حسابداری مناسب با توجه به روند کار، فعالیت های هر سازمان و میزان سرمایه آن مجموعه می‌پردازد. این سیستم ها چگونگی گردش کارها را تعیین می‌کند. افراد علاقه‌مند به ادامه تحصیل در این گرایش باید ابتدا دوره آموزشی حسابداری عمومی را طی کنند.

* حسابداری عمومی

رشته حسابداری عمومی  یکی از گرایش های حسابداری مورد نیاز برای ادامه تحصیل در سایر گرایش های حسابداری محسوب می‌شود و در سازمان هایی که به مشتریان خدمات مالی ارایه می‌دهند انجام می‌شود.

از جمله خدماتی که ارایه می دهند عبارت است از:

- بررسی و تحلیل صورت های مالی؛

- مشاوره در زمینه استراتژی کسب و کار؛

- پشتیبانی سیستم های حسابداری مشتریان؛

- انتخاب سیستم حسابداری به مشتریان؛

- تسلیم اظهارنامه مالیاتی و ... .

* حسابداری فروشگاهی

در شاخه حسابداری فروشگاهی اقداماتی از جمله موجودی اجناس، کنترل چک‌ها و رسیدها، بررسی حساب‌های دریافتنی و پرداختنی انجام می‌شود. در حسابداری فروشگاهی، تمام آیتم های  خرید و فروش‌ها مانند قیمت خرید، قیمت فروش، سود و زیان ثبت و مورد بررسی قرار می‌گیرد.

* حسابداری صندوق

یکی دیگر از گرایشهای رشته حسابداری، حسابداری صندوق می‌باشد که مربوط به اشخاص غیرانتفاعی مانند سازمانهای غیرانتفاعی است و معمولاً منابع مالی کمی دارند. در این نوع از حسابداری، مقادیر وجوه ویژه و صندوق عمومی از هم متمایز می‌شوند زیرا صندوق عمومی برای فعالیت های روزانه از جمله پرداخت دستمزد است ولی صندوق وجوه ویژه برای تعهدات خاصی مانند میزبانی یک رویداد به کار می‌رود.

*حسابداری بیمه

در حسابداری بیمه در واقع به حساب، حق بیمه شدگان تامین اجتماعی و همچنین به تمام امور بیمه ای بیمه گر و بیمه گذار رسیدگی می‌شود. در این بخش از علم حسابداری به ثبت درآمدها و هزینه‌های مربوط به شرکت‌های بیمه نیز می‌پردازد.

حسابداری بیمه یکی از مهترین مهارت‌هایی است که حسابدارها برای جلوگیری از اشتباهاتی که  باعث تحمیل هزینه‌ های سنگین از سوی سازمان تامین اجتماعی به یک شرکت شود، باید به آن مسلط باشند.

* حسابداری بانکی

این نوع از حسابداری یکی دیگر از زیر شاخه های حسابداری است که طرفدار زیادی مخصوصا در ایران دارد بازار کار آن نه تنها به عنوان کارشناس حسابداری در بانک ها بلکه در موسسات و هلدینگ های مختلف نیز هست. امکان تحصیل در حسابداری بانکی، در مقطع کارشناسی وجود دارد.

فارغ التحصیل رشته حسابداری بانکی با آموزش های لازم اقدامات زیر را می‌تواند انجام دهد:

- بکارگیری استانداردهای حسابداری و توانایی انجام عملیات حسابداری بانکی؛

- طراحی و پیاده سازی سیستم های حسابداری‌بانکی؛

- تهیه و تجزیه و تحلیل صورت های مالی در موسسات پولی، بانکی و اعتباری؛

- محاسبه بهای تمام شده امور بانکی؛

- تهیه و تنظیم بودجه نقدی و سرمایه ای موسسات پولی، بانکی و اعتباری.

*حسابداری معتبر

مجموعه فرآیندی که توسط آن یک فرد وام دهنده یا متولی یک ملک یا دارایی، اطلاعات منظمی را در مورد مدیریت مالی صندوق های مربوطه به طرف های ذی نفع یا حتی دولت ابلاغ می‌کند، حسابداری معتبر گویند.

