تعریف دارایی و انواع دارایی در حسابداری

در این مقاله قصد داریم شما را با انواع دارایی در حسابداری  بیشتر آشنا کنیم. در حسابداری دارایی های فراوانی هست که هرکدام با توجه به ویژگی ها و کاربردشان استفاده می شوند.

 دارایی چیست؟

دارایی عبارتست از کلیه کالا ها, اموال, مطالبات و سایر منابع مالی متعلق به موسسه که دارای ارزش پولی یا به عبارتی قابل تبدیل به پول باشند.

دارایی‌ در حسابداری، ممکن است پدیده‌های عینی و مشهود باشند. مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به صورت حقوق مالی و امتیازات غیرقابل رویت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص.

توجه کنید که بدهی های یک فرد به شما نیز یک نوع دارایی است. در واقع اگر افرادی به شما بدهکار باشند آن بدهی نیز یک دارایـی است. زیرا آن افراد باید این بدهی را به شما بپردازند.

اهمیت انواع دارایی در حسابداری

دارایی ها می‌توانند باعث افزایش یا کاهش ارزش و اعتبار یک شرکت شوند. به عبارتی میزان دارایی ها در یک سازمان یکی از معیارهای مهم جهت تعیین سلامت مالی آن سازمان یا شرکت است.

زمانی که دارایی های یک شرکت به میزان کافی باشد توانایی شرکت برای پرداخت و پوشش بدهکاری ها و معوقات نیز افزایش می‌یابد.

با توجه به اینکه دارایی ها می‌توانند ارزش ایجاد کنند، مشاغل و کسب و کارهای مختلف انواع دارایی ها را برای ایجاد دستاوردهای اقتصادی (کوتاه مدت یا بلند مدت) و کسب موفقیت، انباشته می‌کنند.

در یک کلام انواع دارایی در حسابداری ابزاری هستند که از طریق آنها شرکتها می‌توانند به تعهدات خود جامه عمل بپوشانند و به سود و منفعت دست یابند.

سه ویژگی مهم انواع دارایی در حسابداری

• منبع :

انواع دارایی ها به عنوان یک منبع (منبع درآمد) هستند یعنی می توانند برای شرکت منفعت اقتصادی داشته باشند.

• مالکیت:

منظور از مالکیت دارایی ها یعنی دارایی ها می توانند به وجه نقد یا معادل های آن تبدیل شوند.

•  ارزش اقتصادی:

انواع دارایی در حسابداری دارای ارزش اقتصادی هستند به این معناست که دارایی ها می توانند خرید و فروش شوند یا به عبارتی قابلیت مبادله شدن دارند.

دارایی های یک شرکت را در ترازنامه می آورند.

محل دارایی ها در ترازنامه

دارایی ها در حسابداری در ستون سمت راست ترازنامه است. در ستون سمت چپ محل ثبت بدهی ها و حقوق صاحبان سهام است.

ترازنامه ی یک شرکت در واقع مهم ترین سند مالی شرکت است.

انواع دارایی ها در ترازنامه

انواع دارایی در حسابداری به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند:

1. دارایی های جاری؛
2. دارایی های ثابت یا غیر جاری.

دارایی های جاری

دارایی هایی هستند که قدرت نقدشوندگی بالایی دارند و در مدت یک سال مصرف می شوند. (نسبت به دارایی های غیرجاری طول عمر کوتاه تری دارند و به آن ها دارایی های نقدی نیز می گویند.)

مانند:

• پول نقد؛

• حساب های دریافتی؛

• اوراق بهادار در بازار؛

• سرمایه گذاری های کوتاه مدت؛

• قبض های دریافتی؛

• سپرده های ثابت؛

• هزینه های پیش پرداخت شده؛

• و....

دارایی های جاری باید یکی از ویژگی های زیر را داشته باشند

- وجه نقد یا معادل وجه نقدی باشند که استفاده از آنها محدود نشده باشد.

به طور مثال جزء وجوه مسدود بانکی نباشند.

- سریع تر از سایر دارایی ها مصرف یا فروخته شوند و به وجه نقد یا دارایی دیگری که نقد شدن آنها قطعی هستند تبدیل شوند.

