اندوخته‌ها در حسابداری

اندوخته از لحاظ لغوی به معنی جمع شده و پس‌انداز شده است. حال در این مقاله می‌خواهیم بدانیم که منظور از اندوخته‌ ها در حسابداری چیست . سپس در مورد انواع اندوخته‌ ها توضیح خواهیم داد. با ما تا پایان مقاله همراه باشید.

مفهوم اندوخته ها

اندوخته ها در حسابداری، قسمتی از  سود خالص  شرکت‌ها است که به دلایل مختلفی از جمله بعضی از قوانین ، تصمیمات هیئت مدیره و... برای حمایت از منافع بستانکاران و سهام‌داران یا ایجاد منابعی برای طرح‌های توسعه‌ی آینده استفاده می‌شود.

تعریف سود خالص:

سود خالص یا درآمد خالص، در حسابداری، به میزان سود باقی‌مانده یک شرکت اطلاق می‌شود که پس از کسر نمودن مجموع بهای کالای فروخته شده، هزینه‌های عملیاتی، برآمد و مالیات، از مجموع درآمدها در طول یک دوره حسابرسی، عاید آن شرکت می‌شود. اگر هزینه‌های عملیاتی و مالیات یک شرکت را در طول یک سال مالی، از درآمدهای آن شرکت کم کنیم، آن عدد نشانگر سود خالص آن شرکت است. (ویکی پدیا)

ماهیت اندوخته‌ها

اندوخته‌ ها در حسابداری ماهیت بستانکار دارند و جزء گروه حقوق صاحبان سهام قرار دارند. اگر در پایان دوره مالی سودی حاصل شود، اندوخته از حساب سود (زیان) جاری به دست می‌آید.

 انواع اندوخته ها در حسابداری

انواع اندوخته‌ ها در حسابداری به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌شود:

الف- اختیاری

استفاده از این نوع اندوخته‌ ها اجبار قانونی ندارد و افراد با اختیار خود آن را در نظر می‌گیرند.

اندوخته‌های اختیاری از مالیات معاف هستند.

ب- اجباری

این نوع اندوخته‌ ها بر اساس الزام قانون تجارت است و نباید آن را نادیده گرفت.

اندوخته‌های اختیاری و اجباری نیز خود زیر مجموعه‌هایی دارند:

• اندوخته قانونی

• اندوخته احتیاطی

• اندوخته توسعه و تکمیل

• سایر انواع اندوخته‌ها

اندوخته ها در حسابداری/ تعریف اندوخته قانونی

یکی از انواع اندوخته‌ ها در حسابداری که دارای محدودیت‌های قانونی است و برای تقویت بنیه‌ی مالی موسسات استفاده می‌شود، اندوخته قانونی نام دارد. هیئت مدیره شرکت باید سالانه 5 درصد (ماده 140 قانون تجارت) از سود خالص شرکت را به‌عنوان اندوخته قانونی در نظر بگیرد.

اندوخته قانونی، تنها اندوخته‌ی اجباری است.

اندوخته‌ ها در حسابداری / ماده 140 قانون تجارت:

هیات مدیره مکلف است هر سال یک بیستم (5 درصد) از سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید. همین‌که اندوخته قانونی‌به یک‌دهم سرمایه شرکت رسید موضوع کردن آن اختیاری است و در صورتی که سرمایه شرکت افزایش یابد کسر یک بیستم مذکور ادامه خواهد یافت‌ تا وقتی که اندوخته قانونی به یک‌دهم سرمایه بالغ گردد.

اندوخته قانونی در چه صورت به اندوخته اختیاری تبدیل می‌شود؟

اگر اندوخته قانونی به میزان یک‌دهم کل سرمایه شرکت یا 10 درصد آن برسد به اندوخته اختیاری تبدیل می‌شود.

در مورد اندوخته قانونی باید مواردی را در نظر گرفت

الف- در صورت وجود سود خالص اجباری باید حتماً اندوخته قانونی را منظور کرد.

ب- اگرسرمایه شرکت افزایش پیدا کند اما اندوخته قانونی کمتر از 10 درصد سرمایه را به خود اختصاص بدهد، باید تا رسیدن اندوخته به دست کم 10 درصد، از میزان سرمایه جدید شرکت همچنان به عنوان سرمایه قانونی منظور شود.

ج-  از نظر قانونی، اندوخته قانونی را نمی‌توان به سرمایه شرکت منتقل کرد.

د- در مورد اندوخته قانونی یک شرکت تمام تصمیمات باید مطابق با ماده 140 قانون تجارت باشد.