حسابداری معتبر تحت نظارت مستقیم قانون و دادگاه است، بنابراین باید با دقت مستندسازی شود.

حسابداری معتبر دارای انواعی از جمله حسابداری اعتماد، حسابداری املاک و وجوه دریافتی می‌باشد.



مطالعه بیشتر:  مدرک بین المللی حسابداری و نحوه دریافت آن

سوالات متداول 

1- درآمد حسابداران چقدر است؟

با توجه به سازمانی که در آن به فعالیت مشغول هستید (دولتی، خصوصی یا غیر انتفاعی) حقوق حسابدار تا حدودی تفاوت هایی دارد. برای برخی شرکتهای خصوصی سابقه کار مهم‌تر از مدرک است و برای شرکتهای دولتی با توجه به قوانین و ضوابط خاص ورود به آنها داشتن مدرک دانشگاهی مهم است.

بر اساس اطلاعاتی که از گزارش حقوق و دستمزد سال 1401 وب‌سایت ایران سلری به دست آمد:

- میانگین حقوق یک حسابدار دیپلم ماهیانه 6,300,000 تومان است. در واقع حقوق این افراد از 4,000,000 تومان (کمترین) تا 8,400,000 تومان (بالاترین) متغیر است.

- حسابدارانی با مدرک فوق دیپلم به طور میانگین ماهانه 7,600,000 تومان حقوق می‌گیرند. حقوق این افراد از 3,000,000 تومان (کمترین) تا 15,000,000 تومان (بالاترین) متغیر است.

- افراد حسابدار با مدرک لیسانس ماهانه 7,300,000 تومان حقوق می‌گیرند. یعنی حقوق آنها از 2,500,000 تومان (کمترین) تا 20,300,000 تومان (بالاترین) متغیر است.

- حسابداری با کارشناسی ارشد به طور میانگین 8,600,000 تومان در ماه حقوق دارد و حقوق این‌افراد از 10,000,000 تومان (کمترین) تا 15,000,000 تومان (بالاترین) متغیر است.

اما به طور کلی خارج از این اطلاعات و ارقام، حقوق یک حسابدار به میزان تخصص و مهارت او بستگی دارد و هرچه فرد حسابدار حرفه ای‌تر باشد و اطلاعات بیشتری از حسابداری و قوانین آن داشته باشد میزان درآمد بیشتری می‌تواند کسب کند.

2- تفاوت حسابداری مدیریت با حسابداری مالی در چیست؟

حسابداری مالی به جزییات و روند فعالیت های اقتصادی شرکت اهمیت زیادی می‌دهد و برای تعیین وضعیت مالی شرکت، رفع نیازهای افراد سهامدار، طلبکاران و موسسات مالی کمک می‌کند.

در حالی که حسابداری مدیریت به برنامه ریزی، تصمیم گیری صحیح، سود آوری و پیشرفت سازمان،  افزایش توان مدیران در تصمیم‌گیری‌های مالی و همچنین شناسایی موانع و مدیریت استراتژی در جهت رفع موانع در شرکت کمک می‌کند.

سخن آخر

همان طور که در این مقاله بحث شد علم حسابداری دارای گرایشهای مختلفی است. با تحصیل در مقاطع بالاتر و همچنین آموزش در دوره های تخصصی حسابداری حصین حاسب می‌توانید اطلاعات حسابداری خود را بالاتر ببرید و درآمد خود را در بازار کار نیز افزایش دهید. تمامی کسب و کارها نیاز به حسابدار در زمینه های مختلف کاری دارند، بنابراین هر چقدر در این حوزه ها سرمایه گذاری کنید آینده شغلی درخشان تری خواهید داشت.

البته به شرط اینکه در کنار این آموزشها، پشتکار و همت خود را نیز فراموش نکنید.

در این مقاله سعی کردیم تقریبا تمامی گرایشهای رشته حسابداری را در حد معرفی توضیح دهیم تا شما راحت تر بتوانید فعالیت خود را در شاخه ای از حسابداری که می‌خواهید شروع و ادامه دهید. در پایان نظرات خود را در مورد مقاله معرفی گرایشهای رشته حسابداری با ما در قسمت کامنت ها در میان بگذارید.

بیشتر بخوانید:
شروع حسابداری یک شرکت