با انواع ضمانت نامه بانکی و کاربردشان آشنا شوید
حتماً اسم ضمانت نامه بانکی را در شرایط مختلف مثل زمان انعقاد قرارداد یا زمان استخدام و… شنیدید. به همین خاطر قصد داریم در این مقاله شما را با ضمانت نامه‌های بانکی پرکاربرد و حتی ثبت سند حسابداری آنها آشنا کنیم.
ضمانت نامه بانکی چیه؟
ضمانت نامه درواقع به سندی گوییم که برای ایجاد تعهد در مورد یک موضوع خاص داده میشود و درصورتی‌که شخص متعهد، کار خود را به‌خوبی انجام ندهد شخص ذینفع می تواند آن سند را توقیف کند.
انواع ضمانت نامه بانکی کدامند؟
متناسب با اینکه ضمانت نامه ها بابت کار خاصی باید صادر و ارائه شوند، به 3 گروه پرکاربردش خواهیم پرداخت.
انواع ضمانت نامه ها
- ضمانت نامه حضور در مناقصه؛
- حسن انجام تعهدات؛
- ضمانت نامه پیش پرداخت .
-
ضمانت نامه حضور در مناقصه:
زمانی که سازمان‌های دولتی و غیردولتی قصد دارند پروژه‌های خود را به دیگران ارجاع بدهند البته با کمترین قیمت پیشنهادی، جهت اطمینان خاطر از اینکه مناقصه به شکل صحیح برگزار شود، ضمانت نامه‌های بانکی شرکت در مناقصه از شرکت‌کنندگان دریافت می کنند. مبلغ این ضمانت نامه اصولاً 5% از مبلغ پیشنهادی قرارداد هست.
-
ضمانت نامه حسن انجام تعهدات:
این ضمانت نامه بانکی در دو حالت صادر و ارائه میشود. زمان استخدام برای ایجاد تعهد از نیروی استخدامی در مورد نحوه درست وظایف و …؛ و زمانی که در قراردادها بخواهند تعهدات، در زمان مقرر و معین و باکیفیت مدنظر انجام شود؛ مثل تعهدات پیمانکار در قبال کارفرما. مبلغ ضمانت نامه را اصولاً بین 5% تا 10% مبلغ پیشنهادی قرارداد در نظر می‌گیرند. اینکه در چه مواردی از چه نرخی استفاده کنیم در ادامه خواهیم گفت.
چه زمانی ضمانت نامه حسن انجام تعهدات با نرخ 5 % صادر گردد؟
زمانی که موضوع قرارداد احداث (امور ساختمانی)، استخراج و فرآوری معادن، حمل‌ونقل کالا (باربری)، نصب، ساخت و… باشد؛ 5 درصد مبلغ قرارداد را به‌عنوان ضمانت نامه باید به کارفرما ارائه نمود.
چه زمانی ضمانت نامه حسن انجام تعهدات با نرخ 10 % صادر گردد؟
زمانی که موضوع قرارداد تعمیر، نگهداری و بهره‌برداری، خدمات پشتیبانی، حمل‌ونقل مسافر و سایر معاملات طبق قوانین باشد؛ 10 درصد مبلغ قرارداد را به‌عنوان ضمانت نامه باید به کارفرما ارائه کرد.
-
ضمانت نامه پیش پرداخت:
پیمانکار بعد از تحویل زمین کارگاه از کارفرما باید شروع به تجهیز و آماده‌سازی وسایل کند؛ و مسلماً نیازمند بودجه مناسب است. درصورتی‌که این مبلغ را برای شروع فعالیت نداشته باشد، اگر با کارفرما به توافق برسند، مبلغی به‌عنوان پیش‌پرداخت توسط کارفرما به پیمانکار پرداخت میشود. البته پیمانکار باید ضمانت نامه‌ی پیش‌پرداختی با نرخ 14.5% تا 20% به کارفرما ارائه کند. این نرخ‌ها را متناسب با اینکه چه مبلغی توافق شده در نظر می‌گیرند. چراکه مبلغ ضمانت نامه برابرِ با مبلغ توافقی است.
3 مرحله مهم از ابتدا تا انتهای کار ضمانت نامه های بانکی
-
سپردن ضمانت نامه:
در این مرحله فرد تعهد کننده با ارائه وثیقه به بانک ضمانت‌نامه را دریافت و در اختیار شخص ذینفع قرار می دهد و درصورتی‌که قصوری در انجام کار صورت بگیرد، ضمانت نامه توسط ذینفع توقیف می شود.
-
آزاد سازی :
زمانی که فرد تعهد کننده وظایفش را به‌خوبی انجام داد، باید ضمانت نامه‌ای که به فرد ذینفع داده بود را دریافت کند. درواقع وظیفه شخص ذینفعِ که ضمانت نامه را در زمان اتمام قرارداد آزاد کند.
-
تقیل ضمانت نامه
زمانی که ضمانت نامه‌ای بابت کار خاصی با مبلغ متناسب به ذینفع داده میشود. فرد متعهد شده در حین انجام کار مربوط به قرارداد می تواند از ذینفع تقاضا کند مبلغ ضمانت نامه را به‌اندازه تعهدی که باقی مونده کاهش بدهد. این کاهش مبلغ ضمانت‌نامه را تقلیل ضمانت نامه گویند. مثل ضمانت نامه پیش‌پرداخت که حین انجام کار و با تسویه مبلغ موردنظر طی زمان مشخص، پیمانکار میتواند تقاضای تقلیل ضمانت نامه پیش‌پرداخت را به‌اندازه مبلغ باقی‌مانده کند.
