نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی به 8.3 درصد رسید/ نظام مالیاتی ابزاری برای ارتقا عدالت اقتصادی و اجتماعی/ رشد بیش از پنج برابری واریزی به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در سال 1403

به گزارش رسانه مالیاتی ایران، سید محمد هادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در چهاردهمین همایش سیاست های مالی ‌و مالیاتی ایران که صبح امروز برگزار شد با اشاره به تامین مالی 1229 هزار میلیارد تومانی از محل منابع مالیاتی در سال گذشته، گفت: اگر زحمات کارکنان نظام مالیاتی نبود، قطعاً دستاوردهای امروز سازمان امور مالیاتی محقق نمی‌شد.

وی افزود: سال‌ها اتکای بیش از حد به منابع نفتی اجازه نمی‌داد منابع پایدار مالیاتی توسعه یابد. اما در سال‌های اخیر با برنامه‌ریزی‌های دقیق و تلاش مداوم، توانستیم این وابستگی را کاهش دهیم و به سمت تامین منابع پایدار از محل مالیات حرکت کنیم.

آقای سبحانیان اظهارداشت: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور که یکی از مهم‌ترین شاخص‌های عملکرد نظام مالیاتی است از 5.7 درصد در سال 1400 به 8.3 درصد در سال گذشته افزایش یافته است. همچنین سهم مالیات در منابع عمومی بودجه که در سال 1400 زیر 30 درصد بود به حدود 50 درصد در سال گذشته رسید. نسبت مالیات به هزینه‌های جاری دولت نیز از 40 درصد در سال 1400 به نزدیک 70 درصد افزایش یافته است. این نسبت در بسیاری از کشورهای پیشرفته نزدیک به 100 درصد است.

وی افزود: شهرداری‌ها و دهیاری‌ها بخش قابل توجهی از منابع مالی خود را از طریق نظام مالیاتی تامین می‌کنند. در سال 1400 حدود 48 هزار میلیارد تومان به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اختصاص یافت اما در سال 1403 این رقم به بیش از 244 هزار میلیارد تومان افزایش یافت که رشدی بیش از پنج برابری را نشان می‌دهد.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با اشاره به طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها، تصریح کرد: در سال گذشته، بیش از 361 هزار نفر از مودیان در این طرح شرکت کردند و مالیات خود را اصطلاحاً "نشان‌دار" کردند. این اقدام باعث شد حدود 2000 پروژه در کشور از طریق مالیات تامین مالی شوند. به‌عنوان نمونه، 1.2 هزار میلیارد تومان برای پروژه‌های حمل‌ونقل، 1.2 هزار میلیارد تومان برای آموزش‌وپرورش، و 1.1 هزار میلیارد تومان برای  منابع آب تامین شد. همچنین، 750 میلیارد تومان نیز به پروژه‌های زیرساختی دیگر اختصاص یافت.

وی افزود: در سال گذشته، تامین مالی پروژه‌های بهداشت و درمان به مبلغ 660 میلیارد تومان انجام شده است. همچنین در حوزه آموزش عالی نیز شاهد تامین مالی قابل توجهی بودیم.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور بیان کرد: رئیس‌جمهور معتقد است باید اقتصاد را به دست مردم سپرد. همراهی مردم در توسعه و آبادانی کشور از طریق مشارکت در پروژه‌های مالیاتی یکی از راهبردهای اصلی است. امیدواریم که این مسیر با همکاری سازمان برنامه و بودجه و ایجاد یک درک مشترک تداوم یابد.

وی با بیان اینکه ما در تلاشیم تا نظام مالیات‌ستانی را از حالت سنتی به یک نظام سیستمی و هوشمند تبدیل کنیم، گفت: این روند شامل استفاده از اطلاعات شفاف و به‌روز برای تقویت اعتماد عمومی و کاهش فرار مالیاتی خواهد بود. همچنین قوانین مترقی مانند قانون «پایانه‌ های فروشگاهی و سامانه مودیان» نقش مهمی در سیستماتیک‌شدن فرآیند مالیات‌ستانی ایفا کرده‌اند.

معاون وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه معافیت‌های فعلی مالیاتی کشور، در بسیاری از موارد، هدفمند یا اثرگذار نیستند، گفت: برخی از این معافیت‌ها بدون زمان‌بندی مشخص اجرا شده‌اند و به اهداف تعیین‌شده اصابت نکرده‌اند. ما مشکلی با معافیت‌های مالیاتی نداریم اما این معافیت‌ها باید هدفمند، زمان‌دار و موثر باشند. اگر نظام معافیتی اصلاح نشود همچنان با چالش‌های جدی در حوزه بهره‌وری اقتصادی مواجه خواهیم بود.

وی بیان کرد: لایحه مالیات بر مجموع درآمد در مجلس در حال بررسی است. نگاه ما در تدوین این لایحه صرفاً درآمدی نبوده است. هدف اصلی، تحقق عدالت مالیاتی است. با اجرای این طرح، محاسبه مالیات به جای منابع پراکنده از درآمد مجموع افراد انجام خواهد شد. همچنین، هزینه‌های اساسی مانند بهداشت، درمان، آموزش و مسکن به عنوان معافیت لحاظ خواهد شد تا فشار بر خانوارهای کم‌توان کاهش یابد.