مانند: موجودی نقد و بانک (بانک / صندوق / تنخواه گردان) /حسابهای دریافتنی /پیش پرداخت ها و ...

دارایی های ثابت(غیر جاری)

دارایی هایی هستند که انتظار می رود در مدت بیش از یک سال مصرف شوند. به عبارتی جریان نقدی آن ها بیشتر از یک سال باشد.

دارایی های ثابت(غیرجاری) مانند

• زمین؛

• ساختمان؛

• کارخانه؛

• تجهیزات؛

• وسایل نقلیه؛

• ثبت اختراع؛

• سرقفلی؛

• حق چاپ و تالیف؛

• و....

دارایی های ثابت (غیرجاری) به مرور زمان مستهلک می شوند. به همین خاطر برای این دارایی ها در حسابداری استهلاک محاسبه می شود (به جز زمین که مستهلک نمی شود)

پیشنهاد می کنیم که برای آشنایی بیشتر با مفهوم استهلاک و روش محاسبه ی آن، مقاله ی استهلاک دارایی های ثابت را از سایت مطالعه بفرمایید.

دارایی های ثابت (غیر جاری) به دو گروه مشهود و نامشهود تقسیم بندی می‌شوند.

دارایی های ثابت مشهود

این دارایی ها مشهود یا اصطلاحا دارای موجودیت عینی اند و معمولا دارایی های هستند که به قصد استفاده در بلند مدت خریداری می شوند؛ مانند زمین، ساختمان، اثاثه و ماشین آلات

ویژگی های دارایی های ثابت مشهود:

• معمولا بیش از یک دوره مالی استفاده می شوند؛

• دارای موجودیت فیزیکی یا به عبارتی عینی هستند؛

• بخش عمده ای از دارایی های تجاری را تشکیل می دهد؛

• برای اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری نگهداری شود.

دارایی های ثابت نامشهود

 این دارایی ها موجودیت عینی ندارند؛ به عبارت دیگر فاقد ماهیت فیزیکی هستند؛ مانند ثبت اختراع، سرقفلی، حق چاپ، حق تالیف، علایم تجاری، نرم افزار حسابداری



انواع دارایی در حسابداری

تفاوت انواع دارایی های مشهود با نامشهود

1.اولین تفاوت، قابلیت جابه جایی آسان دارایی های نامشهود است.

2.تفاوت دوم در مستهلک شدن آن ها است.

دارایی های نامشهود معمولا طی بیست سال مستهلک می شوند یا گاهی زمان خاصی برای استهلاک آن ها در نظر نمی گیرند؛ و همیشه دارای ارزش هستند. حتی در طول زمان ممکن است ارزش این نوع دارایی ها بیشتر شود.

دارایی های مشهود در طول زمان مستهلک می شوند و از ارزش آن ها کم می شود (به استثنای زمین).

3. دارایی های مشهود قابل لمس هستند مانند طلا و املاک. ولی دارایی های نامشهود معمولا به صورت مفاهیم و غیرملموسند.

4.دارایی های نامشهود با اینکه قابل دیدن و لمس کردن نیستند ولی معمولا سود آینده شرکت را تضمین می کنند.

دارایی های ثابت مشهود خود به سه دسته تقسیم می شوند

• دارایی های استهلاک پذیر: دارایی هایی که در طول زمان و با گذشت عمر مفید خود مستهلک می شوند. در واقع عمر مفید اقتصادی آن ها به پایان می رسد.

• دارایی های استهلاک ناپذیر: دارایی هستند که با گذشت زمان مستهلک نمی شوند. در واقع دارای عمر نامحدود هستند؛ مانند زمین

• دارایی‌های نقصان‌پذیر: انواع دارایی‌ها که قابل استخراج باشند مانند معادن، منابع طبیعی ، جنگل‌ها و ...

این دارایی‌ها پس از استخراج تبدیل به موجودی مواد یا کالا می‌شوند.

دسته بندی انواع دارایی در حسابداری بر اساس عملیات تجاری

• دارایی عملیاتی

دارایی‌هایی هستند که یک شرکت برای تولید محصولات و ارایه خدمات خود از آن‌ها بهره می‌برد؛ مانند وجه نقد، موجودی انبار، مانده حساب‌های بانکی، سهام، سرقفلی، تجهیزات و ...

