بررسی انواع سیستم های هوش مصنوعی در حسابداری

شبیه سازی فرآیندهای هوش انسانی توسط ماشین ها به ویژه سیستم های کامپیوتری را هوش مصنوعی گوییم که امروزه کاربرد فراوانی در تمامی عرصه ها دارد. به طور کلی، سیستم‌ های هوش مصنوعی با دریافت مقادیر زیادی از داده‌های آموزشی، تجزیه و تحلیل داده‌ها و استفاده از یکسری الگوها برای پیش‌بینی وضعیت‌های آینده کار می‌کنند. تکنیک‌ها و شیوه های جدید هوش مصنوعی که به سرعت در حال بهبود و گسترش هستند می‌توانند متن، تصاویر، موسیقی و سایر رسانه‌های واقعی را خلق کنند. در مورد کاربرد هوش مصنوعی در حسابداری در مقاله ای به طور جداگانه صحبت کرده‌ایم .اکنون در این مقاله به بررسی انواع سیستم های هوش مصنوعی در حسابداری می پردازیم.

5 تا از سیستم های هوش مصنوعی در حسابداری

برخی از محبوب ترین سیستم ها و ابزارهای هوش مصنوعی عبارتند از:

- سیستم خبره یا متخصص؛

- منطق فازی؛

- سیستم الگوریتم ژنتیک؛

- شبکه عصبی مصنوعی؛

- سیستم هوش مصنوعی ترکیبی.

در ادامه به توضیح هریک می پردازیم.

سیستم های هوش مصنوعی

1- سیستم خبره

یکی از انواع هوش مصنوعی در حسابداری، سیستم خبره یا متخصص است که معمولا در بانکداری، بازاریابی، مدیریت تولید و مدیریت استراتژیک استفاده می‌شود. این سیستم یک برنامه کامپیوتری در بستر نرم افزار است و برای حل مسایل پیچیده و ارایه توانایی تصمیم گیری بر پایه دانش و تخصص انسانی طراحی می‌شود. در واقع سیستم خبره پیچیده‌ترین مسایل را به عنوان یک متخصص با استخراج دانش ذخیره شده در پایگاه دانش خود حل می کند.

2- منطق فازی یا منطق دودویی

منطق فازی در واقع روشی برای استدلال است که مشابه با استدلال انسان است. منطق فازی (fuzzy logic)  شکلی از منطق‌های چند ارزشی می‌باشد که در آن ارزش منطقی متغیرها می‌تواند هر عدد حقیقی بین 0 و 1 و خود آن‌ها باشد. به عبارت دیگر میزان درستی هر مفهوم می‌تواند هر مقداری بین کاملاً درست و کاملاً غلط باشد. خود کلمه‌ی فازی به معنی غیردقیق، ناواضح و مبهم (شناور) است. منطق فازی براساس مشاهداتی استوار است که اغلب، افراد بر اساس اطلاعات غیر دقیق و غیر عددی تصمیم‌گیری می‌کنند مثل پارک کردن اتومبیل.

با بکارگیری سیستم منطق فازی، هوش مصنوعی با ارزیابی اطلاعات می‌تواند بررسی و تصمیم گیری کند که مثلا انجام فلان سرمایه گذاری درست است یا غلط. از سیستم منطق فازی در حسابرسی، امور مالی، تخصیص دارایی ها، بررسی جریان های نقدینگی و بازدهی سرمایه گذاری ها می‌توان استفاده نمود.

3- الگوریتم ژنتیک

دسته ای از الگوریتم های جستجو و بهینه سازی، الگوریتم های ژنتیک هستند که ایده‌ی آن برگرفته از طبیعت است.

سیستم الگوریتم ژنتیک به بهینه سازی حوزه های مختلفی مانند زمان‌بندی، مسیریابی، تخصیص منابع و ... کمک می‌کند. به عبارتی این سیستم از روند تکامل طبیعی تقلید می‌کنند تا راه‌ حل‌های بهینه‌ای را برای مسایل دشوار پیدا کنند. در مواردی مانند پیش بینی تورم، ارزیابی و پیش بینی ریسک، کشف تقلب مالی، مدیریت تولید، پیش بینی ورشکستگی و ....بکار می‌رود.

الگوریتم‌های ژنتیک به بهینه‌سازی عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی و کاهش پیچیدگی محاسباتی کمک می‌کنند.

