حسابرسی سیستمی گامی به سوی عدالت مالیاتی/ برابری عادلانه در مالیات کسبه با حسابرسی سیستمی

به گزارش رسانه مالیاتی ایران، آقای حبیب قاسمی، نماینده دهاقان و شهرضا در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم که بر پرداخت مالیات به‌صورت سیستمی تاکید دارد، گفت: براساس گزارش عملکرد سال 1402، بیش از 95 درصد مالیات‌ها از طریق اظهارنامه‌های الکترونیکی پرداخت شده است که این نشان از روند رو به رشد اجرای حسابرسی سیستمی دارد. این تغییر، گامی موثر در جهت تحقق عدالت مالیاتی و کاهش تخلفات است.

آقای قاسمی با اشاره به نقش فناوری در بهبود فرآیندهای مالیاتی، اظهار داشت: یکی از مزایای حسابرسی سیستمی این است که نقش ممیزان مالیاتی را کاهش داده و از خطای انسانی جلوگیری می‌کند. انسان‌ها امکان بروز خطای غیرعمدی در تصمیم‌گیری‌ها دارند. حذف این عامل انسانی از فرآیند بررسی مالیاتی، نه‌تنها میزان این خطاها را کاهش می‌دهد، بلکه از بروز تصمیمات سلیقه‌ای و فساد اداری نیز جلوگیری می‌کند.

عضو کمیسیون عمران مجلس همچنین به تاثیر مثبت این سامانه در افزایش شفافیت اشاره کرد و گفت: مودیان مالیاتی وقتی با یک سامانه دقیق و فرمول‌بندی شده مواجه می‌شوند، می‌توانند وضعیت مالیاتی خود را با سایر افراد در همان صنف و منطقه مقایسه کنند و با مشاهده عدالت مالیاتی این امر منجر به عدالت مالیاتی می شود.

قاسمی افزود: در گذشته، شاهد اختلافات فاحشی در میزان مالیات پرداختی دو واحد صنفی مشابه در یک خیابان بودیم که ناشی از عدم شفافیت در سیستم مالیاتی و اعمال سلیقه‌ای ممیزان مالیاتی بود. اما حالا، سامانه‌های حسابرسی سیستمی امکان مقایسه و ارزیابی دقیق‌تری را بین کسبه با شرایط یکسان فراهم می‌کند.

وی با اشاره به تجربه کشورهای پیشرفته در اجرای سیستم‌های مالیاتی الکترونیکی، افزود: در بسیاری از کشورها، درآمدهای پایدار دولت‌ها مبتنی بر مالیات است و مردم به‌دلیل وجود سامانه‌های شفاف و کارآمد، در تاریخ‌های مشخص و بدون نیاز به مراجعه حضوری، اظهارنامه‌های مالیاتی خود را ثبت و پرداخت می‌کنند. این مسئله نه‌تنها موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های مردم می‌شود، بلکه از اتلاف منابع و ایجاد هزینه‌های اضافی برای دولت نیز جلوگیری می‌کند.

نماینده شهرضا و دهاقان در مجلس همچنین به مزایای جانبی این سیستم اشاره کرد و گفت: اجرای حسابرسی سیستمی علاوه بر تسهیل در فرآیند مالیات‌ستانی، اثرات مثبتی همچون کاهش ترافیک، کاهش مصرف کاغذ و بهبود کیفیت هوای شهرها دارد. وقتی نیازی به مراجعه حضوری برای تسویه مالیات نباشد، هزینه‌های حمل‌ونقل و ترددهای غیرضروری نیز کاهش می‌یابد که این موضوع در راستای سیاست‌های کاهش آلودگی و حفظ محیط زیست نیز موثر است.

عضو کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس در پایان تاکید کرد که برای دستیابی به یک نظام مالیاتی عادلانه و شفاف، باید نواقص احتمالی سامانه‌های مالیاتی نیز برطرف شود.

این نماینده مجلس دوازدهم افزود: هرچند اجرای سیستم‌های مالیاتی دیجیتال یک پیشرفت قابل توجه است، اما نباید از مشکلات احتمالی آن غافل شد. باید به‌صورت مداوم، این سامانه‌ها به‌روزرسانی شده و اشکالات آن رفع شود تا از ایجاد نارضایتی در میان مودیان جلوگیری شود. تنها در این صورت می‌توان به یک نظام مالیاتی عادلانه، شفاف و کارآمد دست یافت.