آموزش حسابداری بیمه؛ ثبت بیمه در حسابداری + مثال

همانطور که می‌دانیم علم حسابداری بطور کلی به جمع آوری، طبقه بندی اطلاعات، ثبت، نگهداری، تجزیه و تحلیل رویدادها و معاملات مالی می‌پردازد. بخشی از علم حسابداری نیز که به ثبت درآمد و هزینه های مرتبط با شرکت بیمه می‌پردازد، حسابداری بیمه گوییم. 

حسابداری بیمه یکی از شاخه‌های مهم حسابداری است که به فرآیند شناسایی، ثبت و گزارش‌گیری هزینه‌ها و درآمدهای مرتبط با قراردادهای بیمه‌ای می‌پردازد. این بخش از حسابداری برای شرکت‌های بیمه و همچنین سازمان‌هایی که از خدمات بیمه‌ای استفاده می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ثبت بیمه در حسابداری می‌تواند به درک بهتر وضعیت مالی و عملکرد شرکت‌های بیمه کمک کند و باعث شفافیت در گزارش‌گری مالی شود. در این مقاله قصد داریم شما را با آموزش حسابداری بیمه و نحوه ثبت بیمه در سیستم‌های حسابداری بیشتر آشنا کنیم.

حسابداری بیمه و اهمیت آن

یک حسابدار حرفه ای و موفق باید به حسابداری امور مربوط به بیمه مسلط باشد تا از بروز اشتباهات یا خطاهایی که منجر به تحمیل هزینه های سنگین از طرف سازمان تامین اجتماعی به شرکت می‌شود جلوگیری کند.

در این نوع از حسابداری تمامی امور بیمه مربوط به بیمه کننده و بیمه شونده بررسی می‌شود. به عبارتی حسابداری بیمه علمی است که امور حسابداری شرکت بیمه و همچنین مسائل فردی که بیمه می‌شود را رسیدگی و نظارت می‌کند. همچنین طی عملیاتی درآمدها، هزینه ها و امور مربوط به بیمه گر و بیمه گذار ثبت می شود.

در واقع حسابداری بیمه به فرآیند ثبت، طبقه‌بندی، تحلیل و گزارش‌گیری از تراکنش‌های مالی شرکت‌های بیمه و همچنین خدمات بیمه‌ای در سایر سازمان‌ها اشاره دارد. در این فرآیند، اطلاعات مربوط به اقساط بیمه‌ای، حق بیمه‌ها، خسارت‌ها و دیگر هزینه‌ها و درآمدهای مرتبط با بیمه ثبت و پردازش می‌شود.

اهمیت آموزش حسابداری بیمه در مدیریت مالی

حسابداری بیمه یکی از ارکان اصلی در مدیریت مالی شرکت‌های بیمه و سازمان‌هایی است که از خدمات بیمه‌ای استفاده می‌کنند. در واقع نقش اساسی در کنترل هزینه‌ها، درآمدهای مرتبط با بیمه و شناسایی ذخایر فنی و خسارت ها دارد. این فرآیند به مدیران و حسابداران کمک می‌کند تا عملکرد مالی بیمه‌ها را به درستی ارزیابی و بر اساس آن تصمیمات بهینه‌تری در مورد تخصیص منابع مالی و تعیین نرخ حق بیمه‌ها اتخاذ کنند. همچنین، اطلاعات دقیق حسابداری بیمه، برای تهیه صورت‌های مالی و گزارش‌گری مالی به نهادهای نظارتی و مشتریان ضروری است.

 در نهایت، آموزش صحیح و دقیق در زمینه حسابداری بیمه می‌تواند به شفافیت مالی و بهبود عملکرد شرکت‌های بیمه کمک کند.

هزینه ها در حسابداری بیمه

برای ثبت اسناد و حسابداری بیمه هزینه هایی را باد در نظر بگیرید که مهم ترین آنها عبارتند از:

* هزینه بیمه

منظور هزینه هایی است که توسط شخص بیمه گذار به بیمه گر بابت خرید بیمه نامه پرداخت می‌شود.

* بیمه اضافی

این نوع هزینه شامل مبلغی می‌شود که بیمه گذار بابت قبول ریسک اضافی و یا تمدید بیمه نامه با سرمایه اضافی به شرکت بیمه پرداخت می‌کند.

* بیمه مازاد

اگر شخص بیمه گذار از بیمه گر بخواهد که در زمان وقوع خسارت مبلغ بیشتری متحمل شود، خودش نیز باید هزینه مازاد را علاوه بر مبلغ اصلی حق بیمه به او پرداخت کند.

* هزینه های عملیاتی (بیمه ای)

هزینه‌هایی نظیر هزینه (درآمد) کارمزد و هزینه خسارت سهم نگهداری، هزینه عملیاتی محسوب می‌شوند.

* هزینه صدور

هزینه های مربوط به صدور بیمه نامه مانند تبلیغات و بازاریابی، پورسانت، کارمزد و...جزء هزینه های صدور هستند. یا به‌طورکلی می‌توان گفت، هر هزینه‌ای که با انجام آن یک بیمه‌گذار جذب و بیمه‌نامه برای او صادر شود.

