مالیات در خدمت کسب‌وکارهای کوچک
به گزارش رسانه مالیاتی ایران، روزنامه شرق نوشت: کارنامه عملکردی اقتصاد کشور از نظر شفافیت و البته سهولت کسب‌وکار چندان قابل قبول به نظر نمی‌رسد. رتبه ایران در شاخص سهولت کسب‌وکار جهان بین 165 کشور 127 است و از آن سو وضعیت کشور در شفافیت اقتصادی هم تعریف چندانی ندارد. براساس گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل که شاخص «درک فساد» را هر‌ساله برای 180 کشور جهان منتشر می‌کند، هر کشور در مقیاسی از صفر (بسیار فاسد) تا صد (بسیار پاک) رتبه‌بندی می‌شود و ایران در رده‌بندی سالانه 2024 نتوانست نمره‌ای بهتر از 23 کسب کند. براساس این رتبه‌بندی، ایران در رده 146 جهان در شاخص سالانه ادراک فساد قرار دارد. در این میان، الکترونیک‌کردن و شفاف‌کردن فرایند مالیاتی کشور به صورت جدی در دستور کار قرار گرفته و در همین راستا مشوق‌ها و تسهیلات مالیاتی برای صاحبان کسب‌وکارهای خرد در نظر گرفته شده است.
سازمان امور مالیاتی به دنبال شفافیت
در دو سال اخیر، سازمان امور مالیاتی ایران با تمرکز بر هوشمندسازی و استفاده از داده‌های دقیق، تحولات گسترده‌ای را در نظام مالیاتی کشور ایجاد کرده است. این اقدامات شامل توسعه سامانه‌های پیشرفته، کاهش فرایندهای دستی، افزایش سرعت رسیدگی به پرونده‌ها و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان است که به افزایش شفافیت، عدالت مالیاتی و اعتماد عمومی کمک کرده‌اند.همچنین تغییر ساختار سازمانی و تشکیل «معاونت هوشمندسازی مالیاتی» نشان‌دهنده عبور از مدل سنتی به نظام مبتنی بر داده و فناوری‌های نوین است. حسابرسی سیستمی جایگزین مدل سنتی شده و با تحلیل داده‌های مالیاتی، تمرکز بر پرونده‌های پرریسک افزایش یافته است. همچنین، استفاده از اظهارنامه‌های پیش‌فرض مبتنی بر داده و کاهش رسیدگی دستی موجب صرفه‌جویی در هزینه و زمان شده است. از نظر عدالت مالیاتی، افزایش سقف معافیت‌ها و حمایت از کسب‌وکارهای خرد باعث شده است بخش بزرگی از مالیات پرداختی به صورت عادلانه‌تر توزیع شود و بار مالیاتی از مودیان کوچک کاهش یابد.
حمایت مالیاتی از کسب‌وکارهای خرد
در این بین، تبصره ماده 100 یکی از راهکارهای مالیاتی است که در قانون مالیات‌های مستقیم برای تسهیل و تشویق صاحبان مشاغل در پرداخت مالیات پیش‌بینی شده است. بهطور ساده، این تبصره به افرادی که فروش سالانه آنها تا صد برابر سقف معافیت مالیاتی باشد، این امکان را می‌دهد که از ثبت‌نام و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف شوند. به عبارت دیگر، خرده‌فروشان می‌توانند از انجام برخی از مراحل پر‌دردسر مالیاتی معاف شوند.
این در حالی است که تا پیش از این کسانی که میزان فروش سالانه آنها تا 10 برابر سقف مالیاتی بود می‌توانستند از مزایای این تبصره بهره‌مند شوند. این تبصره بیشتر برای اشخاص حقیقی که مشاغل کوچک دارند در نظر گرفته شده است و شامل شرکت‌های تجاری نمی‌شود. در نهایت، به‌عنوان یکی از مزایای این تبصره، مالیات محاسبه‌شده برای مودیانی که از این تبصره استفاده می‌کنند، فقط هشت درصد بیشتر از مالیات مقطوع سال گذشته آنها خواهد بود. این یعنی در نهایت مالیات کمتری نسبت به حالت عادی پرداخت می‌کنند. براساس تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، مودیان صنوف خُرد می‌توانند با اتکا بر سازوکار خوداظهاری، بدون نیاز به ارائه مستندات فیزیکی یا طی تشریفات اداری مرسوم، تکالیف مالیاتی خود را به شکل ساده و شفاف انجام دهند.
بنا بر گفته فعالان اقتصادی، اجرای این ماده قانونی با حذف الزامات ارائه اسناد و مدارک زائد و بازنگری در فرایندهای اداری، زمینه ارتقای چابکی و بهره‌وری عملیاتی را در نظام مالیاتی کشور فراهم کرده است. حالا مودیان صنوف خُرد می‌توانند با اتکا به سازوکار خوداظهاری، بدون نیاز به ارائه مستندات فیزیکی یا طی تشریفات اداری مرسوم، تکالیف مالیاتی خود را به شکل ساده و شفاف انجام دهند؛ رویکردی که ضمن کاهش بوروکراسی و ارتقای شفافیت، ظرفیت نظارت و تحلیل داده‌محور را در فرایند تصمیم‌گیری مالیاتی تقویت می‌کند. گذشته از این، با توجه به شرایط اقتصادی کشور، افزایش سقف عددی تبصره 100 با هدف حمایت موثرتر از اصناف به‌ویژه مشاغل خرد و آسیب‌پذیر، از سوی دولت و با همکاری سازمان امور مالیاتی کشور ضمن تسهیل فرایندهای مالیاتی و کاهش مشکلات اداری، می‌تواند زمینه بهره‌مندی طیف گسترده‌تری از فعالان اقتصادی را از مزایای این تبصره فراهم آورد.
فعالان اقتصادی می‌گویند با فراهم‌شدن امکان انتخاب محل هزینه‌کرد مالیات توسط صاحبان مشاغل، اطمینان از تخصیص بخشی از منابع مالیاتی به حوزه‌هایی مانند امور خیریه، سلامت و سایر عرصه‌های عمومی، می‌تواند مشوق موثری برای افزایش مشارکت داوطلبانه اصناف در پرداخت مالیات باشد. این رویکرد، حتی فراتر از الزام قانونی، زمینه‌ساز بروز مسئولیت‌پذیری اجتماعی بیشتر در میان فعالان اقتصادی خواهد بود و آنان را به مشارکت‌های داوطلبانه گسترده‌تر در امور خیریه و خدمات عمومی ترغیب خواهد کرد. مژگان قناتی، عضو کمیسیون بیمه و مالیات اتاق اصناف ایران، درباره مزایای هوشمندسازی زیرساخت‌های رسیدگی امور مالیاتی، توضیح می‌دهد: حسابرسی سیستمی موجب سهولت چشمگیر امور مالیاتی و کاهش قابل توجه مراجعه حضوری به ادارات مالیاتی در سراسر کشور شده است. همچنین حرکت سازمان از رسیدگی‌های سنتی به سمت حسابرسی هوشمند به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و خانوادگی و همچنین مشاغلی که توسط افراد مسن مدیریت می‌شوند، اهمیت زیادی دارد؛ چرا‌که بسیاری از این افراد ترجیح می‌دهند امور خود را با روش‌های ساده و قابل دسترس‌تر پیش ببرند. با‌این‌حال، لازم است تعیین ضرایب و ارقام اعلام‌شده متناسب با شرایط واقعی درآمدی هر گروه صنفی باشد تا تمامی فعالان اقتصادی بتوانند بهطور عادلانه از مزایای این روند بهره‌مند شوند.
ارسال نظر