قانون سختی کار در مشاغل سخت و زیان آور و نکات آن
شاید تا به حال به دفعات مکرر عبارت سختی کار را شنیدید ما در این مقاله قصد داریم به طور دقیق تر این موضوع را باز کنیم. اینکه به چه کارهایی قانون سختی کار تعلق می‌گیرد ، مزایای آن برای افراد شاغل در این حرفه ها چیست و از این دست موارد را توضیح می‌دهیم.
قانون سختی کار چیست؟
مشاغلی که با تنش فراوان و فشارهای مختلف فیزیکی، روانی مواجه هستند به طوریکه این فشارها روی سلامت جسم و روح افراد تاثیر بگذارد، به عنوان مشاغل سخت و زیان آور یا به عبارتی مشاغل شامل پرداخت سختی کار شناخته می‌شوند. در واقع دولت برای جبران زیانی که از بابت کار در این مشاغل ممکن است به فرد وارد شود، یکسری مزایایی را در نظر می‌گیرد.
ماده 76 قانون تامین اجتماعی در رابطه با مشاغل سخت و زیان آور و سختی کار
طبق تبصره 2 اصلاحی ماده 76 تامین اجتماعی که در سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نیز ذکر شده، کارهای سخت و زیان‌آور مشاغلی هستند که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استانداردند و دراثر اشتغال به این کارها تنشی بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی فرد کارگر در وی ایجاد می‌شود. در نتیجه کار در این مشاغل، کارگر بیماری ها و عوارض مختلفی را ممکن است متحمل شود. لذا دولت با بکارگیری تمهیدات و مزایایی سعی می‌کند میزان سخت و زیان آور بودن این مشاغل را کاهش دهد. مجموع این مزایا به عنوان سختی کار شناخته می‌شود.
توجه
- براساس ماده 75 قانون کار، اشتغال در کارهای سخت و زیان آور برای کارگران زن ممنوع است.
- بر اساس ماده 61 ، اضافه کاری در این مشاغل ممنوع است.
- طبق ماده 83 قانون کار، ارجاع کارهای سخت و زیان آور به افراد 15 تا 18 سال ممنوع است.
قانون سختی کار در سال 1403
برای تشخیص صحت مشاغل سخت و زیان آور؛ طبق قانونی که برای تعیین سختی کار اعمال شد، بعد از درخواست افراد شاغل، شرایط محیط کار و برخی عوامل بررسی می‌شود.
به طور کلی بعد از درخواست افراد و سازمان هایی نظیر وزارت بهداشت، تشکلهای کارگری و کارفرمایی، وزارت کار و صندوق تامین اجتماعی؛ برای مشاغل سخت و زیان آور، کمیته کارشناسی با برگزاری یک جلسه، شرایط را بررسی و در پایان، مدارک مربوط به سخت و زیان‌آور بودن شغل، توسط کمیته استانی، تایید می‌شود.
توجه کنید که کمیته استانی برای بررسی شرایط، از محل اشتغال مورد درخواست بازدید می‌کند سپس در صورت تایید، شغل مورد نظر در لیست مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرد و به آن قانون سختی کار تعلق خواهد گرفت.
به عبارتی قانون سختی کار تامین اجتماعی با طی این مراحل و تایید توسط نهادهای مربوطه تعیین می‌شود.
لیست مشاغل سخت و زیان آور
طبق نظر شورای عالی کار، مشاغل سخت و زیان آور به دو گروه الف و ب تقسیم می‌شوند.
الف- مشاغلی هستند که با وجود اینکه ماهیت سختی دارند ولی کارفرما می‌تواند با در نظر گیری یکسری تمهیدات فنی، ایمنی و بهداشتی از میزان سختی کار بکاهد یا حذف کند.
ب- مشاغل این گروه حتی با در نظر گرفتن تمهیدات لازم سختی ها و عوارض ناشی از آنها را نمی‌توان حذف کرد. فقط می‌توان با یکسری از تدابیر توسط کارفرما میزان سختی و زیان آوری را کاهش داد.