در واقع این انواع دارایی‌ها در معاملات روزانه قابل استفاده هستند.

• دارایی غیر عملیاتی(غیر عملی)

این نوع از دارایی‌ ها در حسابداری برخلاف دارایی‌های عملیاتی، در معاملات روزانه نقشی ندارند ولی می‌توانند موجب درآمد شوند مثلاً درآمد حاصل از سپرده ثابت، سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت نمونه‌ای از این نوع دارایی‌ها هستند.

سایر انواع دارایی در حسابداری

یک دسته از دارایی‌ ها در حسابداری هستند که نه در دسته دارایی‌های جاری و نه در گروه غیر جاری قرار نمی‌گیرند، این دارایی‌ها را جزء سایر دارایی‌ها طبقه‌بندی می‌کنند. مانند وجوه مسدود شده بانکی (چک برگشتی که بانک حساب را مسدود کرده)

انواع دارایی در حسابداری/ پاسخ به یک سوال متداول

فرق دارایی با دارایی خالص در حسابداری چیست؟

در معادله حسابداری منظور از دارایی، مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام است.



دارایی خالص، تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌هاست.



با این تعریف در واقع دارایی‌های خالص و حقوق صاحبان سهام تقریباً یکسان هستند.

قیمت تمام شده برخی از دارایی های ثابت

قیمت تمام شده انواع دارایی های ثابت شامل اقلام زیر است:

1-قیمت خرید؛

2-هزینه حمل وبیمه و عوارض گمرکی؛

3-مخارج نصب؛

4-مخارج پیاده سازی و جابجایی دارایی؛

5-هر گونه هزینه ای که برای رساندن دارایی به وضعیت قابل بهره برداری تحمل شود.

الف- زمین

قیمت تمام شده زمین شامل کلیه مخارج مربوط به خرید و آماده سازی زمین هست مثل

1-قیمت خرید زمین و کارمزد دلالی؛

2-مالیات خرید، حق الثبت و هزینه های دفتری؛

3-هزینه تسطیح و آماده سازی؛

4-مخارج تخریب ساختمان قدیمی موجود در زمین پس از کسر مواد و مصالح اسقاط.

نکتهدر صورتیکه در زمین خریداری شده، تاسیساتی نـظیر نــرده کشی، آسـفالت محـوطه یا، احداث پارکینگ و غیره ایجاد گردد، این هزینه ها جزء بهای تمام شده دارایی محسوب نمیشود.

این هزینه ها در بدهکار حساب جداگانه ای به نام «تاسیسات در زمین» ثبت شده و در طی عمر مفید آن مستهلک گردد.

ب - معادن و منابع طبیعی

قیمت تمام شده معادن و منابع طبیعی شامل:

1-قیمت خرید؛

2-مخارج مربوط به تحصیل امتیاز بهره برداری؛

3-وسایل وتجهیزاتی که مستقیما به بهره برداری مربوط می شود؛

4-کلیه هزینه هایی که جهت استفاده مناسب از معادن و منابع طبیعی انجام می گردد.

ج- ماشین آلات و تجهیزات

قیمت تمام شده ماشین آلات وتجهیزات شامل اقلام زیرمی باشد:

1-قیمت خرید پس از کسر کلیه تخفیفات تجاری و نقدی؛

2-هزینه حمل و بیمه و بارگیری؛

3-حقوق و عوارض گمرکی؛

4-هزینه نصب و راه اندازی اولیه؛

5-هزینه بازسازی و مرمت ماشین آلات دست دوم؛

6-کلیه هزینه هایی که جهت استفاده بهینه لازم و ضروری است.

سخن پایانی

آشنایی با انواع دارایی در حسابداری ما را در شناسایی بهتر سرمایه‌ها و منابع یک سازمان یا شرکت کمک می‌کند. در نتیجه بهتر می‌توانیم در سرمایه‌گذاری‌های آینده‌ی یک شرکت تصمیم‌گیری کنیم. در پایان اگر نظری دارید می توانید برای ما کامنت کنید.

بیشتر بخوانید : اصطلاحات حسابداری