* بیمه برگشتی

این نوع هزینه شامل بخشی از حق بیمه است که به دلایل مختلفی مانند فسخ و بطلان بیمه نامه یا کاهش خطر و یا کاهش سرمایه، به بیمه گذار برگشت داده می‌شود.

* هزینه مربوط به کارشناسی بیمه

قبل از صدور بیمه نامه و زمانیکه باید خسارت پرداخت شود، هزینه کارشناسی بیمه هزینه ای است که شرکت بیمه جهت ارزیابی مورد بیمه متحمل می‌شود.

 ثبت بیمه در حسابداری

ثبت بیمه در حسابداری به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: ثبت هزینه‌های بیمه‌ای و ثبت درآمدهای بیمه‌ای.

1. ثبت هزینه‌های بیمه‌ای

هزینه‌های بیمه‌ای شامل حق بیمه‌هایی است که شرکت‌ها برای دریافت پوشش‌های بیمه‌ای پرداخت می‌کنند. این هزینه‌ها می‌توانند مربوط به بیمه‌های مختلف مانند بیمه درمانی، بیمه عمر، بیمه دارایی و سایر انواع بیمه‌ها باشند.

نمونه ثبت هزینه‌های بیمه‌ای در حسابداری

فرض کنید یک شرکت برای بیمه درمانی پرسنل خود مبلغ 10,000,000 ریال پرداخت کرده است. ثبت این هزینه در دفاتر حسابداری به شکل زیر خواهد بود:

بدهکار: حساب هزینه بیمه درمانی 10,000,000 ریال

                                     بستانکار: حساب بانک یا صندوق 10,000,000 ریال

2. ثبت درآمدهای بیمه‌ای

درآمدهای بیمه‌ای شامل حق بیمه‌هایی است که شرکت بیمه از بیمه‌گذاران دریافت می‌کند. این درآمدها معمولاً به صورت اقساطی از مشتریان دریافت می‌شود.

نمونه ثبت درآمدهای بیمه‌ای در حسابداری

فرض کنید یک شرکت بیمه مبلغ 50,000,000 ریال حق بیمه از یک مشتری دریافت کند. این مبلغ به‌طور سالانه شناسایی خواهد شد. ثبت این درآمد به‌صورت زیر است:

بدهکار: حساب دریافت‌های بیمه‌ای 50,000,000 ریال

                                بستانکار: حساب درآمد بیمه‌ای 50,000,000 ریال

اگر این مبلغ به صورت قسطی دریافت شود، هر قسط باید در دفاتر حسابداری ثبت شود. مثلاً در صورتی که شرکت بیمه در یک ماه مبلغ 5,000,000 ریال دریافت کند، ثبت آن به شکل زیر خواهد بود:

بدهکار: حساب نقدی یا بانک 5,000,000 ریال

                         بستانکار: حساب دریافت‌های بیمه‌ای 5,000,000 ریال

ثبت ذخایر فنی بیمه

یکی از ویژگی‌های مهم حسابداری بیمه، ثبت ذخایر فنی است. این ذخایر شامل مبلغی است که برای پوشش هزینه‌های احتمالی آینده مانند خسارت‌ها و تعهدات بیمه‌ای در نظر می‌گیرند. این ذخایر می‌توانند شامل ذخیره برای خسارت‌های معوق، ذخیره برای بیمه‌نامه‌های صادره و ذخیره برای سایر هزینه‌های مربوط به بیمه باشند.

ثبت خسارت‌های بیمه‌ای

در صورتی که خسارتی به بیمه‌گذاران پرداخت شود، این هزینه باید در دفاتر حسابداری ثبت گردد. هزینه پرداخت خسارت می‌تواند مربوط به بیمه‌های مختلف مانند بیمه‌های اتومبیل، بیمه‌های درمانی، بیمه‌های آتش‌سوزی و غیره باشد.

حسابداری بیمه تامین اجتماعی

یکی از وظایف مهم حسابدار در مورد حسابداری بیمه تامین اجتماعی، محاسبه حق بیمه‌ است که باید توسط کارفرما پرداخت شود (حق بیمه مبلغی است که شخص بیمه‌گر ، طبق قرارداد بیمه از بیمه‌گذار کم می‌کند).

طبق ماده 38 قانون تامین اجتماعی تمام مدیرانی که زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی هستند موظفند کارمندان خود را بیمه کنند. مبلغ این حق بیمه 30% حقوق است که 23% آن را کارفرما و 3% را کارگر پرداخت می کند.

در حسابداری بیمه تامین اجتماعی حسابدار باید توجه کند که حقوق و دستمزدی که مبنای محاسبات قرار می‌گیرد کمتر از حداقل حقوقی که سالیانه توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود، نباشد. به طور کلی حسابدار بیمه تامین اجتماعی وظایف زیر را برعهده دارد:

·  صدور بیمه نامه؛

·  شناسایی و تشخیص درست هزینه و درآمدها؛

·  دستور پرداخت هزینه خسارت.

