جمعه کاری و نکات آن | قوانین کار در روز جمعه

استراحت در روز جمعه و حضور در کنار خانواده جزء مواردی است که برای تمام افراد اهمیت دارد. مخصوصا اگر آن فرد یک نیروی تمام وقت در طول هفته باشد این اهمیت دو چندان می‌شود. اما در برخی از شغل ها، اشتغال در روز جمعه نیز از شرایط کاری آنهاست. لذا باید از قوانین مربوط به آن آگاه باشند. اگر شما نیز مجبورید در این روز سر کار خود حاضر و فعالیت کنید حتما تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

جمعه کاری چیست؟

از جمله مواردی که در محاسبه حقوق ماهیانه مدنظر قرار می‌گیرد، جمعه کاری و فوق العاده آن است. اما تعریف آن چیست؟ قانون کار شرایط خاصی را برای افرادی که در این روز کار می‌کنند در نظر می‌گیرد. طبق ماده 62 قانون کار، روز جمعه تعطیل هفتگی کارگران است و کارگر در این روز از کار معاف است. اما اگر کارگر با توافق کارفرما، در این روز به کار بپردازد فعالیت وی تحت عنوان جمعه کاری است و طبق قانون کار، دستمزد فعالیت در روز جمعه با سایر روزهای معمولی هفته تفاوتهایی دارد.

طبق تبصره 1 ماده 62 قانون کار، در امور مربوط به خدمات عمومی مانند برق، آب، اتوبوسرانی و یا در کارگاه‌هایی که برحسب نوع یا ضرورت کار و یا توافق طرفین، به‌ طور مستمر روز دیگری برای تعطیلی آنها تعیین شود همان روز در حکم روز تعطیل هفتگی است. به عبارتی تعطیل یک روز مشخص در هفته اجباری‌ است.

بنابراین افراد کارگری که به هر عنوان به این ترتیب روزهای جمعه کار می‌کنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیلی این روز، 40% اضافه بر مزد دریافت می‌نمایند.

توجه

نکته مهمی که باید دقت کنید این است که کار در روز جمعه با اضافه کاری فرق دارد. در واقع اضافه کاری، فعالیت بیش از 44 ساعت کار نیرو در هفته است. اما جمعه‌کاری می‌تواند قسمتی از همان 44 ساعت رسمی کار نیرو باشد و دستمزد بیشتری بابت آن باید پرداخت شود. طبق قانون، حقوق اضافه‌ که برای ساعات کار در روز جمعه در نظر می‌گیرند 40 درصد حقوق عادی افراد است و فرد کارگر باید یک روز دیگر در هفته را به جای جمعه تعطیل باشد.

محاسبه جمعه کاری/ عادی و اضافه کاری

قوانین کار در روز جمعه در قانون کار کشور تعیین شده است و نحوه محاسبه آن به دو صورت زیر قابل بررسی است:

الف- محاسبه جمعه‌کاری عادی

این حالت برای زمانی است که کارگر روز جمعه را همانند روزهای عادی هفته به کار مشغول است و به جای آن، در طول هفته روز دیگری را تعطیل است. در این صورت باید در روز جمعه علاوه بر دستمزد معمول روزانه، 40 درصد فوق‌العاده  به او تعلق بگیرد. البته توجه کنید این امر در صورتی است که جمع ساعات کاری فرد در هفته همان 44 ساعت شود و اضافه کاری نداشته باشد.

ب- جمعه کاری اضافه کاری

وقتی کارگر علاوه بر کار در روزهای هفته، در روز جمعه نیز سر کار بیاید و تعطیلی نداشته باشد، در این صورت باید علاوه بر 40 درصد فوق‌العاده مربوط به این روز، 40 درصد حق اضافه کاری نیز به وی تعلق گیرد. به عبارتی مبلغ پرداختی به فرد به‌ازای هر ساعت کاری اضافه‌ در روز جمعه، مبلغ پایه دستمزد یک ساعت کار به اضافه‌ی 80 درصد است.

در ادامه محاسبه جمعه کاری در سال‌های 1402 و 1403 را مثال زده‌ایم.

جمعه کاری سال 1402

جمعه‌کاری در صورتیکه کارگر روز دیگری از هفته را تعطیل باشد به شرح زیر محاسبه می‌شود:

فرمول محاسبه: دستمزد هر ساعت کار عادی × 1.8

نرخ یک ساعت کار در سال 1402:  241,286= 7.33 ÷ 1,769,428
(فرض کنید عدد 1،769،428 عددی است که از مجموع مزایای به تبع شغل روزانه و حقوق روزانه به دست آمده است).

اکنون نرخ یک ساعت جمعه‌کاری در سال 1402 به صورت زیر است:

434,314 = 1.8 × 1 × 241,286

توجه کنید که ضریب 1.8 برابر است با 80% حق جمعه‌کاری (40% برای روز جمعه،40% درصد برای اضافه کاری) و عدد 1 آن برای حقوق اصلی وی؛ که در برخی مواقع به اشتباه ضریب 1.96 جمعه‌کاری به کار می رود.

