معرفی حسابداری اجتماعی

حسابداری اجتماعی یک رویکرد نوین در حسابداری و یکی از شاخه‌های حسابداری است که به تاثیرات اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی یک سازمان یا یک کسب و کار توجه دارد. در واقع این رویکرد سعی دارد تا به جای فقط تمرکز بر ارقام و اطلااعات مالی، به ابعاد اجتماعی و محیطی فعالیتهای سازمان و رفتارهای مربوط به کسب و کارها بپردازد و تاثیرات آنها را بر جامعه بررسی کند. حسابداری اجتماعی می‌تواند به بهبود شفافیت و مسئولیت پذیری سازمانها نسبت به جامعه و محیط زیست کمک کند.

حسابداری اجتماعی چیست؟

حسابداری اجتماعی که تحت عنوان "حسابداری مسئولیت اجتماعی" نیز شناخته می شود، فرآیندی است که عملکرد شرکت بر محیط زیست و تاثیر آن بر رفاه اجتماعی را ارزیابی و مسئولیت آن را بر عهده می گیرد. این رویکرد از حسابداری را می‌توان گفت زیرمجموعه ای از حسابداری است که بر سه بعد عملکرد اجتماعی، زیست محیطی و مالی تاکید دارد  که فراتر از انگیزه سود کسب و کار است. به عبارتی بر توسعه پایدار تمرکز می کند.

مزایای حسابداری اجتماعی

حسابداری اجتماعی به مدیریت کمک می‌کند تا تصمیمات و سیاست های درستی را اتخاذ کند. همچنین بازخورد مناسبی از سیاست‌هایی که حول رفاه اجتماعی اتخاذ شده دریافت کند. به کمک این رویکرد شرکتها و بنگاه های تجاری می‌توانند ثابت کنند که فعالیت‌های غیراخلاقی یا خلاف عرف اجتماعی و محیط زیستی مرتکب نشده‌اند.

برخی از مزایای رویکرد حسابداری اجتماعی عبارتند از:

1- شفافیت و اعتماد

با اشتراک گذاری اطلاعات مالی و مدیریتی در محیط های اجتماعی، سازمان ها می‌توانند شفافیت بیشتری ارائه نمایند و در نتیجه اعتماد مشتریان را افزایش دهند.

2- افزایش آگاهی و برندینگ

به کمک حسابداری اجتماعی، سازمان ها و کسب و کارها می‌توانند آگاهی کاربران را افزایش دهند و برند خود را نیز تقویت کنند.

3- ارتباط مستقیم با مشتریان

سازمان ها با استفاده از پلتفرم های اجتماعی می‌توانند به طور مستقیم با مشتریان خود و بنگاه های تجاری در تعامل باشند و نظرات و بازخوردهای آنها را دریافت کنند. همین امر به بازاریابی و فروش بیشتر کمک می‌کند.

4- کاهش هزینه ها

استفاده از رویکرد حسابداری اجتماعی برای مدیریت حسابداری می‌تواند منجر به کاهش هزینه های مرتبط با ارتباطات و تبلیغات شود.

بیشتر بخوانید: حسابداری مدیریت هزینه و اهمیت مدیریت هزینه ها

5- بهبود روابط داخلی

حسابداری اجتماعی می‌تواند به بهبود ارتباطات داخلی سازمان کمک کند و همکاران را به اشتراک گذاری اطلاعات بیشتر تشویق نماید.

6- سند تعهدات اجتماعی

به عنوان سندی بر عمل به تعهدات اجتماعی است.

7- افزایش انگیزه کارمندان

تفاوت حسابداری اجتماعی با حسابرسی اجتماعی

مفهوم حسابرسی اجتماعی یک بعد جدید در ادبیات حسابداری است و قبلا اصطلاح حسابرسی اجتماعی و حسابداری اجتماعی گاهی به جای یکدیگر بکار می‌رفتند. اما برخی از متخصصان این حوزه بین دو اصطلاح تمایز قایل هستند و معتقدند که این دو عبارت، دو دیدگاه متفاوت در حوزه مالی و اجتماعی هستند. حسابرسی اجتماعی به عنوان فرآیندی است که به موجب آن عملکرد یک واحد تجاری در ارتباط با اهداف محیطی یا اجتماعی آن سنجش و گزارش می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت حسابرسی اجتماعی به فرآیند بررسی و تایید اطلاعات سازمانها با تاکید بر تاثیرات اجتماعی و محیط زیستی آن ها می پردازد. و در واقع هدف آن بررسی صحت و قابل اعتماد بودن گزارشات مالی و غیر مالی با توجه به تاثیرات عملیات یک سازمان بر اجتماع و رفاه عمومی است.