حالا چطور می تونیم ضمانت نامه بانکی بگیریم؟
برای صدور ضمانت نامه بانکی که انواع آن را قبلاً ذکر کردیم، با توجه به مبلغی که ضمانت‌نامه باید صادر شود فرد تقاضاکننده ضمانت نامه، وثیقه‌ای را به بانک ارائه میدهد. وثیقه میتونه چک، سفته، پول نقد، طلا و سند اموال غیرمنقول… باشد. البته بر اساس دستورالعمل ناظر بر ضمانت نامه‌های بانکی، 10% از مبلغ ضمانت نامه را باید به‌عنوان سپرده ارائه نمود و بابت مابقی آن بانک وثیقه دریافت میکند. می تونید شرح کامل این دستورالعمل را در سایت بانک مرکزی مشاهده کنید.
فرمول محاسباتی بانک ها برای صدور ضمانت نامه بانکی
همین‌طور که گفتیم اصولاً 10% مبلغ ضمانت‌نامه را باید در بانک سپرده‌گذاری نمود و بابت مابقی‌اش، بانک با نرخ 120% وثیقه دریافت می کند که با ارائه یک مثال نحوه محاسبه مبالغ سپرده، وثیقه و ضمانت نامه توسط بانک را توضیح میدیم:
-
فرمول های محاسباتی صدور ضمانت نامه:
| مبلغ ضمانت نامه | = 5% * مبلغ پیشنهادی پیمان |
| سپرده بانکی | = 10 % * مبلغ ضمانت نامه |
| مبلغ وثیقه بانکی | = 120 % * (سپرده بانکی - مبلغ ضمانت نامه) |
ارائه یک مثال برای صدور ضمانت نامه:
برای دریافت ضمانت نامه شرکت در مناقصه با نرخ 5 % اگر مبلغ پیمان 20،000،000 ریال باشد
| مبلغ ضمانت نامه | 1،000،000 = 5% * 20،000،000 |
| مبلغ سپرده بانکی | 100،000 =10 % * 1،000،000 |
| مبلغ وثیقه بانکی | 1،080،000 =120 % * (100،000 - 1،000،000) |
ثبت اسناد مربوط به ضمانت نامه های بانکی
با توجه به مثالی که بالاتر زده شد، ثبت سندهای مربوط به هر رویداد را به شرح زیر خواهیم داشت:
-
زمان سپرده گذاری در بانک
| سپرده بانکی 100،000 |
| بانک 100،000 |
| بابت افتتاح سپرده بانکی برای دریافت ضمانت نامه شرکت در مناقصه |
-
زمان ارائه وثیقه به بانک
| حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،080،000 |
| طرف حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،080،000 |
| بابت ارائه وثیقه به بانک برای دریافت ضمانت نامه شرکت در مناقصه |
-
زمان ارائه ضمانت نامه صادر شده توسط بانک و ارائه به شخص ذی نفع
| حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،000،000 |
| طرف حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،000،000 |
| بابت ارائه ضمانت نامه شرکت در مناقصه به کارفرما |
-
زمان آزادسازی ضمانت نامه توسط ذینفع به شخص متعهد کننده
| طرف حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،000،000 |
| حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،000،000 |
| بابت ابطال ضمانت نامه شرکت در مناقصه توسط کارفرما |
-
زمان آزادسازی وثیقه توسط بانک به شخص درخواست کننده
| طرف حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،080،000 |
| حسابهای انتظامی-اسناد ما نزد دیگران 1،080،000 |
| بابت آزاد سازی وثیقه نزد بانک برای دریافت ضمانت نامه شرکت در مناقصه |
-
و اگر مبلغ سپرده از بانک خارج گردد
| بانک 100،000 |
| سپرده بانکی 100،000 |
| بابت آزاد سازی سپرده بانکی برای دریافت ضمانت نامه شرکت در مناقصه |
نمونه ای از ضمانت نامه حسن انجام تعهدات
نمونه‌ای از ضمانت نامه حسن انجام تعهدات را مشاهده می‌کنید. در ضمن میتونید با توجه به آموزشی که بالاتر دادیم ثبت سند حسابداریش را برای ما در قسمت نظرات کامنت کنید.
و در آخر
بحث ضمانت نامه‌های بانکی در کارهایی که به‌صورت قراردادی هستند، مثل شرکت‌های پیمانکاری که به‌صورت پروژه‌ای و با انعقاد قرارداد فعالیت می‌کنند، بسیار داغ و کاربردی است. ما در این مقاله بخشی از آموزش‌های حسابداری پیمانکاری را ارائه کردیم. درصورتی‌که به آموزش مطالب مربوط به حسابداری شرکت‌های پیمانکاری به طور مفصل نیاز دارید؛ پیشنهاد میدیم در سطح 4-تکمیلی دوره کارورزی حسابداری شرکت کنید. متناسب با شرایطتون می تونید در دوره‌های حضوری یا آنلاین شرکت کنید. از مزایای این دوره می‌توان دسترسی به فایلها و فیلم های کلاس، آپدیت و اشتراک سالانه و دریافت کار دورکاری (فریلنسری) حسابداری اشاره نمود.
بیشتر بخوانید: انواع سپرده در حسابداری