مالیات حق تمبر و مفاد آن

هر شرکتی بعد از تاسیس و شروع فعالیت خود با هدف گسترش و بهبود روند فعالیت‌های حسابداری و مالی خود اقدام به افزایش سرمایه می‌کند. در این راستا منابع مالی مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های خود را تامین می‌کند، بر این اساس مشمول پرداخت مالیات افزایش سرمایه و حق تمبر می‌باشد. در این مقاله می‌خواهیم شما را با حق تمبر و مالیات آن آشنا کنیم.

تعریف مالیات حق تمبر

حق تمبر، مالیاتی است (یکی از انواع مالیات  های مستقیم) که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد و مدارک و درواقع برای به رسمیت شناختن آن‌ها از متقاضی دریافت می‌شود.

از چه زمانی حق تمبر وضع شد؟

مالیات حق تمبر در اوایل قرن هفدهم از اسپانیا شروع شد. در آن زمان از درج مهر به عنوان مدرک و اعتباری برای ثبت سند و پرداخت بدهی مالیاتی استفاده می‌شد، اما امروزه از تمبر برای به رسمیت شناختن اوراق و اسناد استفاده می‌شود.

مالیات حق تمبر افزایش سرمایه

شرکت‌ها بعد از تاسیس و ثبت باید ظرف دو ماه مالیات حق تمبر را بپردازند.

ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم:

این ماده به موضوع مالیات بر افزایش سرمایه شرکت‌ها پرداخته است. بر اساس این ماده   سهام تمام شرکت‌های ایرانی موضوع قانون تجارت به‌استثنای شرکت‌های تعاونی بر اساس ارزش اسمی سهام به ‌قرار نیم در هزار مشمول حق تمبر می‌شوند.»

مبلغ مالیات حق تمبر افزایش سرمایه

مطابق با ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات حق تمبر افزایش سرمایه به مبلغ نیم در هزار از تاریخ ثبت افزایش سرمایه در اداره ثبت شرکت‌ها و از طریق ابطال تمبر پرداخت می‌شود.

تبصره:

اگر شرکتی قبلاً سرمایه خود را کاهش داده باشد حال در صورت افزایش سرمایه تا میزانی که حق تمبر آن قبلاً پرداخت‌شده، لازم به پرداخت مجدد حق تمبر نیست.

نحوه محاسبه مالیات بر افزایش سرمایه

نحوه محاسبه به این صورت است که میزان سرمایه ی اضافه‌شده را در نرخ مالیاتی مربوط به آن که در این مورد برابر با نیم در هزار است ضرب می‌کنیم.

در واقع باید میزان سرمایه را در عدد نیم ضرب و سپس تقسیم‌بر هزار (1000) کنیم. یا به عبارتی در پنج ده هزارم (0.0005) ضرب کنیم.

مثال

سرمایه شرکتی در سال 1400 از مبلغ یک میلیارد ریال به پنج میلیارد ریال افزایش یافته است مبلغ افزایش سرمایه و میزان حق تمبر چقدر است؟

مبلغ افزایش سرمایه         4،000،000،000= 1،000،000،000- 5،000،000،000

حق تمبر                 2،000،000 = نیم در هزار * 4،000،000،000

بنابراین میزان حق تمبر افزایش سرمایه در این مثال با نرخ نیم در هزار معادل 2،000،000 ریال است.

اسناد و مدارک مشمول مالیات حق تمبر

ماده 46 قانون مالیات‌های مستقیم:

این ماده  بیان می‌کند که «از تمام اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر و یا معامله و مورد استفاده قرار داده می‌شود (به استثنای اوراق مذکور در مواد 21 و 28 این قانون) و اسناد کاشف از حقوق مالکیت نسبت به مال‌التجاره از قبیل بارنامه دریایی و هوایی و همچنین اوراق بیمه مال‌التجاره پنج هزار (5000) ریال و بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری یک هزار (1000) ریال حق تمبر دریافت خواهد شد.»

تبصره ماده 46:

از اوراق و مدراک زیر به شرح بیان‌شده حق تمبر اخذ می‌شود:

• کارت معافیت هریک از مشمولین نظام وظیفه که از انجام خدمت معاف می‌شوند. بابت صدور کارت معافیت مبلغ ده هزار ریال (10،000).

