درآمد؛ انواع درآمد در حسابداری

کسب درآمد یکی از اهداف مهمی است که باعث ایجاد انگیزه در تمامی افراد یک جامعه و مخصوصا افراد شاغل در یک حرفه می‌شود. به طور طبیعی همه افراد و همچنین شرکتهای مختلف تمایل دارند تا در این مسیر کسب درآمد، میزان درآمد و سود را نیز افزایش دهند بنابراین لازم است که با انواع درآمدها آشنا باشند. در این مقاله پس از توضیح مفهوم درآمد به محاسبه آن و انواع درآمد در حسابداری می‌پردازیم.

تعریف درآمد و انواع درآمد

 پولی را که یک فرد یا یک شرکت توسط شیوه های مختلف تجاری به دست می آورد، درآمد گوییم.

به عبارت دیگر درآمد پولی است که در ازای کار یا محصولات خود دریافت می کنید.

تمام پولهایی که توسط ارائه کالا و خدمات و همچنین سرمایه گذاری کسب می‌شود به عنوان درامد شناسایی می‌شود.

رایج ترین نمونه انواع درآمدها به درآمدهای شخصی، درآمدهای تجاری و درآمد دولت تقسیم‌بندی می‌شوند.

- درآمد شخصی

این درآمدها معمولا شامل حقوق و دستمزد، بازده سرمایه گذاری، سود بانکی، سود حاصل از سهام، درآمد اجاره و سایر دریافتی هاست.

- درآمد تجاری

درآمدهای تجاری و درآمدهای مشاغل عبارت است از درآمد حاصل از فروش محصولات، خدمات و سود سهام دریافتی با توجه به حساب‌های نقدی و...

- درآمدهای تجاری خود نیز به دو دسته فعال و غیر فعال تقسیم می‌شوند.

- درآمد فعال و درآمدهای غیر فعال 

درآمدهای فعال آن گروه از درآمدهایی هستند که از فروش کالا و خدمات به دست می‌آیند. در واقع درآمد فعال به پولی گوییم که به عنوان یک فرد شاغل، در ازای زمان، نیرو و تخصصی که دارید، دریافت می‌کنید. به عبارتی پول شما به صورت مستقیم به کارکرد شما بستگی دارد. نمونه هایی از درآمد فعال شامل حقوق، دستمزد و فروش کالا به صورت سنتی در بازار و... می‌شود.

 درآمدهای غیر فعال از طریق سرمایه گذاری در شرکتها، سرمایه گذاری در بورس و مابقی منابع سرمایه گذاری به دست می‌آیند. در یک تعریف از درآمدهای غیر فعال، درآمد مشاغلی را گویند که اصطلاحا در خواب هم برای شما سود به همراه می‌آورند. یعنی شغلی که بی نیاز از دو عامل حضور فیزیکی و توجه به زمان، می‌توانید پول کسب کنید.

مثال هایی از انواع درآمدهای غیر فعال عبارتند از:

·        سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال

·        درآمد حق الامتیاز

·        راه اندازی یک وب سایت

·        فروش فضای تبلیغاتی در یک وبلاگ

·        سرمایه گذاری در بازار بورس ایران

·        اجاره‌ی املاک ومستغلات

·        و...

- درآمد دولت

درآمد دولت از راه های مختلفی نظیر پول دریافتی از مالیات از جمله مالیات بر درآمد، مالیات بر دارایی یا ثروت انباشته افراد، مالیات بر ارزش افزوده؛ جریمه، کارمزد، درآمدهای شرکت دولتی، فروش اوراق بهادر، فروش نفت، دریافت سرمایه به صورت وام‌های خارجی و بدهی‌های موسسات مالی بین‌المللی هستند.

اهمیت درآمد در حسابداری

با توجه به اینکه درآمد نشان می‌دهد که یک سازمان به چه میزان پول درآورده است لذا نقش مهمی در تعیین سود و میزان سودآوری شرکتها دارد و ارزش مالی آن شرکت را نشان می‌دهد. همچنین در تحلیل و بررسی عملکرد مالی سازمان ها از اهمیت زیادی برخوردار است. بررسی درآمد در کنار هزینه ها به تصمیم گیری های مالی یک سازمان کمک می‌کند. به عنوان نمونه اگر درآمدها بیشتر از هزینه ها باشد، آن سازمان سودآوری دارد و در غیر این صورت منجر به ضرر در سازمان مذکور می‌شود.

انواع درآمد در حسابداری 

در یک دسته بندی درآمدها در حسابداری به گروه های زیر تقسیم می‌شوند.

1.     درآمد حاصل از فروش؛

2.     درآمد سرمایه گذاری؛

3.     دستمزد؛

4.     حقوق؛

5.     درآمد مربوط به حق الزحمه یا حق کمیسیون؛

6.     کرایه؛

7.     بهره یا سود؛

8.     سایر درآمدها.