آقای سبحانیان گفت: ما برای رسیدن به یک نظام مالیاتی بهره‌ور و عادلانه، نیازمند اصلاحات ساختاری هستیم. این شامل حذف معافیت‌های ناکارآمد، تقویت زیرساخت‌های اطلاعاتی و افزایش شفافیت است. نظام مالیاتی باید ابزاری برای عدالت اقتصادی و اجتماعی باشد، نه صرفاً یک ابزار درآمدی.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور گفت: در حوزه مشاغل سال گذشته 80 درصد رسیدگی‌ها به صورت سیستمی بوده و تنها 20 درصد به صورت دستی و در حوزه اشخاص حقوقی 70 درصد اظهارنامه ها به صورت سیستمی رسیدگی شده‌اند و تتها 30 درصد توسط ماموران مالیاتی مورد رسیدگی قرار گرفت.

 سید محمد هادی سبحانیان گفت: مالیات ابرازی مودیان حقوقی در سال 1400، حدود 58 هزار میلیارد تومان بود که این عدد در سال قبل به بیش از 200 هزار میلیارد تومان رسیده است. این رشد، علیرغم کاهش نرخ برخی مالیات‌ها محقق شده و به دلیل شفاف‌سازی اطلاعات و ارائه اظهارنامه‌های پیش‌فرض بوده است.

آقای سبحانیان خاطرنشان کرد: اکنون با توجه به ارائه اطلاعات شفاف به مودیان حقیقی، رشد قابل‌توجهی در مالیات‌های ابرازی داشته‌ایم، اما هنوز راه زیادی در پیش است. برخی انتقادات به تفاوت میان مالیات‌ستانی از دستمزد حقوق‌بگیران و مودیان حقیقی وارد است و ما تلاش می‌کنیم این ناهماهنگی‌ها را برطرف کنیم.

وی افزود: در تلاشیم که تعیین و تشخیص مالیات از قواعد انسانی به فرآیندهای کاملاً سیستمی منتقل شود. این تغییر باعث ارتقای شفافیت و بهبود فضای کسب‌وکار خواهد شد.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور بیان کرد: در حوزه اجاره مستغلات: در سال جاری، 100 درصد پرونده‌های این حوزه به صورت سیستمی رسیدگی شد، در حالی که سال گذشته 90 درصد توسط ماموران مالیاتی رسیدگی می‌شد. در حوزه اصناف و مشاغل سال گذشته 80 درصد پرونده‌های ارائه‌شده به صورت سیستمی بررسی شد و این آمار در سال‌های اخیر به‌طور مداوم رو به افزایش بوده است.

جناب سبحانیان تاکید کرد : در حوزه اشخاص حقوقی 70 درصد اظهارنامه‌های اشخاص حقوقی در سال 1403 به صورت سیستمی رسیدگی و قطعی شده است، در حالی که این عدد در سال‌های قبل بسیار پایین‌تر بود.

وی با تاکید بر اهمیت اجرای قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان گفت: سامانه مودیان با صدور فاکتور الکترونیکی و تایید دوطرفه توسط خریدار و فروشنده، یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های مالیات‌ستانی در سطح بین‌المللی است. این سامانه با تاکید بر اصل صحت اطلاعات ارائه‌شده توسط مودی، باعث شفافیت بیشتر و کاهش تخلفات شده است. این قانون، علی‌رغم پیچیدگی‌های اجرایی، از دی‌ماه 1402 عملیاتی شد و تاکنون تحولات چشمگیری در نظام ارزش افزوده ایجاد کرده است.

سبحانیان خاطرنشان کرد: قانونگذار در این حوزه تصریح کرده است که اصل بر صحت اطلاعات مودی است، مشروط بر اینکه مودیان در سیستم ثبت‌نام کرده و فاکتورهای الکترونیکی را به‌درستی صادر کنند. این گام بزرگ، کمک شایانی به مبارزه با فاکتورهای صوری و تخلفات کرده است.

وی گفت: نظام مالیاتی باید ابزاری برای ارتقای عدالت اقتصادی باشد. ما با هوشمند سازی، شفاف‌سازی و همکاری مردم و مسئولان در مسیر تحقق این هدف گام برمی‌داریم. چالش‌هایی وجود دارد، اما مسیر تحولی سازمان به سمت پیشرفت پیش می‌رود.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور تاکید کرد: در سال 1401، بیش از 7 میلیون مودی جدید شناسایی شد که این امر ناشی از اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان است. تعداد اشخاص متصل به سامانه مودیان از 1700 نفر در ابتدای سال 1401 به بیش از 265 هزار نفر در پایان سال گذشته افزایش یافت.

جناب سبحانیان افزود: در سه‌ماهه اول سال 1402، حدود 50 میلیون صورت‌حساب الکترونیک ثبت شد که این رقم در دوره چهارم سال 1403 به بیش از 2.5 میلیارد صورت‌حساب رسید. این رشد چشمگیر به شفافیت داده‌ها و افزایش کارایی اقتصادی کمک شایانی می‌کند.

وی تصریح کرد: حجم بالای ارباب‌رجوع و تغییرات مداوم قوانین فشار زیادی به کارکنان وارد کرده است. لازم است قوانین جدید با آموزش مناسب و پذیرش اجتماعی اجرا شوند. مالیات علاوه بر اینکه یک امر اقتصادی، یک امر اجتماعی است و باید به دغدغه‌های مودیان توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور گفت: حرکت به سمت داده‌محوری و اجرای قانون پایانه فروشگاهی کاهش مراجعات مردم به ادارات مالیاتی، شفافیت بیشتر و کاهش تبعیض میان مودیان را در پی دارد. این اقدامات رضایت‌مندی بیشتری را در میان جامعه اقتصادی کشور ایجاد خواهد کرد.

سبحانیان گفت: ما گام‌های بزرگی برداشته‌ایم، اما برای دستیابی به نظام مالیاتی مطلوب‌تر باید اقدامات بیشتری انجام شود. امیدواریم با حمایت تمامی متخصصان و همکاران ادامه این مسیر با موفقیت همراه باشد.