تحول در نظام مالیاتی با حرکت به سمت اخذ مالیات هوشمند و حسابرسی سیستمی

به گزارش رسانه مالیاتی ایران،آقای امیررضا محبی‌منش کارشناس حوزه اقتصادی در خصوص ضرورت کاهش وابستگی به نفت در بودجه و الزامات تحقق یک نظام مالیاتی کارآمد مبتنی بر داده‌محوری و هوشمندسازی ارکان اخذ مالیات از مودیان خاطرنشان کرد: نظام مالیاتی به‌عنوان یکی از ارکان کلیدی اقتصاد هر کشور، نقش مهمی در تامین منابع مالی دولت، ایجاد عدالت اقتصادی، و تنظیم فعالیت‌های اقتصادی ایفا می‌کند.

وی افزود: در دهه‌های گذشته، چالش‌های متعددی در نظام مالیاتی کشور، از جمله اتکای بیش‌ازحد به نفت، فرار مالیاتی گسترده، فقدان شفافیت و دخالت‌های سلیقه‌ای در فرآیند ممیزی مالیاتی، باعث شده بود تا بهره‌وری این نظام با موانعی جدی مواجه باشد. در این میان، حرکت به سمت مالیات‌گیری هوشمند و استقرار نظام مالیاتی داده‌محور با تکیه بر حسابرسی سیستمی به‌عنوان یک راهبرد تحول‌آفرین انجام شده است؛ رویکردی که می‌تواند موجب نظم‌بخشی به ساختار مالیاتی، تحقق عدالت مالیاتی، و افزایش اعتماد عمومی شود.

این کارشناس حوزه اقتصادی در ادامه با اشاره به تلاش‌های اخیر نظام مالیاتی گفت: طی چند سال گذشته اقدامات اساسی در راستای اصلاح نظام مالیاتی کشور به اجرا گذاشته شد. یکی از این اقدامات مهم در راستای تحقق نظام مالیاتی کارآمد و عادلانه مسئله مربوط به تقویت داده‌محوری و تقاطع‌گیری داده‌ها به جای ممیزمحوری و استقرار نظام مالیاتی هوشمند بوده است که در سال 1403 در بخش مالیات بر عملکرد شاهد تحقق 95 درصدی حسابرسی هوشمند و غیردستی بودیم که گامی بسیار مهم در راستای تحقق نظام مالیاتی هوشمند بوده است.

آقای محبی‌منش در ادامه اظهارنظر کرد: همچنین علاوه بر مسئله هوشمندسازی نظام مالیاتی، یک اقدام مهم دیگر در زمینه مشارکت مردم در تعیین هزینه‌کرد مالیات پرداختی خود نیز انجام شده است و در راستای ارتقای نظام مالیاتی کشور، بر شفافیت امور افزوده شد و مردم نیز در جریان محل هزینه‌کرد مالیات‌ها قرار گرفتند.

 وی با اشاره به عملکرد مثبت نظام مالیاتی در سال 1403 در تحقق و تقویت نظام مالیاتی داده‌محور در بخش مالیات بر عملکرد گفت: طی سال گذشته بخش قابل توجهی از اظهارنامه‌های مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی به صورت سیستمی و هوشمند حسابرسی شد. بخش زیادی از اظهارنامه‌های حوزه مالیات بر عملکرد نیز به صورت سیستمی توسط مودیان ثبت شد. این روندها به معنی سامان‌بخشی به امور مالیاتی کشور است و می‌تواند در جلب اعتماد مردم و بسترسازی برای جذب سرمایه‌ها به حوزه تولید موثر باشد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به مزیت‌های کلیدی نظام مالیاتی داده‌محور افزود: داده‌محوری؛ زیربنای تحول در نظام مالیاتی کشور است و تحول در نظام مالیاتی بدون تکیه بر داده‌های دقیق، گسترده و به‌موقع ممکن نیست. داده‌محوری به معنای استفاده نظام‌مند و هدفمند از اطلاعات و آمار دقیق در فرآیند شناسایی، تشخیص، ارزیابی و اخذ مالیات است. در یک نظام مالیاتی مدرن، ماموریت اصلی سازمان امور مالیاتی، تحلیل و پردازش داده‌هایی است که از منابع مختلف از جمله تراکنش‌های بانکی، صورتحساب های الکترونیکی، پایگاه‌های اطلاعاتی دستگاه‌های دولتی و خصوصی و سامانه‌های ثبت‌نام و اظهارنامه‌های مالیاتی به‌دست می‌آید.

جناب محبی‌منش در پایان گفت: ایجاد نظام مالیاتی داده‌محور مزایای متعددی دارد و منجر به کاهش فساد اداری، افزایش شفافیت، بهبود قابلیت پیش‌بینی درآمدهای مالیاتی و از همه مهم‌تر کاهش وابستگی به منابع ناپایدار مانند درآمدهای نفتی خواهد شد. در واقع، داده‌محوری زمینه‌ساز تحقق عدالت مالیاتی، شناسایی مودیان مالیاتی زیرزمینی و جلوگیری از فرار مالیاتی است.