• کارنامه دانش آموزان در مقاطع تحصیلی مختلف مبلغ هزار (1000) ریال.

• گواهی فارغ التحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر مبلغ ده هزار (10.000) ریال

• هر گونه گواهینامه رانندگی بین‌المللی مبلغ پنجاه هزار (50.000) ریال.

• بابت شماره‌گذاری وسایل نقلیه‌ای که به صورت موقت وارد کشور می‌شوند، همچنین برای هر پلاک ترانزیت انواع خودرو مبلغ دویست هزار (200.000) ریال حق تمبر دریافت می‌شود.

• برای گواهینامه رانندگی انواع خودرو به ازای هر سال مدت اعتبار مبلغ هزار (1000) ریال!

• گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه خارجی مبلغ بیست هزار (20،000) ریال.

• گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های فنی، حرفه‌ای و همچنین دانشگاهی خارجی مبلغ پنجاه هزار (50000) ریال.

• بابت پروانه شغل‌های پزشکی، دندانپزشکی، پیراپزشکی، دامپزشکی و داروسازی، مبلغ 100،000 (صد هزار) ریال.

• بابت پروانه مامائی، مبلغ 20،000 (بیست هزار) ریال.

• برای مدرک تحصیلی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی مبلغ 20،000 (بیست هزار) ریال.

• برای جواز تاسیس واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌های کسب‌وکار مبلغ صد هزار (100.000) ریال و برای تجدید این جوازها مجدداً مبلغ پنجاه هزار (50.000) ریال.

ماده 44 قانون مالیات‌های مستقیم:

مطابق با این ماده از هر برگ چکی که بانک‌ها چاپ می‌کنند در زمان چاپ دویست (200) ریال حق تمبر دریافت می‌شود!

ماده 47 قانون مالیات‌های مستقیم:

از تمام قراردادها و اسناد مشابه آن‌ها به شرح زیر که بین بانک‌ها و مشتریان آن‌ها مبادله یا از طرف مشتریان تعهد می‌شود، درصورتی‌که در دفاتر اسناد رسمی ثبت نشود معادل ده هزار (10،000) ریال حق تمبر دریافت می‌شود:

• برگ قبول شرایط عمومی حساب جاری

• قراردادهای مربوط به سپرده‌های سرمایه‌گذاری.

• قرارداد وام یا اعطای تسهیلات از هر نوع

• اوراق و فرم‌های تعهدآوری که بانک‌ها در موقع انجام معاملات به امضای مشتریان خود می‌رسانند.

• وکالت نامه‌های بانکی که در دفتر بانک تنظیم می‌شود و مشتریان حق امضای خود را به دیگری واگذار می‌کنند.

• قراردادهای دیگری که بین بانک‌ها و مشتری‌ها منعقد می‌شود و طرفین تعهداتی را به عهده می‌گیرند و به امور مذکور در این ماده مرتبط می‌شود.

• تقاضای گشایش اعتبار اسنادی برای داخل ایران یا برای کشورهای خارجی در صورتی که تقاضا از طرف بانک قبول‌شده باشد و اعتبار اسنادی گشایش یابد.

• ضمانت نامه‌های صادر شده از طرف بانک

• تقاضای صدور ضمانت‌نامه در صورتی‌که تقاضا از طرف بانک قبول شده باشد و ضمانت‌نامه صادر گردد.

ماده 49 قانون مالیات‌های مستقیم:

در صورتی که اسناد مشمول حق تمبر موضوع مواد 45، 46، 47 و 48 قانون مالیات‌های مستقیم در ایران صادر شده باشد صادرکنندگان باید حق تمبرشان را بر اساس همان ماده‌ها پرداخت کنند؛ و اگر اسناد مذکور در خارج از کشور صادر شده باشد اولین شخصی‌که این اسناد را متصرف می‌شود باید قبل از هر نوع امضایی طبق قانون حقوق مقرر را پرداخت نماید. در واقع تمام موسسات یا اشخاصی که در ایران اسناد مذکور را معامله، دریافت یا تادیه می‌نمایند مسئول پرداخت‌ حقوق مقرر هستند.

