یک تبصره و صد مزیت!

به گزارش رسانه مالیاتی ایران، در دولت اخیر، تحرک، پویایی و نظام مالیاتی عادلانه و کارآمد در عرصه عمل با موفقیت‌های آشکاری همراه گشته و امیدها برای شفاف‌سازی فعالیت‌های اقتصادی و تحقق اقتصادی پویا مبتنی بر درآمدهای پایدار مالیاتی افزایش یافته است. اقدامات و دستاوردهای تحولی سازمان امور مالیاتی کشور با ارائه تسهیلات و مشوق‌های مالیاتی به اقشار مختلف مودیان به‌ویژه اصناف و صاحبان مشاغل،  مورد توجه اغلب صاحب‌نظران و رسانه‌های مهم و منصف کشور قرار گرفته است؛ برای نمونه «خبرگزاری ایرنا» در تازه‌ترین گزارش اقتصادی با عمل به رسالت اجتماعی خویش، برخی اقدامات و دستاوردهای مهم نظام مالیاتی در حوزه بررسی مزایای تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

در این گزارش آمده است:

با وجود آنکه اصناف سهم 6 درصدی از پرداخت مالیات در کشور دارند اما تقریباً همه ساله سازمان امور مالیاتی تسهیلاتی را برای پرداخت مالیات این قشر در نظر می‌گیرد. به طور مثال در سال‌های اخیر این سازمان مشوق قابل توجهی را برای پرداخت مالیات صاحبان مشاغل و اصناف در دستور کار قرار داده است که به تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم معروف است. برای استفاده از این تبصره قانونی، سقف درآمدی به طور سالانه معین می‌شود و افرادی که فروش بالاتر از این سقف داشته باشند امکان استفاده از این مشوق را نخواهند داشت. به طور مثال این سقف در سال 1402 شش میلیارد و 720 میلیون تومان بود و در واقع صاحبان مشاغلی که مجموع فروش کالا و ارائه خدمات آنها کمتر از شش میلیارد و 720 میلیون تومان بود می‌توانستند از مزایای این تبصره استفاده کنند. در سال 1403 اما سازمان امور مالیاتی با افزایش سه برابری سقف درآمدی صاحبان مشاغل و رساندن آن به هجده میلیارد تومان، دایره مشمولان این مشوق را گسترده‌تر کرده است.

در سال 1402 در مجموع نزدیک به 4 میلیون نفر از اصناف از تبصره ماده (100) استفاده کردند که انتظار می‌رود با تغییر شرط برخورداری از این امکان قانونی و افزایش سقف آن به هجده میلیارد تومان، این عدد در سال جاری با افزایش قابل‌ملاحظه‌ای همراه شود. همچنین در سال 1402،‏ در مجموع بیش از 20 هزار میلیارد تومان مالیات توسط اصناف و با بهره‌گیری از مزایای تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم پرداخت شده است. این رقم در حالی وصول شد که سهم مالیات مشاغل 6 درصد از کل وصولی و در حدود 51 هزار میلیارد تومان بود.

در میان استان‌های سراسر کشور، استان چهارمحال بختیاری با 84 درصد نسبت تعداد اشخاص حقیقی فعال به تعداد کل مودیان و 52 هزار نفر تعداد مودیان اشخاص حقیقی فعال، رتبه اول در استفاده از تبصره ماده (100) در کل کشور را داراست. در این رده‌بندی استان‌های خراسان جنوبی و یزد به ترتیب با 81 و 80 درصد رتبه‌های بعدی را در میزان استفاده از این تبصره قانونی در اختیار دارند.

تعیین مالیات به صورت مقطوع، عدم نیاز به تسلیم اظهارنامه و عدم تکمیل جداول درآمد و هزینه از مهم‌ترین مزایای استفاده از تبصره ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم است. بر این اساس مالیات مقطوع مودی با توجه به اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی و سوابق مودی تعیین شده و در درگاه خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی https://my.tax.gov.ir قرار می‌گیرد. بنابراین تنها در صورت مراجعه مودی به درگاه سازمان امور مالیاتی و مشاهده فرم مقطوع مالیات خود می‌تواند از مزایای تبصره ماده (100) استفاده نماید.

در این راستا چنانچه مودی پس از مشاهده مالیات مقطوع خود در درگاه سازمان امور مالیاتی آن را قبول نداشته باشد الزاماً می‌بایست حداکثر تا پایان خردادماه اظهارنامه تسلیم کند. در چنین شرایطی اظهارنامه مودی مورد رسیدگی قرار گرفته و در صورت عدم ارائه اظهارنامه برای مودی مالیات مقطوع تعیین شده قطعی خواهد شد.  

عدم نیاز به نگهداری اسناد و مدارک و عدم امکان ورود به پرونده توسط ادارات و رسیدگی توسط ماموران مالیاتی یکی دیگر از مزایای مهم استفاده از این تبصره قانونی به شمار می‌آید. این امر مواجهه و رویارویی با کارشناسان ادارات امور مالیاتی را به حداقل ممکن کاهش داده و مودی را از رفت و آمد به ادارات و صرف وقت و هزینه و قرار گرفتن در فرآیندهای طولانی تشخیص و رسیدگی بی نیاز می‌کند.

از دیگر تسهیلات مهم اجرای تبصره ماده (100) امکان پرداخت مالیات در اقساط بلندمدت است. چنانچه مودی هنگام درخواست پرداخت مالیات به صورت قسطی بابت عملکرد سال‌های قبل، بدهی نداشته باشد می‌تواند مالیات مقطوع یا ابرازی خود را در 10 قسط به صورت مساوی پرداخت نماید. در این صورت اگر مودی بخواهد بدهی مالیاتی خود را تسویه نماید، لازم است ابتدا ترتیب پرداخت بدهی خود را با چک الکترونیک در حداکثر 6 ماه و در 7 قسط مساوی مشخص کرده و سپس اصل مالیات خود را در همان 10 قسط پرداخت نماید.   

در حالت دیگر و در صورتی که مودی بابت عملکرد سال‌های قبل، بدهی داشته باشد امکان تقسیط مالیات مقطوع یا ابرازی وی در 5 قسط مساوی فراهم است. همچنین برای نخستین بار در تاریخ سازمان امور مالیاتی کشور افراد می‌توانند مالیات خود را در صورت استفاده از چک الکترونیک، فارغ از اینکه بدهی داشته باشند یا نداشته باشند، در 15 قسط پرداخت نمایند. این نکته را هم باید ذکر کرد که برای مودیانی که از تبصره ماده (100) استفاده می‌کنند و در املاک استیجاری فعالیت شغلی دارند، هزینه‌های اجاری در محاسبه مالیات موثر خواهد بود.  

همان‌طور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد با وجود سهم بسیار پایین اصناف در پرداخت مالیات در مقایسه با دیگر مودیان در کشور اما تسهیلات درخور توجهی از جانب نظام مالیاتی برای ایشان فراهم شده است. اجرای تبصره ماده (100) فرصت ارزشمندی است تا اصناف و صاحبان مشاغل با بهره‌گیری از این تبصره قانونی از مزایای قابل توجه آن استفاده مطلوبی به عمل آورند. تسهیلات سازمان امور مالیاتی برای اصناف به اجرای تبصره ماده (100) محدود نشده و افزایش سه برابری میزان معافیت صاحبان مشاغل از 47 میلیون تومان در سال 1402 به 144 میلیون تومان در سال 1403 و همچنین مالیات صفر 50 درصد مشاغل در سال 1402 و مالیات زیر 20 میلیون تومان 40 درصد آنها شاهدی بر این ادعاست.