جمعه کاری سال 1403

بر اساس حقوق و دستمزد 1403، حداقل دستمزد روزانه کارگران  2,388,728 ریال است. بنابراین داریم:

مزد هر ساعت کار عادی در سال 1403 : 325،884 ریال = 7.33  ÷2،388،728

مشابه آنچه که برای نرخ یک ساعت جمعه کاری  سال 1402 محاسبه کردیم، برای تعیین نرخ یک ساعت جمعه‌کاری 1403 عدد  325،884 باید در 1.8 ضرب شود. یعنی:

586،591 = 1.8 × 1 × 325،884

تعطیلات هفتگی در قانون کار

تعطیلات هفتگی جزء مهم ترین انواع تعطیلاتی است که قانون کار برای کارگران مقرر کرد. همانطور که از نام این نوع تعطیلی واضح است، به تعطیلاتی گوییم که به ازای روزهای کاری در هفته قرار داده می‌شود. در مورد این نوع تعطیلی، قانون اساسی و قانون کار کشور ایران، قواعدی را مقرر داشت از جمله اینکه :

با توجه به اصل هفدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی، تعطیل رسمی کشور ایران ، روز جمعه است که هم در رابطه با کارگران مشمول قانون کار و هم در مورد تمامی کارمندان دولت، اعمال می‌شود.

البته اگر نوع کار کارگران مربوط به خدماتی مانند حمل و نقل عمومی و یا برخی موارد دیگر باشد، در این صورت امکان انتقال تعطیلی این روز به یک روز دیگر، با توافق کارگر و کارفرما امکان پذیر است و در این حالت، نیروی کارگری که از تعطیلی روز جمعه استفاده نمی کند، 40 درصد اضافه بر مزد دریافت خواهد کرد.

تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری

تفاوت جمعه‌کاری با اضافه کاری در این است که اضافه کاری یعنی ساعات کاری فرد بیشتر از 44 ساعت تعیین شده در هفته شود. اضافه کاری را در روز تعطیل و برای همه روزهای کاری می توان در نظر گرفت اما جمعه‌کاری فقط مربوط به کار در روز جمعه است. در ضمن کارفرما باید یک روز را به عنوان روز تعطیل برای کارگر خود درنظر بگیرد.

تفاوت با تعطیل کاری

دقت کنید که فوق العاده 40 % جمعه کاری متفاوت از 40%  اضافه کاری است.

در واقع نیروی کارگر که هم روز جمعه و هم روز تعطیل رسمی وسط هفته کار می‌کند و به جای این دو روز، تعطیلی دیگری ندارد، برای روز جمعه که سر کار می‌رود هم اضافه کاری و هم جمعه‌کاری (180%) محاسبه می شود ولی برای روز تعطیل رسمی وسط هفته فقط اضافه کاری (140%) به وی تعطق می گیرد.

سوالات متداول

1- اضافه کاری روز جمعه چیست؟

اگر کارگری روز جمعه مشغول به کار باشد، علاوه بر مزد عادی، 80% دستمزد بیشتر برای کار در این روز دریافت خواهد کرد. در واقع نرخ هر ساعت اضافه کاری جمعه، 80 % بیشتر از هر ساعت کار عادی است (بابت هر ساعت کار اضافه 40 % بابت جمعه‌کاری و 40 % بابت اضافه کاری).

2- اگر روز ماموریت همزمان با روز جمعه (جمعه‌کاری در ماموریت) باشد محاسبه حقوق به چه صورت است؟

پرسنلی که به ماموریت کاری اعزام می‌شوند که نیاز به اسکان حداقل یک شب در محل ماموریت است، اگر روز ماموریت آنها همزمان با روز جمعه باشد، به میزان 40% به حقوق آنها اضافه می شود (علاوه بر حق ماموریت به میزان یک روز حقوق). البته در صورتی که یک روز را به جای جمعه در طول هفته تعطیل باشند.

نکته پایانی

توجه کنید که اگر روزهای کاری کارگر در یک هفته کمتر از 6 روز باشد، مزد روز تعطیل هفتگی کارگر ، برابر با یک ششم مجموع مزد یا حقوق دریافتی او در روزهای کار در هفته است. ولی در کارگاه‌هایی که کارگران با انجام 5 روز کار در هفته و 44 ساعت کار قانونی ، از دو روز تعطیلی استفاده می کنند، مزد هر یک از آن دو روز تعطیل هفتگی معادل با مزد روزانه کارگران خواهد بود .

سخن آخر

در این مقاله بعد از توضیح مفهوم جمعه‌کاری و نحوه محاسبه آن به تفاوت این مفهوم با مفاهیم اضافه کاری و تعطیل کاری پرداختیم. امیدواریم که این مطالب برای شما مفید واقع شده باشد و ما را در قسمت دیدگاه ها از نظرات سازنده خود بی نصیب نفرمایید.

در دوره کارورزی حسابداری  که تیم حرفه ای شرکت حصین حاسب تدارک دیده، نیز در کنار آموزشهای کاربردی و عملی، موارد مهمی مانند فرمول‌های محاسباتی مربوط به حقوق و دستمزد را نیز می‌توانید آموزش ببینید و از حضور کارشناسان ما در دوره استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:

⇐ مرخصی و انواع آن