حقوق معوقه؛ روش محاسبه و انواع آن + مراحل ثبت شکایت

در بحث حقوق کارگران پرداخت به‌موقع حقوق و دستمزد نه‌تنها نشانه‌ای از رعایت عدالت در محیط‌های کاری است، بلکه در سلامت روانی و انگیزه کاری افراد نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. با این حال، گاهی اوقات کارفرماها اقدام به تعویق در پرداخت حقوق می‌کنند که این مساله را تحت عنوان "حقوق معوقه" می‌شناسیم. در این مقاله به بررسی مفهوم حقوق معوقه، انواع آن، روش محاسبه و مراحل مطالبه حقوق قانونی کارگران می‌پردازیم.

واژه "معوقه" به چه معناست؟

"معوقه" در زبان فارسی به معنای چیزی است که به تاخیر می افتد یا زمان سر رسید آن گذشته است. در حوزه قوانین حقوق کار، معوقه به مطالباتی گوییم که موعد پرداخت آن‌ها فرا رسیده اما هنوز تسویه نشدند.

تعریف حقوق معوقه

حقوق معوقه به دستمزد یا مزایایی اطلاق می‌شود که کارفرما موظف به پرداخت آن است ولی به دلایل مختلف در زمان مقرر پرداخت نکرده است. این حقوق ممکن است شامل دستمزد ماهانه، اضافه‌ کاری، حق بیمه، سنوات، پاداش و سایر مزایای شغلی باشد.

آیتم های حقوق معوقه

حقوق معوقه شامل موارد زیر می‌تواند باشد:

📌 انواع حقوق معوقه چیست؟

حقوق معوقه را می‌توان بر اساس منشا تاخیر یا عدم پرداخت به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

نحوه مطالبه حقوق معوقه

دریافت حقوق معوقه نیازمند طی مراحل قانونی و مشخصی است. کارگر می‌تواند ابتدا با مذاکره به صورت شفاهی یا کتبی از کارفرما درخواست پرداخت کند. در صورت عدم ‌پاسخ یا امتناع کارفرما، می‌توانید به مراجع قانونی نظیر اداره کار و امور اجتماعی مراجعه نمایید.

📌 مراحل ثبت شکایت از کارفرما برای دریافت حقوق معوقه

برای ثبت شکایت مراحل زیر طی می‌شود:

1. تهیه مستندات:

تهیه مدارک و سوابق کارگر مانند فیش‌ حقوقی، قراردادهای کاری، میزان کارکرد و ...جهت ارائه.

2- مراجعه به نزدیک‌ترین شعبه اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی:

از طریق شعبه تامین اجتماعی که بیمه کارگاه توسط آن رد می‌شود، شعبه‌ی اداره کار مربوطه را می‌توانید پیدا کنید.

3- دریافت نامه برای بیمه گذار:

پس از مراجعه به اداره کار و دریافت نامه، با تحویل آن به شعبه‌ی خود می‌توانید سوابق بیمه‌ای مورد نظر خود را دریافت نمایید.

4- دادخواست شکایت:

با نشان دادن سوابق و مستندات به اداره کار، فرم دادخواست شکایت را دریافت و آن را تکمیل کنید. این فرم شامل اطلاعات شخصی، هویتی و علت تنظیم شکایت است.

5- تشکیل جلسه سازش:

تلاش برای سازش دو طرف و حل‌وفصل موضوع با حضور نماینده کارفرما.

یک نامه تحت عنوان "نامه سازش" برای برگزاری جلسه سازش، اداره کار به شما می‌دهد تا به کارفرما ارائه بدهید. زمان این جلسه معمولاً 10 روز یا دو هفته پس از اقدام شکایت است.

6- ارجاع به هیئت تشخیص:

در صورتیکه کارفرما (یا نماینده وی) در جلسه شرکت نکند یا در صورت عدم سازش، شکایت از کارفرما رسمی شده و جلسه تشخیص برای صحبت در مورد حقوق معوقه و صدور رای تشکیل می‌‌شود. زمان این جلسه معمولا دو هفته بعد از جلسه سازش است.

7- اعتراض به رای و طرح در هیات حل اختلاف:

اگر یکی از طرفین به رای اعتراض داشت یا در جلسه هیئت تشخیص حضور نداشت، پرونده را به جلسه حل اختلاف می‌فرستند.

8- صدور رای نهایی دادگستری:

مرحله آخر شکایت در اداره کار، جلسه حل اختلاف است که دو طرف مدارک و مستندات لازم را تحویل می‌دهند تا دادگاه رای نهایی را صادر نماید.

مجازات عدم پرداخت حقوق

طبق قوانین کار ایران، عدم پرداخت به‌موقع حقوق و دستمزد توسط کارفرما می‌تواند موجب جریمه نقدی، محرومیت از برخی فعالیت‌های اقتصادی، تعلیق مجوزها یا حتی حبس در موارد شدید شود. و کارفرما باید نسبت به پرداخت کل حقوق معوقه به‌صورت یکجا اقدام نماید.