- دستمزد

یکی از انواع درآمد که فرد باید کاری را در مدت زمان مشخصی به انجام برساند، دستمزد گوییم. در این حالت معمولا هر چه ساعت کار و میزان آن بیشتر باشد، دستمزد نهایی نیز بالاتر است.

- حقوق

متداولترین نوع درآمد، حقوق است. در این نوع از درآمد معمولا بین کارفرما و کارگر قراردادی منعقد می‌شود و بر اساس آن در ازای کار ثابت و به صورت منظم حقوق پرداخت می‌شود.

- حق کمیسیون

در حوزه های فروش و بازاریابی معمولا حق کمیسیون رایج است. یعنی در ازای هر فروش، مبلغ مشخصی تحت عنوان حق کمیسیون به فرد اختصاص می‌یابد یا اینکه درصدی از انجام کار را به فرد اختصاص می‌دهید.

- کرایه یا درآمد حاصل از اموالی که صاحب آن هستید

در این حالت فرد می‌تواند برای کسب درآمد از املاک خود نظیر زمین، ماشین، خانه و... استفاده کند.

استعدادها، مهارتها و هنرهایی که منجربه دریافت درآمد می‌شود، نیز در این گروه از انواع درآمد می‌توان قرار داد.

- بهره

در نتیجه یک سرمایه گذاری به صورت دوره ای، بهره یا سود حاصل می‌شود. به عبارتی در این حالت، سرمایه یک عامل اصلی کسب درآمد است.

 درآمد در صورت سود و زیان حسابداری

درآمدها در حسابداری طبق معیارهای مختلفی دسته بندی می‌شوند تا مدیران و حسابدارها بتوانند تحلیل دقیق تری از وضعیت یک سازمان ارائه دهند. درآمد در صورت سود و زیان حسابداری، به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند. درآمد از نوع عملیاتی و درآمد غیر عملیاتی. در ادامه هریک از این دو نوع را شرح می‌دهیم.

1- درآمد عملیاتی (درآمد منظم)

درآمدهایی که از طریق فعالیت اصلی یک شرکت به وجود می‌آیند عملیاتی گوییم. در واقع عملیات اصلی یا فعالیت اصلی هر شرکتی آن گروه از فعالیتهایی است که شرکت برای تحقق آنها ایجاد و در اساسنامه شرکت نیز به آن فعالیت ها اشاره می‌شود. مثلا در یک شرکت تولیدی یکی از فعالیت های اصلی شرکت، تولید کالا و فروش آنهاست که درآمد حاصل از آن جزء درآمدهای عملیاتی محسوب می‌شود. حال اگر همین شرکت تولیدی زمینی را به فروش برساند، درآمد حاصل از این فروش زمین جزء عملیاتی نیست و در دسته بندی بعدی قرار می‌گیرد.

2- درآمد غیر عملیاتی

از طریق فعالیت‌ها و عملیات غیر اصلی یک شرکت به وجود می آیند. به عبارتی غیر قابل پیش بینی هستند.

محاسبه درآمد خالص و ناخالص

برای تعیین درآمد دو روش اصلی وجود دارد. روش اول تحت عنوان حسابداری تعهدی و روش دوم به نام حسابداری نقدی است.

توجه کنید که در محاسبه درآمد یک درآمد خالص داریم و یک درآمد ناخالص.

درآمد ناخالص (درآمد سرانه)

به زبان ساده درآمد کل قبل از محاسبه مالیات و سایر کسورات، درآمد ناخالص نام دارد. درآمد در یک دوره زمانی مشخص از ضرب بهای فروش و تعداد به دست می‌آید. به عبارتی فرمول درآمد به صورت زیر است:

بهای تمام شده هر واحد فروش * تعداد واحدهای فروش رفته = درآمد ناخالص

درآمد ناخالص – کسورات (بیمه، مالیات، هزینه ها و غیره) = درآمد خالص

انواع درآمد/ سوالات متداول

درآمد مشمول مالیات چیست؟

درآمد مشمول مالیات یعنی بخشی از عایدی یا درآمد خود را تحت عنوان مالیات به دولت تسلیم نمایند. با توجه به میزان درآمد، مالیات می‌تواند شامل مبالغ مختلفی شود.

سخن آخر

با توجه به اهمیت درآمد برای همه افراد جامعه، در این مقاله به انواع درآمد در حسابداری و محاسبه آن پرداختیم. در دوره کارورزی حسابداری نیز کارآموزان دوره به طور مفصل تر با محاسبات مربوط به درآمدها  در حسابداری آشنا خواهند شد. در ادامه اگر نظری مرتبط با مباحث درآمد دارید می‌توانید با درج نظرات خود در قسمت کامنت ها ما را همراهی کنید.

بیشتر بخوانید: 8 روش کسب درآمد در حسابداری