یکی از کاربردهای دیگر الگوریتم ژنتیک در مدل های هوش مصنوعی این است که برای تکامل استراتژی‌های بازی بکار می‌رود. درواقع به سیستم های هوش مصنوعی کمک می‌کند تا گیم ‌پلی و بازی های خود را در طول زمان تطبیق و بهبود بخشند.

این الگوریتم‌ها با کمک به بهینه‌سازی رفتار ربات و برنامه‌ریزی حرکات آنها به ربات‌ها اجازه می‌دهند تا به طور صحیح در محیط‌های پیچیده حرکت کنند.

4- سیستم شبکه عصبی مصنوعی

یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی در حسابداری، استفاده از سیستم شبکه عصبی مصنوعی در پردازش اطلاعات است.

این سیستم یکی از سیستم های پرقدرت و کم خطا نسبت به سایر سیستم های دیگر است و بر پایه سیستم های عصبی بیولوژیکی طرح ریزی شده که در آن شبکه های مغزی به صورت موازی باهم قرار می‌گیرند. سیستم عصبی مصنوعی مسایل سخت  حسابداری و ریاضی را که با روشهای معمول سنتی قابل حل نیست (یا به سختی حل می‌شوند)، بررسی و حل می‌کند. از جمله کاربردهای این سیستم در امور حسابداری و مالی موارد زیر را می‌توان نام برد:

- پیش بینی قیمت سهام و روند صعودی یا نزولی آن در آینده؛

- قیمت‌گذاری اوراق بهادار و سهام جدید؛

- پیش‌ بینی میزان اعتبارات و تصویب آنها؛

- تحلیل‌های پیچیده‌ی حسابرسی؛

- برآورد قیمت تمام شده‌ی کالاها و خدمات؛

- ارزیابی ورشکستگی ، خطر وام دهی بانک‌ها و سایر موسسات مالی؛

و...

5- هوش مصنوعی ترکیبی

سیستم منطق فازی و منطق عصبی مصنوعی با هم ترکیب می‌شوند و ترکیب آن‌ها با هم یک سیستم یکپارچه و جامعی را به وجود می آوردند که سیستم هوش مصنوعی ترکیبی است و در هر زمینه ای می‌توانیم از آن بهره ببریم.

سوالات متداول

1- منظور از سیستم خبره در هوش مصنوعی چیست؟

در این سیستم که نام دیگر آن سیستم متخصص نیز هست، امور حسابداری که قبلا توسط نیروی انسانی انجام می‌شد، حال به کمک هوش مصنوعی به صورت ساده و در عین حال دقیق انجام می‌شود. در واقع سیستمی است که به صورت نرم افزار کامپیوتری طراحی و به صورت هوشمند تنظیم شد.

از جمله اموری که در سیستم خبره می‌توان انجام داد شامل بانکداری، اندوخته سازی، برنامه ریزی یا مدیریت استراتژیک، ارتباطات مالی و مدیریت بازاریابی است.

2- از سیستم عصبی مصنوعی در امور مالی چه استفاده ای می‌شود؟

یکی از کاربردهای هوش مصنوعی در حسابداری، سیستم عصبی مصنوعی است که می‌توان در پردازش اطلاعات از آن استفاده کرد. از جمله برخی از کاربردهای آن در امور مالی به موارد زیر اشاره می‌شود:

- قیمت گذاری اوراق بهاردار؛

- پیش بینی قیمت سهام و بررسی روند صعودی یا نزولی آن؛

- ارزیابی ورشکستگی و خطر وام دهی بانک‌ها یا سایر موسسات مالی؛

- پیش‌ بینی میزان اعتبار و تصویب اعتبارات؛

و...

سخن آخر

همانطور که درمقاله هوش مصنوعی در حسابداری اشاره شد، فناوری هوش مصنوعی کاربردهای زیادی در حسابداری و امور ملی دارد که از آن جمله می‌توان کاربرد آن در گزارشات مالی و تجزیه و تحلیل اطلاعات حسابداری را نام برد. در این مقاله سعی کردیم مهم ترین انواع سیستم های هوش مصنوعی در حسابداری را برای شما توضیح دهیم. هر چند که بحث در مورد این فناوری بسیار زیاد است و دانش بشر هر روز به کشفیات جدیدتری از این علم دست می‌یابد.

بیشتر بخوانید:

 حسابداری آنلاین یا حسابداری اینترنتی