مقایسه مبالغ پرداخت مالیات حقوق با مالیات‌های وصولی صاحبان مشاغل، نادرست است

به گزارش رسانه مالیاتی ایران، سازمان امور مالیاتی کشور در پاسخ به مطلبی که روزنامه "کار و کارگر" مورخ 4 خردادماه 1404 با عنوان «کارمندان و کارگران بازندگان بازی نظام مالیاتی معیوب کشور؛ افراد زیر خط فقر هم در کشور مالیات می‌پردازند!» منتشر کرده است، توضیحاتی به این شرح ارائه کرد:

حسب مقررات ماده (84) قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال 1366 و اصلاحیه و الحاقات بعدی آن، همه ساله وفق احکام مصوب در قوانین بودجه سنواتی توسط مجلس شورای اسلامی، سقف معافیت مالیاتی از درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق و همچنین نرخ‌های مالیاتی این منبع مالیاتی تعیین و پس از ابلاغ آن؛ مراتب در دستور کار سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان سازمان متولی وصول مالیات و نظارت بر حسن اجرای قوانین مالیاتی، در همان سال مربوطه قرار می‌گیرد.

در همین راستا، طبق مقررات ماده (86) قانون مالیات‌های مستقیم، پرداخت کنندگان حقوق هنگام هر پرداخت یا تخصیص آن مکلف‌اند مالیات متعلق تعیین شده را مطابق مقررات از حقوق کسر و تا پایان ماه بعد از پرداخت حقوق، به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز نمایند. این درحالی است که به موجب مقررات ماده (100) قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل مکلفند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت شغلی خود را در طی یک سال شمسی تا آخر خرداد ماه سال بعد تسلیم و مالیات متعلق به آن را پرداخت نمایند.

بنابراین همانگونه که ملاحظه می‌شود، مالیات بر درآمد حقوق افراد به موجب مقررات حداکثر تا پایان ماه بعد از دریافت حقوق به حساب سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود، لیکن پرداخت مالیات بر درآمد صاحبان مشاغل پس از پایان یک سال شمسی و با مهلت سه ماهه پرداخت می‌شود. لذا مقایسه مبالغ پرداخت مالیات حقوق در یک سال با مالیات‌های وصولی صاحبان مشاغل در همان سال با توجه به مهلت‌های مقرر قانونی و وقفه‌های زمانی مذکور قیاس نزدیک به واقعیت نمی‌باشد.

علی ایحال با توجه به گزارشات عملکرد درآمدهای مالیاتی اعلامی از سوی سازمان امور مالیاتی کشور به شرح جدول ذیل، می‌توان اذعان نمود؛ تقریباً سهم منابع مربوط به درآمد مالیاتی صاحبان مشاغل و مالیات بر درآمد حقوق از سهم یکسان و نزدیک به هم در کل درآمدهای مالیاتی برخوردار می‌باشند.

ردیف	شرح	مبلغ کل مالیات پرداختی در سال 1401 (میلیارد ریال)	سهم پرداختی مالیات از کل درآمدهای مالیاتی 1401 (درصد)	مبلغ کل مالیات پرداختی در سال 1402 (میلیارد ریال)	سهم پرداختی مالیات از کل درآمدهای مالیاتی سال 1402 (درصد)	مبلغ کل مالیات پرداختی در سال 1403 (میلیارد ریال)
1	مالیات بر درآمد مشاغل	516,489	10/94	778،375	9/60	تا زمان ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی (آخر خرداد ماه سال 1404) نامشخص
2	مالیات بر درآمد حقوق کارکنان اعم از بخش خصوصی و دولتی	530,505	11/23	817،622	10/08	1،362،621
3	مالیات بر درآمد مستغلات	82,404	1/74	110،465	1/36	تا زمان ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی (آخر تیر ماه سال 1404) نامشخص
4	کل درآمدهای مالیاتی مستقیم وکالاها وخدمات	4,723,104	-	8,107,824	-	تا زمان ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی (آخر تیر ماه سال 1404) نامشخص

منبع استخراج داده: سامانه مدیریت اطلاعات پژوهشی مالیاتی به آدرس الکترونیکی https://taxresearch.ir/

این در حالی است که با توجه به میزان معافیت مالیاتی اعمال شده برای حقوق بگیران براساس سقف معافیت مالیاتی درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق در قوانین بودجه سال‌های 1401 و 1402 و همچنین میزان معافیت‌های اعمال شده به موجب قانون مالیات‌های مستقیم برای صاحبان مشاغل به شرح جدول ذیل مبین بهره‌مندی بیشتر حقوق بگیران از معافیت مالیاتی نسبت به صاحبان مشاغل است. به نحوی که ترتیب در سال مذکور میزان معافیت اعمالی برای حقوق بگیران 4.5 و 2.5 برابر معافیت اعمالی برای صاحبان مشاغل بوده است. بنابراین ادعای پرداخت مالیات بیشتر توسط قشر حقوق بگیر نسبت به صاحبان مشاغل با درنظر نگرفتن میزان معافیت‌های مالیاتی اعطایی خود قیاسی ناعادلانه است.

ردیف

شرح

سال 1401

(مبالغ به میلیون ریال)

سال 1402

(مبالغ به میلیون ریال)

میزان کل معافیت اعطایی به حقوق بگیران با توجه به سقف معافیت اعلامی در قانون بودجه

6,054,971,095

8,527,545,323

مجموع کل معافیت مالیاتی در مالیات عملکرد برای صاحبان مشاغل

1،346،900،202

3،318،415،450

منبع: نامه شماره 200/16970/ص مورخ 1403/08/27 عنوان وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی وقت

در ادامه شایان ذکر است، با توجه به میزان مالیات پرداختی و همچنین تعداد صاحبان مشاغل دارای پرونده مالیاتی و تعداد حقوق بگیران دارای فهرست در سامانه‌های عملیاتی سازمان امور مالیاتی به شرح جدول ذیل بیانگر بیشتر بودن میزان سرانه مالیات پرداختی توسط صاحبان مشاغل نسبت به حقوق بگیران در کل کشور در سال‌های 1401 و 1402 است. بنابراین همانگونه که ملاحظه می‌شود همچنان صاحبان مشاغل با پرداخت مالیات سرانه بالاتر نسبت به سرانه مالیات پرداختی حقوق بگیران می‌باشند.

ردیف	شرح	سال 1401			سال 1402
ردیف	شرح	تعداد اشخاص	مبلغ کل مالیات پرداختی (مبالغ به میلیارد ریال)	سرانه مالیات پرداختی (ریال)	تعداد اشخاص	مبلغ کل مالیات پرداختی (مبالغ به میلیارد ریال)	سرانه مالیات پرداختی (ریال)
1	صاحبان مشاغل	4،445،787	516,489	116,174,931	7،357،209	778،375	105,797,592
2	حقوق بگیران	7,944,942	530,505	66,772,671	8,498,007	817،622	96,213,383

منبع: نامه شماره 200/12964/ص مورخ 1403/07/03 عنوان عضو محترم کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس محترم شورای اسلامی

در خاتمه، لازم به تاکید است که به دلیل مواعد مقرر قانونی حسب مقررات مطروحه فوق، امکان اظهارنظر در خصوص سرانه مالیات پرداختی حقوق بگیران و صاحبان مشاغل در سال 1403 در حال حاضر امکان پذیر نمی‌باشد.