مشاغل سخت و زیان آور مصوب وزارت بهداشت، 110 شغل است که از این مشاغل به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- کار در معادن و استخراج؛
- کار در مخازن سربسته؛
- اشتغال در مجاورت کوره های ذوب؛
- کار در ارتفاع؛
- افراد کارگر مشغول به کار در دامداری‌ها و طیور؛
- کار روی دکل های برقی؛
- آتش‌نشانی؛
- جوشکاری در مخازن؛
- مشاغل پخت آسفالت دستی، قیرپاشی، شن پاشی؛
- کار با مواد رادیواکتیو و شیمیایی؛
- خبرنگاری؛
- اشتغال در برخی محیط‌های خاص مانند ندامتگاه ، زندان و مراکز روان‌درمانی و تیمارستان ها؛
- کارگاه های دباغی؛
- کار در مکان هایی با فشار زیاد مانند غواصی؛
- کارشناس علوم آزمایشگاهی، فوریت های پزشکی، مامایی ، هوشبری و زیرمجموعه آن ها؛
- رانندگان حمل‌ونقل بار و مسافران درون شهری و برون شهری؛
- کار با ابزار دارای ارتعاش زیاد؛
- کارهایی که منجر به کری کارگر و ایجاد بیماری های گوش می‌شود؛
- مشاغل مربوط به تولید حشره کش و سم و عملیات سم پاشی.
قوانین سختی کار مشاغل سخت و زیان آور
قوانین مربوطه با قوانین کار در مشاغل عادی یکسری تفاوتهایی دارد که در زیر به مهم ترین آنها اشاره می‌کنیم:
1-میزان ساعت کار
مطابق با ماده 52 قانون کار، ساعت کار در مشاغل سخت و زیان آور نباید روزانه از 6 ساعت یا به عبارتی از 36 ساعت در هفته، تجاوز کند.
2- میزان مرخصی
مرخصی سالانه برای مشاغل شامل قانون سختی کار پنج هفته است. استفاده از مرخصی بهتر است که در دو نوبت و در پایان هر شش ماه یک بار صورت گیرد.
3- حق بیمه
کارفرما در مشاغل سخت و زیان آور باید 27% حق بیمه بپردازد. از این مقدار، 23% درصد آن، مشابه مشاغل عادی و 4% درصد حق‌بیمه اضافی مربوط به کارهای سخت است. کارگری که در این مشاغل کار می‌کند، به ازای هر یک سال که حق بیمه پرداخت می کند، یک و نیم سال سابقه بیمه برای او در نظر می‌گیرند.
4- بازنشستگی
کارگران این مشاغل اگر حداقل 20 سال متوالی و یا 25 سال متناوب سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، بدون احتساب شرط سنی می توانند درخواست بازنشستگی خود را به اداره کار استان ها مطرح کنند تا در کمیته های استانی مربوطه بررسی شود.
ثبت درخواست سختی کار
مراحل ثبت درخواست برای دریافت سختی کار به شرح زیر است:
- جمع آوری سوابق بیمه ای و مدارک لازم
- مراجعه حضوری به اداره کار برای ثبت درخواست یا از طریق اینترنتی (غیر حضوری) با ورود به سامانه sakht.mcls.gov.ir نسبت به ثبت نام اینترنتی خود اقدام نمایند.
پس از ورود و ثبت نام در سایت؛ اطلاعاتی نظیر برخی اطلاعات شناسنامه، کد ملی، شماره بیمه تامین اجتماعی و اطلاعات کارگاه‌هایی که در آنها شاغل بودید را در کادرهای مربوط وارد می‌کنید.
قدم به قدم پیش بروید و در پایان روی دکمه ثبت نهایی کلیک کنید تا یک کد رهگیری برای شما صادر شود. این کد را یادداشت یا ذخیره نمایید زیرا برای پیگیری های بعدی سختی کار و بررسی نتیجه درخواست خود، نیاز می‌شود.
توجه
اگر به رای صادره برای درخواست خود از طرف کمیته بدوی اعتراض داشتید، 15 روز اداری بعد از ابلاغ و درج نتیجه در سامانه ، می‌توانید نسبت به پیگیری اعتراض اقدام کنید.
سخن آخر
در این مقاله در مورد مشاغل سخت و زیان آور که قانون سختی کار به آنها تعلق می‌گیرد صحبت کردیم. به قوانین و نکات مهمی که در مورد آنها وجود دارد اشاره شد. در پایان به شما پیشنهاد می دهیم در صورتی که علاقه مند به کار در مشاغل حسابداری هستید جهت آشنایی کامل تر با تمام مواردی که در قوانین کار و حوزه های کاری حسابداری وجود دارد، دوره کارورزی حسابداری ما را از دست ندهید.