اندوخته‌ ها در حسابداری / نکته مهم در خصوص اندوخته قانونی

این است که اگر یک واحد تجاری مبلغ اندوخته قانونی خود را از 5 درصد سرمایه بیشتر در نظر گرفته باشد به هیچ عنوان اجازه کاهش مبلغ اندوخته خود را ندارد-تبصره 2 ماده 158 قانون تجارت ((انتقال اندوخته قانونی به سرمایه ممنوع است))

• اندوخته ها در حسابداری/ اندوخته احتیاطی

یکی از اندوخته‌ ها در حسابداری است . این اندوخته یک اندوخته‌ی اختیاری است که به عنوان یک پشتوانه برای بازپرداخت تعهدات به اشخاص ثالث و بستانکاران می‌باشد.

اندوخته احتیاطی چگونه مشخص می‌شود؟

اندوخته احتیاطی با توجه به زمینه فعالیت شرکت و بر اساس تصمیم مجمع عمومی شرکت با پیش‌بینی رویدادها و موارد مصرف احتمالی مشخص می‌شود.

• اندوخته ها در حسابداری/ اندوخته توسعه و تکمیل

در بین اندوخته‌ ها در حسابداری این اندوخته مهم‌ترین اندوخته اختیاری است. برای پیشبرد اهداف موسسه، افزایش توان تولید، روحیه‌ی کاری  و توسعه‌ی فعالیت‌های مختلف شرکت بکار می‌رود.

از جمله این فعالیت‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:

• راه‌اندازی لاین‌های تولید جدید؛

• خرید تجهیزات؛

• برون‌سپاری فعالیت‌ها.

نکته

اندوخته توسعه و تکمیل اگر دارای مجوز وزارت صنایع باشد معاف از مالیات است.

• سایر انواع اندوخته‌ ها در حسابداری

در بین انواع اندوخته‌ ها در حسابداری موارد دیگری نیز هستند که ممکن است شرکت‌ها، موسسات یا کسب و کارهای مختلف بر اساس منافع و مصالح خود آن‌ها را در نظر بگیرند. این اندوخته‌ ها در دسته‌ی سایر اندوخته‌ها قرار می‌گیرند.

مطابق قانون مالیات‌های مستقیم ماده 138:

شرکت‌های صنعتی می‌توانند تا 50% از سود ابرازی خود را  برای توسعه و ایجاد واحدهای صنعتی جدید به‌شرط کسب مجوز از وزارت صنایع و معادن و تصویب مجمع عمومی سالیانه اختصاص دهند و از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.

هر سال باید ابتدا از سود شرکت، اندوخته‌ ها را کنار بگذارند و مابقی سود بین سهامداران و هیئت‌مدیره تقسیم شود.

سوالات متداول

1- اهمیت حساب اندوخته در شرکتها چیست؟

حساب اندوخته برای یک شرکت و به طور کلی برای یک واحد اقتصادی و تجاری به دلیل حمایت از منافع بستانکاران ، سرمایه گذاران و سهامداران اهمیت زیادی دارد. در نتیجه آن، بستانکاران از لحاظ وصول مطالبات خود اطمینان بیشتری پیدا می‌کنند. همچنین سرمایه گذاران آن مجموعه تمایل بیشتری جهت افزایش سرمایه خواهند داشت.

2- انواع اندوخته ها در حسابداری چیست؟

اندوخته ها در حسابداری به طورکلی به دو دسته اندوخته های اختیاری و اجباری تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دو دسته نیز زیر مجموعه هایی دارند که شامل اندوخته قانونی، احتیاطی، توسعه و تکمیل و سایر انواع اندوخته ها در حسابداری می‌شوند. برای توضیح هر یک از این اندوخته ها به متن مقاله رجوع کنید.

جمع بندی

در این مقاله در مورد مفهوم اندوخته‌ ها در حسابداری و انواع اندوخته‌ها توضیح دادیم. گفتیم که انواع اندوخته‌ ها به دو دسته‌ی کلی اختیاری و اجباری  تقسیم‌بندی می‌شود. اندوخته اجباری فقط شامل اندوخته قانونی است. اندوخته اختیاری شامل اندوخته احتیاطی و اندوخته توسعه و تکمیل می‌شود. همچنین گفتیم که اندوخته‌های اختیاری از پرداخت مالیات معاف هستند.

چنانچه سوالی در مورد اندوخته‌ ها در حسابداری و انواع آن‌ها دارید می‌توانید در قسمت دیدگاه ها مطرح کنید تا کارشناسان ما پاسخ شما را بدهند.

بیشتر بخوانید: ذخایر در حسابداری