معافیت‌های مربوط به حق تمبر

مواردی که معاف از مالیات حق تمبر هستند شامل موارد زیر است:

• برخی از شرکت‌هایی که در بورس فعالیت دارند:

اگر شرکتی که در بورس فعالیت می‌کند سرمایه خود را از محل مطالبات سهام داران یا آورده ی نقدی افزایش دهد، در این صورت از پرداخت مالیات حق تمبر معاف است

• تاسیس شرکت جدید یا افزایش سرمایه تحت شرایطی:

افزایش سرمایه شرکت یا تاسیس شرکت جدید تا سقف مجموع سرمایه‌های ثبت شده ی شرکت‌های ادغام شده از پرداخت مالیات حق تمبر معاف هستند.

• شرکت‌های فعال در مناطق آزاد تجاری:

شرکت‌هایی که در مناطق آزاد تجاری فعالیت دارند به مدت زمان 15 سال از تاریخ صدور مجوز، معاف از پرداخت مالیات حق تمبر هستند.

جریمه عدم پرداخت حق تمبر

با توجه به اینکه اوراقی که جنبه‌ی حقوقی دارند توسط الصاق و ابطال تمبر به رسمیت شناخته می‌شوند اگر این اوراق بدون مالیات حق تمبر باشند ارزش قانونی ندارند و استفاده از آن‌ها جرم به حساب می‌آید.

مطابق با ماده 51 قانون مالیات‌های مستقیم در صورت عدم پرداخت حق تمبر، متخلف علاوه بر اصل حق تمبر معادل 2 برابر آن جریمه می‌شود.

از جمله اوراق مشمول حق تمبر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سفته

• برات

• بارنامه

نهاد چاپ کننده اوراق مشمول حق تمبر

وزارت اقتصاد و دارایی مجوز چاپ اوراق مشمول حق تمبر را دارد و موظف است که اوراق را در اختیار متقاضیان قرار دهد.

پرداخت حق تمبر غیر حضوری

برای پرداخت حق تمبر به صورت غیرحضوری مراحل زیر را طی کنید:

• شناسه یکتای اداره ثبت را وارد کنید.

• وارد سامانه پرداخت الکترونیک مالیات شوید. در این سامانه شناسه یکتا، شناسه ملی شرکت و همچنین کد امنیتی را در قسمت‌های مربوطه وارد کنید.

• اگر سوالی مشاهده کردید که مربوط به شما نبود، شماره همراه خود را وارد کرده و سپس گزینه‌ی پرداخت آنلاین را بزنید.

توجه

از طریق سامانه اداره ثبت شرکت‌ها می‌توانید شناسه یکتا را ببینید. جهت دریافت شناسه یکتا برای شرکت تازه تاسیس با شماره پیگیری وارد این سامانه شوید. این سامانه شناسه یکتا را به شما نشان می‌دهد.

چند سوال متداول

• آیا حواله بانکی مشمول حق تمبر است؟

خیر . حواله بانکی مشمول مالیات حق تمبر نیست.

• حق تمبر برات و سفته چقدر است؟

نسبت به مبلغ آن‌ها معادل نیم در هزار

• بابت قراردادهای بین بانک‌ها و مشتریان در صورتی که در دفاتر اسناد رسمی ثبت نشود چقدر حق تمبر اخذ می‌شود؟

مطابق با ماده 47 قانون مالیات‌های مستقیم معادل ده هزار (10،000) ریال حق تمبر گرفته می‌شود.

• آیا شرکت‌های تعاونی نسبت به ثبت سرمایه مشمول حق تمبر هستند؟

خیر. بر اساس ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم شرکت‌های تعاونی نسبت به ثبت سرمایه مشمول حق تمبر نیستند.

• موعد پرداخت مالیات حق تمبر به سازمان امور مالیاتی چقدر است؟

موعد پرداخت حق تمبر مزبور دو ماه از تاریخ ثبت قانونی شرکت یا افزایش سرمایه است.

و در پایان

اطلاع از قوانین مالیاتی برای شرکت‌ها لازم است و گاهی بی اطلاعی از این قوانین و جریمه ها باعث ضرر و زیان شرکت‌ها می‌شود بنابراین تسلط بر مباحث مربوط به مالیات می‌تواند دقت شما را در این زمینه افزایش دهد.

توصیه‌ی ما به شما: مطالعه‌ی مقاله‌ی «مدارک لازم جهت تشکیل پرونده مالیاتی در اداره دارایی» است.

بیشتر بخوانید: حسابداری سامانه های مالیاتی -

14 قدم برای رسیدن به استقلال مالی