قانون مالیات بر خانه های خالی
با توجه به اینکه در سراسر کشور خانه های خالی زیادی وجود دارد، یکی از سیاست های دولت جهت جلوگیری از نگهداری خانه های خالی و همچنین تنظیم بازار مسکن، اعمال مالیات بر خانه های خالی است. در سالهای اخیر قیمت ملک به طور چشمگیری رشد یافت در حالیکه علت آن کمبود ملک یا منزل مسکونی نبود بلکه یکی از دلایل اصلی آن وجود خانه های خالی بود. اکنون در این مقاله قصد داریم قوانین مرتبط با خانه های خالی و مالیات آنها را بررسی کنیم.
مالیات بر خانه های خالی
قانون مالیات بر خانه های خالی عمدتا در کشورهایی با بحران مسکن و یا افزایش قیمت های خانه ها بکار می‌رود. در برخی از کشورها افرادی که خانه خالی دارند و از آن به عنوان یک سرمایه گذاری نگهداری می‌کنند، طبق قانون باید مالیات آن را به اداره دارایی پرداخت کنند. این قانون در راستای تشویق مالکین خانه ها برای اجاره یا فروش آنها و همچنین جلوگیری از افزایش قیمت های بازار مسکن است.
توجه کنید که میزان مالیات خانه های خالی بیشتر از میزان مالیات خانه های تحت اجاره است.
مشکلات خانه های خالی و راهکار آن
از جمله مشکلات خالی ماندن خانه ها می‌توان به جلوگیری از ورود سرمایه به اقتصاد کشور، افزایش قیمت خرید مسکن/ رهن/ اجاره و در نتیجه کمبود مسکن نیز می‌شود. لذا یکی از راهکارهای مبارزه با این مشکلات تصویب قانون مالیات بر خانه های خالی بود که در سال 1399 طرح مالیات بر خانه‌های خالی تصویب شد و همچنان نیز در حال اجرا است.
با تصویب این قانون، دولت سعی می‌کند تعادل مناسب بین عرضه و تقاضای مسکن را حفظ و باعث کاهش فشار قیمت های خانه ها شود. این تدابیر ممکن است در برخی موارد منجر به افزایش عرضه مسکن و کاهش قیمت های خانه ها شود که در نتیجه بهبود دسترسی به مسکن برای افراد با درآمد پایین و جلوگیری از شکل گیری حباب مسکن کمک می‌نماید.
خانه های خالی مشمول مالیات سال 1403
- بر اساس قانون مالیات بر خانه های خالی، اگر یک واحد مسکونی در شهری که دارای بالای 100 هزار نفر جمعیت است، بیش از 120 روز در سال خالی ماند و ساکنینی نداشت، به عنوان خانه خالی شناسایی و به ازای هر ماه از این 120 روز، باید مالیات پرداخت کنند.
- خانه های خالی که مالک نسبت به اجاره یا رهن آن خودداری می‌کند در صورتیکه متقاضی برای آن وجود دارد، در گروه خانه های خالی مشمول مالیات است.
- اگر نسبت به انحصار وراثت خانه های خالی اقدام شده باشد ولی همچنان این خانه ها خالی باشد، مشمول این مالیات می‌شوند.
توجه
1- مالکان می‌توانند با خود اظهاری در سامانه ملی املاک و اسکان کشور از پرداخت مالیات خانه های خالی معاف شوند.
2- قانون مالیات بر خانه‌های خالی مختص خانه های مسکونی خالی است و مشمول واحدهای تجاری و اداری خالی
نمی‌شود.
ضریب مالیات بر خانه های خالی
مالیات خانه های خالی بر اساس عوامل مختلفی نظیر تعداد خانه های خالی متعلق به فرد مالک، مدت زمانی که ملک خالی می‌ماند، میزان ارزش اجاری ملک محاسبه می‌شود. برای استعلام میزان این مالیات مالکان می‌توانند ابتدا به سایت my.tax.gov.ir مراجعه و بعد از اطلاع از اینکه ملک مورد نظر مشمول مالیات شده، از میزان آن آگاه شوند.
ضریب مالیات بر خانه های خالی در شهرهایی با بالای 100 هزار نفر جمعیت به شرح زیر است:
- دارندگان 1 تا 5 خانه خالی
سال اول: 6 برابر ارزش اجاری ملک
سال دوم: 12 برابر ارزش اجاره ملک
سال سوم: 18 برابر ارزش اجاره ملک
ضریب برای افرادی که بیش از 5 خانه خالی دارند، عبارت است از:
سال اول: 12 برابر ارزش اجاره ملک
سال دوم: 24 برابر ارزش اجاری ملک
سال سوم: 36 برابر ارزش اجاره ملک
در صورت تاخیر در پرداخت مالیات بر خانه های خالی، به‌ازای هر ماه 2.5 درصد جریمه به فرد تعلق می‌گیرد.
محاسبه مالیات بر خانه های خالی
برای تعیین مالیات بر خانه های خالی مراحل زیر طی می‌شود:
- ابتدا باید ارزش اجاره یک ملک مسکونی بر اساس متر مربع مشخص شود؛
- طبق ماده 53 قانون مالیاتهای مستقیم 25 درصد از میزان اجاره به عنوان استهلاک کسر می‌شود؛
- در این مرحله نرخ اجاره طبق قانون محاسبه می‌شود؛
- مطابق با قانون مالیات بر خانه های خالی و همچنین براساس ماده 54 ق.م.م در سال اول 6 برابر، سال دوم 12 و سال سوم 18 برابر مالیات به خانه خالی تعلق می‌گیرد.
توجه کنید که کلیه مالکان و مستاجران موظف به ثبت نام در سامانه املاک و اسکان کشور هستند.
مهلت پرداخت مالیات خانه های خالی
مالکین تا پایان تیرماه هر سال فرصت دارند تا اظهارنامه املاک خود را تکمیل و ارسال نمایند. اطلاعاتی که در سامانه املاک و اسکان ثبت می‌شود، با اطلاعات موجود تطبیق و بعد از صحت سنجی توسط اداره مالیات، برگه تشخیص مالیات برای فرد مالک ارسال می‌شود و مالک تا یکماه مهلت پرداخت این مالیات را دارد.
نکات مهم مالیات بر خانه‌های خالی
مالیات خانه‌های خالی اشخاص حقیقی مطابق با نرخ ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم و برای اشخاص حقوقی بر اساس نرخ ماده 105 ق.م.م محاسبه می‌شود.
واحدهای مسکونی شراکتی که فاقد سکنه هستند مالیات مذکور آنها بر اساس سهم هر شریک تعیین می‌شود.
مالکان خانه‌های تازه ساخته شده بعد از 12 ماه و خانه های در حالت ساخت انبوه پس از 18 ماه در صورت خالی بودن باید مالیات را پرداخت کنند.
اگر املاک کلنگی به‌علت فرسودگی قابل اجاره نباشند طبق قانون همچنان مالیات بر خانه خالی شامل آنها خواهد شد. و چنانچه آن ملک متعلق به وراث باشد، ممکن است شامل مالیات بر ارث نیز بشود.
سخن آخر
در این مقاله در خصوص خانه های خالی مشمول مالیات، ضریب مالیات بر خانه های خالی و نحوه محاسبه این نوع از مالیات صحبت شد. طبق ماده 54 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم، مالیات بر خانه خالی به خانه هایی که بیش از 4 ماه یا به عبارتی بیش از 120 روز در طول سال خالی بماند تعلق می‌گیرد. در دوره کارورزی حسابداری سطح مدیران ما نیز این مباحث به طور مفصل تر آموزش داده خواهد شد.