هدف از حسابداری اجتماعی

حسابداری اجتماعی میزان مشارکت سازمانها در بهبود وضعیت رفاهی جامعه و مشتریان را اندازه گیری می‌کند. تاثیر عملیات یک شرکت را بر میزان سود یا زیانی که برای اجتماع و محیط زیست دارد ارزیابی می‌کند. با ارایه گزارشاتی به صاحبان کسب و کارها کمک می‌کند تا تصمیملت بهتری اخذ کنند. در حقیقت هدف اصلی حسابداری اجتماعی این است که سازمانها را متقاعد می‌کند تا با ارایه راهکارهای موثر در حفظ محیط زیست و افزایش رفاه عمومی جامعه همکاری و مساعدت داشته باشند.

خصوصیات حسابداری اجتماعی

موارد زیر را از ویژگی های حسابداری اجتماعی می‌توان بر شمرد:

- مسئولیت‌های اجتماعی یک شرکت تجاری را نشان می‌دهد؛

- تاکید بر ارتباط بین سازمانها، بنگاه های تجاری و جامعه دارد ؛

- میزان مقبولیت یک برند را در جامعه مشخص می‌کند؛

- بر روی هزینه‌های اجتماعی و منافع جمعی توجه دارد؛

- با نحوه استفاده از منابع اجتماعی مرتبط است؛

- تاکید زیادی بر شفافیت و شفاف سازی دارد.  سعی می‌کند اطلاعات و گزارشاتی به صورت شفاف برای عموم ارائه کند

و...

مشکلات و چالشهای سیستم حسابداری اجتماعی

به طور کلی عملی سازی حسابداری اجتماعی با چالشهای خود روبه رو است که نیاز به تلاش، همکاری و توجه به جوانب مختلف آن دارد. برخی از این مشکلات شامل موارد زیر است:

1- کمبود داده ها

 برای ارزیابی های اجتماعی و محیط زیستی باید داده های کافی و دقیق در دسترس باشند. لذا کمبود داده های کافی یا به عبارتی ابهام در انتخاب داده ها برای ارائه اطلاعات ممکن است مانع ارزیابی دقیق تاثیرات اجتماعی سازمانها شود.

2- مشکل اندازه گیری

بسیاری از شاخص های هزینه و منافع اجتماعی غیر قابل اندازه گیری هستند و همین امر یکی از چالشهای سیستم حسابداری مسئولیت اجتماعی است.

3- کمبود معیارهای استاندارد و روش های قابل قبول

کمبود وجود استانداردها و روشهای قابل قبول برای ارزیابی تاثیرات اجتماعی و محیط زیستی سازمانها و همچنین عدم وجود یک شاخص  و معیار استاندارد در راستای مقایسه سازمانها با یکدیگر از جمله مشکلات مهم در عملی سازی حسابداری اجتماعی است.

4- کیفیت پایین گزارشات

به علت نبود دانش و آگاهی کافی در حوزه حسابداری اجتماعی یا به عبارت دیگر به دلیل نقص در فرصت های برنامه ریزی و آموزش در این حوزه ممکن است گزارشات مرتبط با آن از کیفیت پایینی برخوردار باشد و باعث ناتوانی در عملی سازی آن شود.

5- غیر قابل تفکیک بودن موارد اقتصادی و اجتماعی

یکی دیگر از چالشهای سیستم حسابداری مسئولیت اجتماعی، این است که بسیاری از موارد اجتماعی و اقتصادی ممکن است غیر قابل تفکیک باشند و همین امر منجر به ایجاد دردسر و پیچیدگی شود.

سخن آخر

همانطور که گفتیم حسابداری اجتماعی به عنوان یک رویکرد نوین در حسابداری به وجود آمد. این رویکرد بر این ایده مبتنی است که سازمانها باید علاوه بر ارزش های مالی، ارزش های اجتماعی و محیطی خود را نیز در حسابهای خود در نظر بگیرند. همچنین تلاش می‌کند تا تاثیرات اجتماعی و محیطی فعالیتهای یک سازمان را به صورت کمی و کیفی ارزیابی کند. رویکرد حسابداری اجتماعی در دهه های اخیر به دلیل افزایش نگرانی در خصوص مسائل اجتماعی، شفافیت سازمانها و توسعه پایدار به شدت رواج یافت. شرکتها نیز با انتخاب این رویکرد می‌توانند باعث افزایش عملکرد خود، رضایت مشتریان و جامعه شوند.