سبقت تاریخی مالیات از نفت در تامین منابع عمومی بودجه/ مالیات 5.5 برابر نفت/ 5 راهبرد تحولی نظام مالیاتی نوین
به گزارش رسانه مالیاتی ایران، سید محمد هادی سبحانیان، در تشریح راهبردهای کلان این سازمان، به اهداف پنج‌گانه نظام مالیاتی نوین اشاره کرد و گفت: اولین هدف سازمان، تامین پایداری بودجه جاری دولت از محل مالیات است که بر اساس برنامه هفتم توسعه، نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی هر سال یک واحد درصد افزایش خواهد یافت تا وابستگی بودجه به منابع ناپایدار کاهش یابد و بنیان‌های مالی کشور تقویت شود.
رییس‌کل سازمان امور مالیاتی افزود: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی، هزینه‌های جاری دولت و منابع بودجه عمومی طی سال‌های اخیر افزایش یافته و مالیات به‌عنوان منبعی پایدار برای تامین هزینه‌های کشور جایگاه برجسته‌ای یافته است که این روند نشان‌دهنده حرکت نظام مالیاتی به سمت شفافیت و عدالت است.
روی تاکید کرد: در هفت‌ماهه نخست سال 1404 ، نسبت درآمدهای مالیاتی به درآمدهای نفتی در تامین منابع عمومی بودجه به رقم بی‌سابقه 5.5 برابر رسیده است. این نسبت نشان‌دهنده جایگاه برجسته مالیات در ساختار مالی کشور و کاهش وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی است.
آقای سبحانیان بیان داشت: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی (T/GDP) در سال 1403 به بالاترین سطح خود در هفت سال گذشته رسیده است. این نسبت بر مبنای آمار بانک مرکزی به 8.3 درصد و بر اساس آمار مرکز آمار ایران به 6.4 درصد افزایش یافته است؛ رشدی قابل توجه که نشان‌دهنده تقویت جایگاه مالیات در ساختار اقتصادی کشور است.
رییس‌کل سازمان امور مالیاتی گفت: مقایسه روند سالانه این شاخص از سال 1397 تا 1403 نشان می‌دهد که پس از افت نسبی در سال‌های 1399 و 1400، روند صعودی از سال 1401 آغاز شده و در سال 1403 به نقطه اوج خود رسیده است. این تحول نتیجه اجرای سیاست‌های هوشمندسازی، افزایش تمکین مودیان و توسعه حسابرسی سیستمی بوده است.
وی در تشریح این دستاورد گفت: افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی، نشانه‌ای روشن از پایداری منابع بودجه، کاهش وابستگی به نفت، و ارتقای عدالت مالیاتی است. این شاخص یکی از اهداف کلیدی برنامه هفتم توسعه بوده و تحقق آن نشان‌دهنده موفقیت راهبردهای سازمان در اصلاح ساختار مالیاتی کشور است.
سبحانیان افزود: نسبت مالیات به هزینه‌های جاری دولت در سال 1403 به رقم بی‌سابقه 65.5 درصد رسیده است. این شاخص نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری دولت اکنون از محل درآمدهای مالیاتی تامین می‌شود؛ تحولی مهم در مسیر پایداری مالی و کاهش وابستگی به منابع ناپایدار.
وی گفت: بررسی روند این نسبت از سال 1397 تا 1403 نشان می‌دهد که پس از نوساناتی در سال‌های ابتدایی، از سال 1400 به بعد شاهد رشد مستمر بوده‌ایم. نسبت مالیات به هزینه‌های جاری از 40.9 درصد در سال 1400 به 47 درصد در سال 1401 ، 56 درصد در سال 1402 و نهایتاً به 65.5 درصد در سال 1403 افزایش یافته است.
سبحانیان ادامه داد: نسبت مالیات به منابع بودجه عمومی نیز در سال 1403 به رقم 48 درصد رسیده است؛ بالاترین سطح در هفت سال گذشته. این شاخص نشان‌دهنده نقش فزاینده مالیات در تامین منابع پایدار بودجه و کاهش وابستگی به درآمدهای نوسان‌پذیر نفتی و غیرمالیاتی است.
وی افزود: بررسی روند این نسبت از سال 1397 تا 1403 نیز نشان می‌دهد که پس از افت محسوس در سال 1400 (29.9 درصد)، مسیر بازگشت و رشد آغاز شده و طی سه سال متوالی افزایش یافته است به طوری که در سال 1401، 34.3 درصد ، در سال 1402، 41.4 درصد و در سال 1403 به 48 درصد رسیده است.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی دومین هدف سازمان را رفع تبعیض و ارتقای عدالت مالیاتی دانست و گفت: اصلاح ساختارها و رویه‌های مالیاتی در دستور کار قرار گرفته تا بار مالیاتی به‌طور منصفانه میان مودیان توزیع شود و اعتماد عمومی نسبت به نظام مالیاتی افزایش یابد.
سبحانیان، سومین هدف سازمان را تسهیل امور مودیان و کاهش اصطکاک و هزینه‌های مالیات‌ستانی در کشور دانست و افزود: توسعه سامانه‌های هوشمند و ارائه خدمات الکترونیک موجب شده است تعامل مودیان با سازمان ساده‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر شود و اصطکاک میان مردم و نظام مالیاتی کاهش یابد.
وی ارتقای سلامت اداری و کاهش فساد در نظام مالیاتی را هدف چهارم و استفاده از سیاست‌های مالیاتی در جهت رشد اقتصادی کشور را هدف پنجم سازمان برای نظام مالیاتی نوین دانست.