نکته

اگر لیست بیمه در مهلت مقرر ماهانه ارسال نشود مشمول 10% جریمه تاخیر می‌شوید.

روش ثبت برخی آیتم های بیمه در حسابداری 

تاریخ تحقق درآمد حق بیمه مربوط به زمانیست که دوره پوشش بیمه‌نامه به پایان برسد.

گاهی شرکت‌هایی که قبل از دریافت خدمات یا قبل از وقوع هزینه، وجه آن را پرداخت می‌کنند مبلغ پرداختی، در حساب پیش‌پرداخت منظور و به عنوان دارایی شناسایی می‌شود.

برای ثبت پیش پرداخت بیمه به صورت زیر عمل می‌شود:

شرح                                                               بدهکار            بستانکار

پیش پرداخت بیمه                                                 **

سایر حسابهای دریافتنی-مالیات بر ارزش افزوده          **  

                                                موجودی نقد                              **

بابت خرید بیمه نامه ....

برای درک بهتر روش های ثبت به مثال زیر توجه کنید.

فرض کنید که قرارداد بیمه نامه ای در تاریخ یکم خرداد ماه صادر می‌شود. ثبت های زیر را می‌خواهیم به دست آوریم.

- ثبت سند حسابداری خرید بیمه؛

- سند پرداخت مبلغ بیمه؛

- ثبت سند بیمه منقضی شده.

الف-  سند حسابداری خرید بیمه

شرح                                                               بدهکار             بستانکار

پیش پرداخت بیمه                                                 **

مالیات بر ارزش افزوده خرید                                    **  

                             بستانکاران / شرکت بیمه                                     **

                             اداره دارایی 3 درصد مالیات تکلیفی                       **

ب- ثبت سند پرداخت مبلغ بیمه

شرح                                                               بدهکار          بستانکار

بستانکاران/ شرکت بیمه                                          **

موجودی نقد/ بانک                                                                   **

ج- ثبت سند بیمه منقضی شده در پایان سال مالی

شرح                                                               بدهکار          بستانکار

هزینه‌های اداری / شرکت بیمه                                 **

پیش پرداخت بیمه                                                                       **

با توجه به این مثال بهتر می‌توانید این نوع ثبت در شرکتها را انجام دهید.

استاندارد 28 حسابداری بیمه

برای جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی از سیستم بیمه ای، دولت استانداردها و قوانینی را وضع کرد. یکی از این استانداردها، استاندارد شماره 28 است که در مورد موضوع حسابداری بیمه است که برای بیمه عمر و بیمه عمومی بکار می‌رود. مهم ترین هدف این استاندارد، ارائه روش های بهینه برای حسابداری حق بیمه، خسارات و مخارج مربوط به بیمه‌های عمومی است.

سوالات متداول

1- در ثبت حسابداری بیمه چه هزینه هایی وجود دارد؟

مهم ترین هزینه هایی که در این نوع از ثبت در حسابداری وجود دارد عبارتند از:

هزینه بیمه، بیمه اضافی، بیمه مازاد، هزینه های عملیاتی، هزینه مازاد، بیمه برگشتی، هزینه های مربوط به کارشناسی بیمه. توضیح هر یک از این موارد در متن مقاله وجود دارد.

2- منظور از حق بیمه چیست؟

طبق ماده 2 قانون تامین اجتماعی، حق بیمه یعنی وجوهی که برای استفاده از مزایای بیمه به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود. در واقع مبلغی است که کارفرما بابت بیمه کارمند، از حقوق وی کم می‌کند، سهم خودش را به آن اضافه می‌کند و سپس به اداره بیمه تامین اجتماعی می‌پردازد. به عبارتی مبلغ حق بیمه 30 درصد از حقوق فرد است که از این میزان، 23 درصد را کارفرما باید به اداره بیمه بپردازد و 7 درصد مابقی از حقوق فرد تحت بیمه کسر می‌شود.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم شما را با نحوه حسابداری بیمه و ثبت های آن بیشتر آشنا کنیم. ثبت موارد مربوط به این نوع از حسابداری از جمله مواردی است که حسابدار یک مجموعه برای موفقیت شرکت باید از آن اطلاع کافی داشته باشد. کارفرمایان موظفند کارکنان خود را بیمه کنند و باید این امر را در قرارداد با پرسنل خود درج نمایند. این افراد که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار می‌گیرند، یک کد کارگاهی دارند و اسناد مالی مربوط به کارگاه ها و دفاتر جهت اطمینان سازمان از کارفرمایان در جهت پرداخت حق بیمه بررسی می‌شود. آشنایی با آموزش حسابداری در امور بیمه برای شرکتها بسیار مهم است. امیدواریم از مطالعه این مقاله استفاده لازم را ببرید.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد قوانین بیمه بیکاری تامین اجتماعی